Những công việc kỳ lạ nào có thể xuất hiện trong 10 năm tới?

Những người thất nghiệp tìm việc làm tại Hội chợ việc làm ở Los Angeles. Ảnh: AFP/TTXVN

Từng chút một, những tiến bộ trong công nghệ và khoa học đang tạo tiền đề cho cuộc cách mạng công nghiệp mới, từ đó thay đổi thế giới của chúng ta theo những cách không thể tưởng tượng được.
Nhưng dù cuộc sống tương lai hứa hẹn mang tới nhiều điều tốt đẹp hơn cho nhân loại, một số triển vọng lại tỏ ra đáng lo ngại. Theo một báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường Oxford Economics, khoảng 20 triệu lao động trên toàn cầu có thể sẽ mất việc làm do quá trình chuyển đổi hoạt động sản xuất sang tự động hóa vào năm 2030.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định rằng sự phát triển của công nghệ sẽ tạo ra những ngành công nghiệp hoàn toàn mới, từ đó tạo ra nhiều việc làm mới.
Dưới đây là một số dự đoán về những công việc có thể xuất hiện trong vòng một thập kỷ tới, dựa trên những xu hướng và nhu cầu ngày nay của con người.
* Nhà thiết kế giấc ngủ
Giấc ngủ luôn được khẳng định là đóng một vai trò quan trọng trong đảm bảo sức khỏe tâm lý lẫn thể chất của con người. Những nghiên cứu về giấc ngủ cho thấy giai đoạn chuyển đổi từ trạng thái tỉnh táo sang ngủ - còn được gọi là hypnagogia - có thể là chìa khóa cho những giấc ngủ ngon và sâu, qua đó giúp tăng khả năng sáng tạo, chống căng thẳng và cải thiện hiệu suất công việc cho con người.
Một số nhóm nghiên cứu trên thế giới đã tạo ra những mẫu thiết bị phát hiện và giúp duy trì trạng thái hypnagogia. Những thiết bị này thường được ghép nối với một loa thông minh. Sau khi người dùng rơi vào trạng thái nửa tỉnh nửa mơ, loa sẽ bắt đầu phát những bản thu âm do nhà thiết kế giấc ngủ xây dựng và điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu của người dùng. Chủ đề bản thu không bị giới hạn: một số người muốn tìm kiếm cảm hứng sáng tạo, một số sẽ tìm cách chữa lành chấn thương tâm lý, một số khác sẽ tiếp tục học tập ngay cả trong giấc mơ.
Những nhà thiết kế giấc ngủ đầu tiên có thể là thành viên của nhóm nghiên cứu trên. Khi công nghệ này trở nên phổ biến và giá cả phải chăng hơn, nhu cầu về các nhà thiết kế giấc ngủ sẽ xuất hiện rộng rãi. Công việc này nhiều khả năng yêu cầu những người được đào tạo về tâm lý học, có kinh nghiệm sâu rộng và sở hữu một số kiến thức về công nghệ.
* Huấn luyện viên về dữ liệu cá nhân
Với sự chuyển dịch lên môi trường trực tuyến ngày càng tăng, cách con người tiếp cận với nhiều tác vụ thông thường đã thay đổi. Giờ đấy, bất cứ hoạt động thường nhật nào cũng có thể xuất hiện trên ứng dụng: mua sắm, ngân hàng, hẹn hò, ăn uống, thể thao … Mỗi hoạt động này đều tạo ra một lượng lớn dữ liệu, chúng có thể cho người dùng biết nhiều điều về bản thân khi được phân tích đúng cách. Và đó chính là công việc của một huấn luyện viên về dữ liệu cá nhân.
Công việc này bao gồm tiếp cận toàn bộ dữ liệu của một người để tìm ra các mẫu chung trong hành vi trên môi trường số của họ, từ đó phân tích xem những dữ liệu này có phù hợp với mục tiêu cuộc sống của khách hàng không. Sau khi phân tích dữ liệu, huấn luyện viên sẽ cung cấp cho một người kế hoạch từng bước hoặc danh sách các gợi ý để họ có một cuộc sống có mục đích và ý nghĩa hơn.
Những người làm việc trong lĩnh vực này sẽ cần được đào tạo về khoa học dữ liệu, kiến thức về thư viện học máy (machine learning) và kỹ năng trực quan hóa dữ liệu, kết hợp với kinh nghiệm huấn luyện cá nhân hoặc trị liệu tâm lý.
* “Thợ săn" AI độc hại
Trong khi nhiều kỹ sư coi việc Trí tuệ nhân tạo (AI) biết nổi loạn là điều quá xa vời, nhiều nhà tư tưởng và nhà khoa học đã chỉ ra những mối đe dọa do những siêu AI có thể gây ra.
Đặc biệt, họ đề cập đến hai kịch bản: một là AI được lập trình để làm điều gì đó tàn khốc (ví dụ như vũ khí tự động hoặc hệ thống máy tính tự chủ (botnet) độc hại) trở nên mất kiểm soát. Hai là AI được lập trình để làm điều gì đó có lợi, nhưng lại phát triển theo cách tiêu cực để đạt được mục tiêu (ví dụ: một AI được lập trình để giúp xoa dịu trẻ em đang khóc có thể học cách làm tổn thương đứa trẻ để nó có thể tiếp tục công việc vỗ về).
Mặc dù ý tưởng về một AI tự nổi loạn trong vòng 10 năm tới có vẻ chưa khả thi, nhưng việc một AI được lập trình để phá hoại không phải là điều quá viển vông. Do đó, rất có thể số lượng những chuyên gia đảm nhiệm công việc săn lùng và loại bỏ phần mềm AI xấu trong tương lai gần sẽ tăng lên nhanh chóng.
Một ví dụ hiện hữu về công việc này là một cuộc tấn công hồi tháng 3/2020 của Microsoft vào mạng botnet độc hại do một nhóm tội phạm điều hành. Để đảm bảo thành công, Microsoft mất gần 8 năm để chuẩn bị cho vụ đột kích trên.
Ngoài kỹ năng xâm nhập và theo dõi mạng Internet cấp cao, công việc này sẽ đòi hỏi sức bền rất lớn, kỹ năng làm việc nhóm tuyệt vời và khả năng chịu đựng căng thẳng ở mức phi thường.
* Chuyên gia hỗ trợ người bị đánh cắp danh tính
Đánh cắp danh tính là một lĩnh vực kinh doanh ngầm có quy mô khổng lồ. Như tại Mỹ, theo một số ước tính, hàng triệu người dân nước này bị đánh cắp danh tính và phải trả tổng cộng khoảng 1,7 tỷ USD vì điều này. Trong khi nhiều người bắt đầu coi trọng vấn đề bảo mật danh tính trực tuyến của mình, các cuộc tấn công mạng ngày càng trở nên tinh vi hơn. Nhiều khả năng số người bị ảnh hưởng bởi trộm cắp danh tính sẽ chỉ tăng chứ không giảm trong tương lai.
Công việc của những người hỗ trợ nạn nhân bị trộm cắp danh tính sẽ là đảm bảo rằng thiệt hại về danh dự và tài chính của họ ở mức tối thiểu sau khi bị trộm danh tính.

Cụ thể, họ sẽ đóng vai trò trung gian giữa một bên là nạn nhân bị đánh cắp danh tính và các ngân hàng, công ty bảo hiểm và các nguồn tài nguyên trực tuyến nơi xảy ra hành vi trộm cắp dữ liệu. Những người làm công việc này sẽ giúp khách hàng khôi phục danh dự và tài chính, đồng thời giúp họ cân nhắc lại một số thói quen trên môi trường trực tuyến.
Các kỹ năng cần thiết cho công việc này bao gồm những kiến thức sâu rộng về luật và quy định thuế, kỹ năng điều tra kỹ thuật số và trí tuệ cảm xúc cao.
Những công việc trên đa số chưa xuất hiện và là sản phẩm của trí tưởng tượng được lấy cảm hứng từ công nghệ trong hiện tại. Dù chúng dường như thuộc về những bộ phim khoa học viễn tưởng, biết đâu bạn hay ai đó bạn biết sẽ trở thành người đầu tiên tham gia những công việc được mô tả trên đây? Trí tưởng tượng của con người là vô hạn và công nghệ hoàn toàn có thể chắp cánh cho những ý tưởng dường như viển vông nhất trở thành hiện thực./.