Phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Bộ đang dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình Việt Nam. Theo đó, bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình Việt Nam là phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình thực chất chính là phân loại những khoản tiêu dùng từ quỹ tài chính của mỗi cá nhân và của mỗi hộ gia đình.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho hay, khảo sát và đánh giá mức sống hộ gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc đánh giá tác động của những cải cách kinh tế, xã hội lên đời sống của các tầng lớp dân cư; làm cơ sở để nhà nước nghiên cứu, xây dựng chính sách kinh tế - xã hội nhằm ổn định và nâng cao mức sống của nhân dân.

Thông qua bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình, các số liệu về mức sống, mức chi tiêu cho từng lĩnh vực được thể hiện rõ có thể đáng giá được mức nghèo đa chiều của Việt Nam. Từ đó, giúp cơ quan nhà nước xây dựng các chính sách hợp lý điều chỉnh mức đói nghèo, tiến tới xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh.

Tuy nhiên, do Việt Nam chưa có một bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình chính thức, nên các câu hỏi về chi tiêu trong các cuộc điều tra mức sống hộ gia đình qua các thời kỳ nói chung chưa thống nhất, những cuộc điều tra sau có những khoản chi chưa xuất hiện ở cuộc điều tra trước. Vì vậy, cần có bảng phân loại chi tiêu theo mục đích của hộ gia đình chuẩn để áp dụng thống nhất trong các cuộc điều tra mức sống hộ gia đình qua các thời kỳ.

Hệ thống các bảng phân loại thống kê quốc tế chia thành 7 loại gồm phân loại các hoạt động kinh tế, trong đó có hệ thống ngành kinh tế; phân loại sản phẩm, trong đó có hệ thống ngành sản phẩm; phân loại chi tiêu theo mục đích gồm có 4 bảng phân loại, trong đó có phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình; phân loại việc làm, nghề nghiệp và giáo dục trong đó có phân loại chuẩn nghề nghiệp, phân loại chuẩn về giáo dục; phân loại về xã hội và sức khỏe; phân loại về quốc gia và vùng; các phân loại thống kê khác. Trong 7 loại bảng phân loại quốc tế trên, các bảng phân loại chi tiêu theo mục đích chưa được xây dựng ở Việt Nam.

Do vậy, việc xây dựng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình nhằm đảm bảo sự tiếp cận các chuẩn quốc tế về thống kê, thống nhất chuẩn hóa trong các khâu thu thập, tính toán, tổng hợp số liệu thống kê về thống kê tài khoản quốc gia, thống kê giá và thống kê mức sống dân cư, tăng cường hội nhập của thống kê Việt Nam với thống kê khu vực và thế giới.

Không những vậy, phân loại tiêu dùng theo mục đích hộ gia đình rất cần thiết trong việc tính chỉ số giá tiêu dùng. Thực tế, hiện nay, để tính chỉ số giá tiêu dùng cần thu thập được giá của các hàng hóa và dịch vụ đại diện gọi chung là rổ hàng hóa dịch vụ gồm 654 mặt hàng được phân ra làm 11 nhóm chính.

Các hàng hóa và dịch vụ trong rổ hàng hóa được lấy từ thực tế tiêu dùng của cá nhân nhưng chưa áp dụng bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình.

Đồng thời, quyền số sử dụng để tính chỉ số giá tiêu dùng được tính từ cơ cấu chỉ tiêu của hộ gia đình từ kết quả của điều tra mức sống hộ gia đình. Vì vậy, cần thiết áp dụng chung một bảng phân loại tiêu dùng cá nhân theo mục đích cho các cuộc điều tra mức sống hộ gia đình và điều tra giá tiêu dùng./.