Phạt tiền doanh nghiệp - công cụ hiệu quả của Mỹ
Tuần san L’Express số ra ngày 9-16/11, trong bài viết “Cách "trấn lột" tàn nhẫn bằng phạt tiền”, chỉ trích Washington đã có thái độ “nhất bên trọng, nhất bên khinh” khi chỉ nhắm trừng phạt vào các tập đoàn và doanh nghiệp của châu Âu.
L’Express đặt câu hỏi “Nếu như châu Âu cũng có được những công cụ đó thì sao?”
Một loạt các tập đoàn và doanh nghiệp lớn của châu Âu đã hứng chịu những mức phạt tiền khổng lồ, như BNP Paribas, Alstom, Crédit Agricole, Total, HSBC, Commerzbank, Deutsche Bank hay Volkswagen…
Thống trị kinh tế bằng luật là công cụ có từ lâu đời của các cường quốc, nhất là Mỹ. Diễn giải theo ngôn từ ngoại giao, đây chính là “quyền lực mềm” cho phép 'chú Sam' áp đặt các chuẩn mực và tiêu chuẩn của mình lên toàn thế giới.
Còn nói theo ngôn ngữ pháp lý, đó là một “nền tư pháp chủ nghĩa đế quốc”.
Theo L’Express, xuất phát từ Đạo luật về hành vi chống tham nhũng ở nước ngoài FCPA (Foreign Corrupt Practices Act) ban hành năm 1977, cho phép phạt các doanh nghiệp nào của Mỹ bị kết tội tham nhũng ở nước ngoài, Washington dần dần củng cố các công cụ pháp lý để mở rộng phạm vi áp dụng, chống lại cả những doanh nghiệp nước ngoài.
Ví dụ như Đạo luật Helms-Burton và Amato, ban hành trong những năm 1990, cấm các doanh nghiệp giao dịch thương mại với các nước bị cấm vận, và sau này là Đạo luật Patriot.
Theo giới chuyên gia, bước ngoặt quan trọng nhất là sau đợt tấn công khủng bố tháng 9/2001.
“Kể từ thời điểm này, Mỹ quyết định biến cuộc chiến chống tham nhũng thành một trong những vũ khí chống khủng bố”, theo như giải thích của ông Stephane de Navacelle, luật sư tại New York và Paris.
Về phần mình, ông Hervé Juvin cho rằng “các thẩm phán đã tận dụng điều đó để mở rộng các tiêu chí có liên quan đến luật của Mỹ”. Tuy nhiên, châu Âu chỉ trích Mỹ đã đề ra những mức tiền phạt một cách tùy tiện.
Về mặt chính thức, các tiêu chí thẩm định là hợp lý và khách quan, tùy theo mức thang quy định. Nhưng trên thực tế, các cuộc thương thuyết được tiến hành bên trong hậu trường.
Ví dụ điển hình là vụ Deutsch Bank của Đức. Từ 14 tỷ USD như lúc ban đầu, mức tiền nộp phạt đã tụt xuống chỉ còn một phần ba sau vài ngày thương thuyết. Doanh nghiệp châu Âu cảm thấy bất công, bị “lép vế” so với các doanh nghiệp Mỹ.
Cùng là doanh nghiệp nước ngoài, nhưng tại Mỹ các doanh nghiệp châu Âu bị nộp phạt nặng, trong khi các doanh nghiệp Mỹ tại châu Âu được hưởng mức phạt nhẹ hơn.
Volkswagen phải nộp phạt đến 14,7 tỷ USD chỉ vì gian lận các thông số phát thải khí gây ô nhiễm, trong khi năm 2015, hãng xe General Motor của Mỹ che giấu các khiếm khuyết về túi khí làm 124 người chết nhưng chỉ bị châu Âu phạt 900 triệu USD.
Theo những người rất am hiểu về hệ thống tư pháp Mỹ, mức tiền phạt lệ thuộc rất nhiều vào thái độ “hợp tác” của các doanh nghiệp trong quá trình thương lượng. Do đó, đối với các nghị sĩ Pháp, rõ ràng có hiện tượng “nhất bên trọng, nhất bên khinh”.
Ông Pierre Lellouche, nghị sĩ thuộc đảng Les Républicains của Pháp, tác giả một báo cáo Nghị viện về tính ngoài lãnh thổ của tư pháp Mỹ đã nhận định: “Châu Âu bất lực chứng kiến một sự trấn lột thật sự có tổ chức”.
Tính từ năm 2008, các doanh nghiệp châu Âu đã phải nộp phạt gần 20 tỷ USD cho chính quyền Mỹ vì những cáo buộc vi phạm lệnh cấm vận hay tham nhũng quốc tế.
Với cáo buộc tham nhũng, doanh nghiệp châu Âu là những đối tượng bị trừng phạt nghiêm khắc nhất, lãnh từ 10-17 án phạt, trong khi không có doanh nghiệp Trung Quốc nào trong danh sách.
Giải thích về cách hành xử không công bằng này của tư pháp Mỹ, ông Eric Decéné, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Pháp về Tình báo, nhận xét: “Người Mỹ sẽ nói với bạn rằng các doanh nghiệp Trung Quốc ít bị Mỹ hóa hơn các doanh nghiệp khác, do đó, khó có thể áp dụng các tiêu chí có liên quan đến luật của Mỹ. Hơn nữa, họ thừa biết là chỉ cần một điều tra nhỏ cũng đủ để Trung Quốc đưa ra các biện pháp đáp trả tức thì”.
Đối với một doanh nghiệp, chấp nhận hợp tác cũng đồng nghĩa với việc đeo ba án. Đó là phải nộp phạt, chấp nhận thiết lập các chương trình tuân thủ chi phí cao và chấp nhận đặt các hoạt động của mình dưới sự giám sát của các cố vấn doanh nghiệp.
Theo bà Karine Berger, người từng tham gia các cuộc điều trần của ngân hàng BNP Paribas (trong vụ bị Mỹ phạt 8,97 tỷ USD vì đã vi phạm cấm vận của nước này nhắm vào Cuba, Iran và Sudan), hàng chục đại diện kiểm soát có quan hệ trực tiếp với Washington hiện đang có mặt trong nhiều cơ sở của ngân hàng Pháp.
Trong bối cảnh căng thẳng giữa đôi bờ Đại Tây Dương hiện nay, ngày càng có nhiều tiếng nói chỉ trích cất lên. Châu Âu sẽ làm gì để bảo vệ các ngành mũi nhọn của mình?
Làm sao châu Âu có thể để bị cướp mất những thị phần trên thế giới? L’Express trích dẫn nhận định của ông Hervé Juvin lấy làm tiếc rằng trong những năm 1990, châu Âu đã từng phản đối các đạo luật Helms-Burton và Amado.
Tuy nhiên, “ngày nay, phần đông các tập đoàn và doanh nghiệp châu Âu hiện đang phải đối phó với tư pháp Mỹ, thậm chí không thông báo với chính phủ nước mình”./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Doanh nghiệp châu Âu ủng hộ quan điểm của EU về Brexit
09:37' - 27/09/2016
Hơn 20 doanh nghiệp và hiệp hội kinh doanh ở châu Âu vừa lên tiếng ủng hộ quan điểm của Liên minh châu Âu (EU), trong tiến trình đàm phán sắp tới về việc Vương quốc Anh ra khỏi EU.
-
Chuyển động DN
Doanh nghiệp Mỹ phản đối phán quyết truy thu thuế của EC đối với Apple
12:49' - 17/09/2016
Nhóm đối thoại doanh nghiệp đã lên tiếng bảo vệ Apple trước phán quyết truy thu thuế của Apple do Ủy ban châu Âu (EC) đưa ra hồi cuối tháng Tám.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh nghiệp Mỹ lo lắng về tương lai tại nước Anh
20:41' - 27/06/2016
Kết quả cuộc trưng cầu dân ý về tư cách thành viên của Vương quốc Anh trong Liên minh châu Âu (EU) gây ra tâm lý lo ngại trong giới doanh nghiệp lớn của Mỹ đang hoạt động ở “xứ sở sương mù”.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh nghiệp châu Âu bi quan về môi trường kinh doanh tại Trung Quốc
14:07' - 15/06/2016
Kinh tế Trung Quốc giảm tốc, cộng thêm sự phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước gia tăng, làm các doanh nghiệp EU càng bi quan về môi trường kinh doanh tại đây.
Tin cùng chuyên mục
-
Doanh nghiệp
Sân bay Thọ Xuân hoàn thành cải tạo, hãng hàng không mở đường bay mới
17:36' - 07/07/2025
Trong thời gian sân bay Vinh đóng cửa sửa chữa từ 1/7 đến 31/12/2025, các đường bay tại Thanh Hoá từ sân bay Thọ Xuân sẽ đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân trong vùng.
-
Doanh nghiệp
Vietjet mở đường bay mới đến Tây An (Trung Quốc)
16:44' - 07/07/2025
Đường bay mới tiếp tục đánh dấu bước phát triển mạng bay quốc tế mạnh mẽ của Vietjet, nối dài danh sách các điểm đến hấp dẫn tại thị trường Trung Quốc.
-
Doanh nghiệp
Foxconn lập kỷ lục doanh thu quý II/2025
09:02' - 07/07/2025
Foxconn của vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc), nhà sản xuất thiết bị điện tử theo hợp đồng lớn nhất thế giới vừa báo cáo doanh thu quý II/2025 đạt mức cao kỷ lục nhờ nhu cầu lớn về các sản phẩm AI.
-
Doanh nghiệp
Nhà sản xuất ô tô nổi tiếng chinh phục khách hàng qua… ẩm thực
15:01' - 06/07/2025
Suzuki Motor Corp., cái tên gắn liền với những mẫu xe nhỏ gọn và bền bỉ tại Ấn Độ, đang lấn sân sang một lĩnh vực mới: đó là ẩm thực.
-
Doanh nghiệp
Kỳ vọng liên kết phát triển đồng bộ logistics vùng Đông Nam Bộ
10:44' - 06/07/2025
Nằm tại cửa ngõ phía Nam, vùng biển Thành phố Hồ Chí Minh là khu vực trọng điểm với tiềm năng phát triển kinh tế biển rất đa dạng.
-
Doanh nghiệp
Microsoft triển khai vùng dịch vụ điện toán đám mây tại Áo
07:29' - 06/07/2025
Tập đoàn công nghệ Microsoft (Mỹ) triển khai vùng dịch vụ điện toán đám mây mới đặt ở ngoại ô thành phố Vienna (Áo).
-
Doanh nghiệp
Tăng trưởng ổn định trong 6 tháng đầu năm, Petrovietnam tạo đà cho chiến lược dài hạn
18:34' - 05/07/2025
Với kết quả tăng trưởng ổn định trong 6 tháng qua, Tập đoàn Công nghiệp-Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã tạo được động lực quan trọng cho chiến lược tăng trưởng dài hạn.
-
Doanh nghiệp
Niềm tin được củng cố, số doanh nghiệp hoạt động trở lại tăng hơn 91%
16:47' - 05/07/2025
Tháng 6/2025, hơn 24.400 doanh nghiệp thành lập mới, tăng mạnh so với tháng trước và cùng kỳ. Số doanh nghiệp quay lại hoạt động cũng vượt doanh nghiệp rút lui, cho thấy tín hiệu phục hồi rõ nét.
-
Doanh nghiệp
Nvidia soán ngôi Apple tiến sát vị thế công ty giá trị nhất lịch sử
09:40' - 05/07/2025
Cổ phiếu Nvidia đã tăng lên mức cao kỷ lục 1,3% trong bối cảnh thị trường chung đi lên, đưa công ty tiến gần hơn tới việc soán ngôi Apple để trở thành doanh nghiệp có giá trị vốn hóa lớn nhất lịch sử.