Quy định mới gỡ vướng sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 138/2024/NĐ-CP quy định lập dự toán, quản lý, sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm tài sản, trang thiết bị; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng. Nghị định được kỳ vọng sẽ tháo gỡ được nhiều điểm nghẽn đã tồn tại trong nhiều năm qua.

Nghị định này quy định việc lập dự toán, phân bổ dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí chi thường xuyên ngân sách nhà nước quy định tại khoản 6 Điều 4 Luật ngân sách nhà nước để thực hiện các nhiệm vụ, gồm mua sắm tài sản, trang thiết bị theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong dự án đã đầu tư xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng, pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Đối tượng áp dụng Nghị định này gồm cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội; các đơn vị sự nghiệp công lập; các tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến sử dụng kinh phí chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm tài sản, trang thiết bị; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đầu tư xây dựng.

Nghị định đã quy định rõ phạm vi, thẩm quyền quyết định, quy trình lập, phân bổ, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí thực hiện nhiệm vụ cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đầu tư xây dựng và việc mua sắm, tài sản, trang thiết bị.

Việc ban hành Nghị định được kỳ vọng sẽ góp phần tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình sử dụng dự toán ngân sách nhà nước cho mua sắm tài sản, trang thiết bị; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong dự án đã đầu tư xây dựng, góp phần đẩy nhanh việc thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Nhìn lại trong những năm qua, việc thực hiện Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Đầu tư công đã góp phần quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước… Tuy vậy, việc lập dự toán, quản lý, sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm tài sản, trang thiết bị; việc cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng đang tồn tại nhiều điểm nghẽn cần sớm được khơi thông để tạo động lực phát triển.

Luật Ngân sách nhà nước và các quy định của pháp luật chuyên ngành có những quy định về việc sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động của bộ máy. Tuy vậy, tại khoản 1, Điều 6 Luật Đầu tư công có nội dung quy định về tính chất của dự án đầu tư công.

Quy định như vậy sẽ tạo ra cách hiểu cho rằng toàn bộ các dự án xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, mua sắm tài sản, sửa chữa… đều phải sử dụng nguồn vốn đầu tư công, dẫn tới chồng lấn với các quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các quy định pháp luật chuyên ngành khác trong việc sử dụng chi thường xuyên để mua sắm, sửa chữa, nâng cấp tài sản công. Đây là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội đặt ra trong các kỳ họp Quốc hội và cũng là những vấn đề vướng mắc trong nhiều năm qua đối với nhiều cơ quan, bộ, ngành và địa phương.

Điều 6 Luật Đầu tư công quy định kể cả là xây dựng mới, nâng cấp, sửa chữa, mở rộng tài sản công, thì đều đưa vào Luật Đầu tư công và Luật Đầu tư công được xác định kế hoạch đầu tư công trung hạn và đầu tư công hàng năm. Nếu những chương trình, dự án và các nguồn kinh phí không được đưa vào Luật Đầu tư công mặc dù vẫn là ngân sách nhà nước thì "sẽ sai quy định".

Những ý kiến phản ánh của các Đại biểu Quốc hội, của các Bộ, ngành và địa phương về những khó khăn, vướng mắc trong sử dụng ngân sách nhà nước cho việc mua sắm tài sản, trang thiết bị; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong dự án đã đầu tư xây dựng đã được Bộ Tài chính tổng hợp trình Chính phủ.

Căn cứ nội dung Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Thông báo số 4177/TB-TTKQH ngày 22/8/2024; Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 85/CĐ-TTg ngày 02/9/2024 về điều hành dự toán ngân sách nhà nước và ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc tại văn bản số 6366/VPCP-KTTH ngày 06/9/2024 của Văn phòng Chính phủ, sau khi tiếp thu, giải trình ý kiến của các Thành viên Chính phủ, Bộ Tài chính đã hoàn thiện và trình Chính phủ ký ban hành Nghị định của Chính phủ quy định lập dự toán, quản lý, sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm tài sản, trang thiết bị; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng.