Những vướng mắc trong xây dựng Quy hoạch Điện VIII

Sau khi ban hành dự thảo Quy hoạch Điện VIII để xin ý kiến các bộ ngành, cơ quan chuyên môn, hiện Ban soạn thảo Quy hoạch Điện VIII của Bộ Công Thương đang thẩm định, xem xét, có ý kiến và hoàn thiện toàn bộ nội dung đề án trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt.

Đánh giá về những khó khăn vướng mắc khi thực hiện Quy hoạch Điện VIII, Bộ Công Thương cho rằng, theo quy định tại Luật Quy hoạch, Quy hoạch Điện VIII phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia của một số lĩnh vực khác.
Tuy nhiên, có một điểm gây khó khăn cho Ban soạn thảo, đó là hiện nay, một số quy hoạch cấp quốc gia khác chưa được xây dựng như các quy hoạch: Tổng thể năng lượng quốc gia, không gian biển quốc gia, sử dụng đất quốc gia.
Chính vì vậy, với đặc thù quy hoạch điện có liên quan tới nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội khác, nên quá trình xây dựng gặp nhiều khó khăn trong việc xác định bố trí không gian của chương trình phát triển điện lực.
Cũng theo Bộ Công Thương, trong năm 2020-2021, dịch bệnh COVID-19 bùng phát đã làm chậm lại sự phát triển phụ tải trong 2 năm vừa qua.
Quá trình phục hồi của nền kinh tế Việt Nam hiện đang đứng trước nhiều biến động, phụ thuộc vào các vấn đề địa-chính trị phức tạp đang diễn ra trên thế giới và trong khu vực, cũng như tốc độ phục hồi của nền kinh tế thế giới và khu vực.
Chính vì vậy, việc dự báo sát diễn biến tăng trưởng phụ tải trong thời gian tới cũng đặt ra nhiều thách thức cho Ban soạn thảo.
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của các nguồn năng lượng tái tạo và lợi ích mang lại trực tiếp cho các địa phương khi phát triển năng lượng tái tạo đã dẫn tới khối lượng các dự án năng lượng tái tạo được các địa phương đề xuất tính toán trong Quy hoạch Điện VIII vượt xa rất nhiều so với nhu cầu phụ tải giai đoạn tới năm 2025 và 2030.
"Hiện nay, tổng quy mô nguồn điện do các tỉnh đề xuất bổ sung quy hoạch tới năm 2030 ước tính gấp khoảng 3 lần so với tổng công suất cực đại của toàn quốc năm 2030 và chủ yếu tập trung tại khu vực miền Trung và miền Nam (chiếm tới 87%)", Bộ Công Thương cho biết,
Ngoài ra, các địa phương cũng đang tiếp tục đề xuất phát triển 122.200 MW các dự án LNG; trong đó khoảng 93.300 MW tập trung ở khu vực miền Trung và miền Nam.
Đây là một trong những khó khăn rất lớn trong quá trình đề xuất chương trình phát triển điện lực. Làm sao vừa phải đáp ứng khả năng khai thác tối đa các nguồn năng lượng tái tạo tại các khu vực có nhiều tiềm năng; nhưng phải phù hợp với đặc điểm vận hành hệ thống điện của Việt Nam, đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa các miền, hạn chế tối đa truyền tải liên miền gây lãng phí, đảm bảo chi phí hệ thống tối thiểu.

Theo Bộ Công Thương, việc tiếp tục phát triển các dự án điện than (có/chưa có chủ đầu tư) đã được phê duyệt tại Quy hoạch Điện VII điều chỉnh; đã thực hiện nhiều thủ tục chuẩn bị đầu tư - nhưng chưa khởi công cũng đang gặp rất nhiều sức ép phải xem xét tới tính khả thi phát triển.

Bởi, hiện nay, nhiều nước đã cam kết không phát triển các dự án nhiệt điện than mới, các ngân hàng không chấp nhận cấp vốn cho các dự án phát triển mới. Trong khi đó, nguồn điện than dự kiến tiếp tục đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an ninh cung cấp điện trong thời gian tới.
Bộ Công Thương cho biết, trong quá trình xây dựng Quy hoạch Điện VIII, Bộ Công Thương đã tổ chức các buổi hội thảo giữa kỳ và cuối kỳ để tham vấn ý kiến các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức quốc tế… về các nội dung của đề án.
Trên cơ sở dữ liệu hiện có, Bộ Công Thương đã phối hợp với các địa phương - xem xét đưa vào tính toán với mục tiêu khai thác tối đa các nguồn điện do các địa phương đề xuất, nhằm bổ sung phát triển các nguồn điện mới trong thời gian tới.
Việc bổ sung này dựa trên quy tắc chi phí hệ thống tối thiểu, giảm thiếu tối đa nguồn vốn đầu tư và đảm bảo tuân thủ Nghị quyết số 55 của Bộ Chính trị.
Đối với việc phát triển các dự điện than, Bộ Công Thương sẽ phân tích, đánh giá toàn diện về các dự án đã được bổ sung quy hoạch, tính khả thi phát triển trong thời gian tới, xem xét việc phát triển các nguồn điện than phù hợp với lộ trình phát triển xanh, sạch của hệ thống điện./.