Phát triển hạ tầng thương mại, làm sao để "hút" doanh nghiệp đầu tư?
Khu vực miền núi, biên giới, hải đảo là những vùng có nhiều tài nguyên thiên nhiên và có tiềm năng lớn để phát triển kinh tế, nhất là phát triển các đặc sản vùng miền. Tuy nhiên, khu vực này vẫn còn nhiều khó khăn khiến hoạt động thương mại chưa thực sự phát triển.
Xoay quanh vấn đề này, phóng viên BNEWS/TTXVN đã có cuộc trao đổi với GS Hoàng Đức Thân, nguyên Viện trưởng Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế, trường Đại học Kinh tế Quốc dân. BNEWS: Xin ông cho biết những đánh giá về việc phát triển các hoạt động thương mại tại khu vực miền núi, biên giới, hải đảo trong thời gian qua? GS Hoàng Đức Thân: Hiện nay, nước ta có 415 huyện ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa, 25 huyện ở hải đảo. Đây là vùng có diện tích rộng lớn trải dài từ Bắc tới Nam, từ miền núi đến hải đảo, chiếm đến 50% dân số cả nước, nhưng đây cũng là vùng kinh tế chậm phát triển, đời sống còn nhiều khó khăn. Xét về phát triển thương mại của khu vực này, trong những năm qua, nhờ có nhiều chính sách của nhà nước và thu hút các nguồn đầu tư nên cùng với sự phát triển của thương mại cả nước, khu vực này cũng đã khởi sắc. Thị trường khu vực miền núi đã bước đầu liên thông được với thị trường nội địa, phát triển và giao lưu quốc tế. Cơ sở hạ tầng khu vực này đã được chú ý đầu tư nên đã tạo nền tảng cho phát triển thương mại. Tuy nhiên, sản xuất hàng hóa còn nhỏ lẻ manh mún, dựa trên nền tảng 3 không "không vốn đầu tư - không công nghệ - không nguồn lao động chất lượng cao". Như vậy sẽ khó có thể phát triển bền vững và đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Tiếp đến là chưa hình thành được các mạng liên kết, chuỗi sản xuất - phân phối. Cuối cùng là, quy mô cầu nhỏ, phân tán nên không hấp dẫn nhà đầu tư. Rõ ràng dư địa phát triển thương mại tại vùng núi, vùng sâu vùng xa và hải đảo tại Việt Nam còn rất lớn.BNEWS: Chính phủ đã có nhiều chính sách để phát triển kinh tế khu vực này, nhất là các chính sách phát triển hệ thống phân phối, hạ tầng thương mại…Theo ông, các chính sách này có đạt hiệu quả như mong muốn?
GS Hoàng Đức Thân: Trong thời gian vừa qua, khu vực miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa và nhất là khu vực nông thôn thuần nông nghiệp luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư và phát triển. Các hệ thống chính sách, quy định của nhà nước đã tạo lập được môi trường pháp lý để thu hút đầu tư phát triển cho khu vực này và bước đầu tạo động lực để thu hút đầu tư từ xã hội. Tuy nhiên, do chính sách thiếu đồng bộ, nhất quán, tập trung và đặc biệt là thiếu tính đặc thù nên hiệu quả thực thi chính sách chưa được như mong muốn. BNEWS: Theo ông, thách thức lớn nhất trong việc phát triển hạ tầng thương mại ở các khu vực này là gì? GS Hoàng Đức Thân: Thách thức đầu tiên là điều kiện tự nhiên, địa lý không thuận lợi nên suất đầu tư lớn, nhưng hiệu quả đem lại rất nhỏ. Thứ hai, hệ thống giao thông, hạ tầng thông tin và truyền thông so với các vùng khác rất yếu kém, nhất là hệ thống thông tin truyền thông. Thứ ba, mâu thuẫn giữa nhu cầu đầu tư với khả năng đầu tư. Bởi nhu cầu đầu tư vào hạ tầng thương mại là rất lớn nhưng nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước lại eo hẹp, nhất là giải ngân của hệ thống đầu tư công. Về nguồn đầu tư từ doanh nghiệp thì các doanh nghiệp tại chính khu vực này thường là doanh nghiệp nhỏ lẻ, tiềm lực hạn chế, trong khi việc thu hút các doanh nghiệp từ vùng khác lại thiếu chính sách, môi trường không hấp dẫn nên nhu cầu vốn đầu tư rất lớn, nhưng thực tế thu hút đầu tư rất ít. Thứ ba, thiếu tư duy và tầm nhìn chiến lược trong xây dựng đầu tư cơ sở vật chất nói chung và đầu tư hạ tầng thương mại nói riêng. BNEWS: Thưa ông, để giải quyết những khó khăn trong việc phát triển hạ tầng thương mại miền núi, nhiều ý kiến cho rằng cần có chính sách đặc thù, ưu đãi riêng cho khu vực này. Quan điểm của ông về vấn đề này ra sao? GS Hoàng Đức Thân: Các chính sách đặc thù và cụ thể cho việc phát triển hạ tầng thương mại tại các khu vực này là rất cần thiết. Đặc thù là phải có một chính sách khác với chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng tại các khu vực đồng bằng, các đô thị lớn. Cụ thể, các chính sách phải theo trình độ phát triển kinh tế - xã hội ở từng địa phương, theo từng loại hình kinh doanh thương mại. Chính sách cần đảm bảo tầm nhìn chiến lược, nhất quán, minh bạch trong chính sách phát triển chung của miền núi, vùng sâu, vùng xa. Chính sách đầu tư phải là chuyển từ cho - nuôi sang tạo lập môi trường, đầu tư phát triển để làm sao thuận lợi cho các nhà đầu tư, nhưng cũng không khiến các nhà đầu tư ỷ lại vào Nhà nước; đồng thời phát huy được tính tích cực, chủ động của từng địa phương, doanh nghiệp.BNEWS: Một trong những khó khăn trong phát triển hệ thống chợ khu vực miền núi là chưa có nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư cơ sở hạ tầng. Theo ông làm thế nào đề khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn?
GS Hoàng Đức Thân: Phát triển thương mại miền núi nói chung và phát triển hạ tầng, hệ thống chợ khu vực miền núi nói riêng dứt khoát phải dựa vào tư nhân và lấy tư nhân làm động lực chủ yếu; đồng thời phải đa dạng hóa các hình thức thu hút đầu tư tư nhân. Để thu hút được doanh nghiệp, Nhà nước phải bảo đảm, giữ cam kết về giải ngân vốn, đảm bảo vốn đầu tư của Nhà nước và coi đó là một trong những môi trường, động lực để thu hút đầu tư. Thêm nữa, các tỉnh miền núi cũng cần phải cải cách để nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. BNEWS: Hiện vẫn còn có sự phát triển không đồng đều về hạ tầng thương mại giữa các địa phương. Theo ông, cần làm gì để thu hẹp khoảng cách này?GS Hoàng Đức Thân: Đầu tiên phải hạn chế sự phát triển quá tập trung tại các đô thị để tránh các nguồn lực đổ dồn về đây. Ngoài ra, phải theo nguyên tắc phân tán các trung tâm chứ không theo mô hình tập trung để có thể phát triển đồng bộ, đồng đều hạ tầng thương mại ở miền núi và từng bước hạn chế sự chênh lệch đó.
Theo đó, có 2 nhóm giải pháp: Trước tiên là giải pháp trực tiếp tập trung vào phát triển hạ tầng. Giải pháp này cần một chiến lược tổng thể, quy hoạch chung về phát triển logistics trong cả nước; bảo đảm sự kết nối về hạ tầng giao thông, thông tin truyền thông, đẩy mạnh xã hội hóa trong xây dựng hạ tầng thương mại vùng sâu, vùng xa. Nhóm giải pháp thứ 2 là trực tiếp phát triển thương mại khu vực này. Đây là điều kiện cần để phát triển cơ sở hạ tầng. Ở đâu thương mại phát triển ở đó sẽ thu hút nhà đầu tư, từ đó có sự kết nối tất yếu hình thành các yếu tố đáp ứng cung cầu. Với đặc thù của khu vực miền núi là có đường biên giới dài, Nhà nước cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng kinh tế cửa khẩu. Thực hiện tốt kết nối kinh tế cửa khẩu, kinh tế xuyên biên giới với phần còn lại của kinh tế nội địa sẽ tạo ra sự chuyển biến mạnh về thương mại trong nội bộ khu vực này và hòa chung vào cả nước. BNEWS: Trân trọng cảm ơn ông!>>> Hàn Quốc chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam về huy động vốn tư nhân
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Giải pháp kết nối cung cầu cho hàng hóa ở nông thôn
08:20' - 31/07/2019
Sau 10 năm triển khai Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, một trong những thành công của ngành công thương là xóa được những “điểm trắng” hàng Việt.
-
Kinh tế & Xã hội
Hà Nội: Chính sách chưa đủ hấp dẫn đầu tư xây dựng chợ
16:01' - 27/07/2019
Việc cải tạo xây dựng, phát triển chợ truyền thống tại Hà Nội chậm do chính sách thu hút đầu tư chưa đủ hấp dẫn.
-
Thị trường
Sơn La mở rộng thị trường hàng Việt theo hướng bền vững
08:34' - 27/07/2019
Sơn La là một tỉnh miền núi khó khăn, nhất là về hạ tầng; mặt bằng dân trí chưa đồng đều; tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Số lượng doanh nghiệp sản xuất hàng hóa tại địa phương còn ít và quy mô nhỏ.
Tin cùng chuyên mục
-
Ý kiến và Bình luận
Tổng thư ký Liên hợp quốc kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới biến cam kết thành hành động
08:59' - 17/09/2025
Tổng thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) António Guterres đã kêu gọi các nhà thế giới biến các cam kết thành hành động tại UNGA-80.
-
Ý kiến và Bình luận
IEA nhấn mạnh nhu cầu tăng đầu tư dầu khí để duy trì sản lượng
05:30' - 17/09/2025
Ngày 16/9, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho biết có thể cần các dự án dầu khí mới để duy trì mức sản lượng hiện nay.
-
Ý kiến và Bình luận
Đến năm 2030, người dân được miễn các chi phí khám, chữa bệnh ở mức cơ bản
10:56' - 16/09/2025
Ngày 9/9/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ-TW của về một số giải pháp đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
-
Ý kiến và Bình luận
Các nước Arập và Hồi giáo ra tuyên bố chung lên án Israel
09:03' - 16/09/2025
Hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp Liên đoàn Arập (AL) và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) diễn ra tại Doha (Qatar) đã ra tuyên bố chung lên án Israel.
-
Ý kiến và Bình luận
Việt Nam khẳng định vị thế và vai trò trong khu vực
14:26' - 15/09/2025
Việt Nam - với vai trò dẫn dắt ngày càng rõ nét trong ASEAN về kinh tế, xã hội và văn hóa, đang chủ động thúc đẩy quan hệ ngoại giao đa chiều, đặc biệt với Malaysia.
-
Ý kiến và Bình luận
TTXVN phát huy thế mạnh trong cuộc chiến chống tin giả
10:50' - 15/09/2025
Sự hiện diện của Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) tại Campuchia nói riêng và vai trò của TTXVN nói chung có ý nghĩa quan trọng, nhất là trong cuộc chiến chống tin giả.
-
Ý kiến và Bình luận
TTXVN: Tiếng nói hàng đầu trong hệ sinh thái truyền thông quốc tế
10:22' - 15/09/2025
Giám đốc Hãng thông tấn Quốc gia Cuba nhấn mạnh TTXVN cũng đóng vai trò là “la bàn” cho tổ chức truyền thông, đảm bảo tính bền vững về mặt tài chính cho các dự án hợp tác thông tin.
-
Ý kiến và Bình luận
Ai Cập kêu gọi doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào lĩnh vực vận tải biển
09:10' - 15/09/2025
Ai Cập đang mời gọi các doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào lĩnh vực vận tải biển của quốc gia Bắc Phi này, đồng thời nêu bật các cơ hội hợp tác đầy tiềm năng trong lĩnh vực quản lý cảng và vận tải biển.
-
Ý kiến và Bình luận
80 năm TTXVN: Nguồn thông tin tin cậy nhất của nhà đài Campuchia
15:36' - 14/09/2025
Đài truyền hình CNC (Campuchia) thường xuyên dẫn nguồn, sử dụng thông tin từ các phương tiện truyền thông của TTXVN hay VNA, theo cách gọi của nhà đài và công chúng sở tại.