Sắc xanh của lá dong Tràng Cát
Vỏ bên ngoài chính là lá dong - một nguyên liệu không thể thiếu để tạo nên màu sắc và hương vị mang đậm nét văn hóa ẩm thực ngày Tết cổ truyền.
* Nghề trồng lá dong "cổ truyền"Đã hơn 600 năm, khi cần làm những mẻ bánh chưng ngon nhất, quý nhất, người ta đều tìm đến làng lá dong Tràng Cát (xã Kim An, Thanh Oai, Hà Nội) - nơi được mệnh danh là vựa lá dong lớn nhất nhì miền Bắc. Ngôi làng Tràng Cát nằm ở một địa thế đắc địa, ba bề bao quanh bởi sông Đáy. Vùng đất bãi bằng phẳng kéo dài từ bờ sông đến rìa làng hình vòng cung trù mật.
Truyền rằng, cách đây khoảng 600 năm về trước, bà Đàm Sứ ở thôn Nga Mi Hạ, xã Thanh Mai, huyện Thanh Oai, thấy đây là vùng đất tốt tươi cho cây trồng nên đã đưa con cháu xuống khai hoang lập địa, phát cỏ và trồng cây lá dong. Lâu dần, người dân Tràng Cát học theo bà Đàm Sứ trồng lá dong để dùng trong dịp Tết và bán ra bên ngoài.
Nét đặc trưng của lá dong Tràng Cát là khổ lá rất đều, chiều dài khoảng 50cm-60cm, chiều rộng 25cm-35cm. Đây là giống lá dong nếp, bầu lá rộng, tròn, mỏng nhưng dai, mặt dưới có màu xanh non, cuống lá dài phối sắc với màu thân lá, dễ phân biệt với loài dong rừng bầu lá rộng, mỏng nhưng dai.
Dùng lá dong Tràng Cát để gói bánh chưng, không chỉ tạo màu xanh tự nhiên đẹp mắt mà còn tăng thêm hương vị cho bánh, giúp bánh thơm rền. Chính vì thế, không ít người đến xin giống lá về, nhưng khi trồng ở các vùng khác, lá dong không đạt được chất lượng như khi trồng ở Tràng Cát.
Người ta lý giải rằng, điều đặc biệt làm nên thương hiệu “lá dong Tràng Cát” là bởi vì Tràng Cát nằm trong vùng bãi bồi của dòng sông Đáy, nơi có mạch nước ngầm tinh khiết chảy qua, lại thêm có khí hậu ôn hòa, nên lá dong cứ được đà mà sinh sôi nảy nở, từ đó mà làm nên thương hiệu lá dong hàng trăm năm nay.
Chính vì thế, xưa kia, lá dong Tràng Cát thường được tuyển chọn để gói bánh chưng dâng vua. Ngày nay, lá dong Tràng Cát không chỉ phục vụ trong nước mà còn được xuất ngoại để phục vụ nhu cầu gói bánh chưng Tết của bà con ta ở Mỹ, Nga và các nước Đông Âu…
* Giữ gìn “linh hồn” của Tràng CátTại làng Tràng Cát, lá dong được các nhà vườn trồng san sát khắp nơi trong làng, lá dong len trong nhà, trong vườn, lá dong dung dưỡng những cánh đồng bồi bãi với màu xanh bao trùm cả ngôi làng.
Nhà nhỏ trồng một vài sào, nhà lớn trồng tới vài héc ta. Chưa ở đâu, sắc xanh của lá dong lại trở thành biểu tượng thiêng liêng trong đời sống cộng đồng đến vậy.
Từ đầu tháng Chạp, không khí thu hoạch, buôn bán lá dong tại thôn Tràng Cát đã trở nên hết sức nhộn nhịp, người thì hái lá, người thì xếp lá, người thì buộc, mỗi người một công đoạn. Các lái buôn ở khắp nơi đã đổ về đây để mua lá dong.
Theo người dân nơi đây, trồng một lần thì thu hoạch được mãi. Cứ cắt lá cũ đi lá mới lại trồi lên, năm này qua năm khác.
Lá dong ở Tràng Cát qua bao năm bao tháng mà không hề mất đi, một phần bởi được con người chăm chút, nhưng phần lớn là do đất bãi nơi đây có đặc điểm là đất phù sa, với tỷ lệ hai phần đất cát, một phần đất thịt, tạo điều kiện thuận lợi cho lá dong sinh trưởng và phát triển.
Tuy nhiên, những năm gần đây, diện tích trồng lá dong có xu hướng giảm vì người dân chuyển sang trồng các loại cây khác có hiệu quả kinh tế cao hơn.
Thế nhưng, về Tràng Cát những ngày cận Tết vẫn thấy một màu xanh mướt của lá dong, của sự tấp nập kẻ bán, người mua.
Và giờ dù không phải là nguồn thu nhập chính, nhưng lá dong vẫn là “linh hồn” của Tràng Cát, là phần không thể thiếu làm nên chiếc bánh chưng hoàn hảo của ngày Tết - nét văn hóa độc đáo của dân tộc Việt Nam.
Vì ý nghĩa đó, không chỉ người dân thôn Tràng Cát mà người Việt vẫn luôn hy vọng màu xanh của lá dong sẽ không bao giờ mất đi mỗi dịp Tết đến, Xuân về./.
- Từ khóa :
- lá dong
- lá dong tràng cát
- bánh chưng
- tết
- tết cổ truyền
Tin liên quan
-
Đời sống
Lan tỏa nghĩa tình "Tết Sum vầy" 2020 đến người lao động
21:10' - 19/01/2020
Tối 19/1, Liên đoàn Lao động Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chương trình “Tết sum vầy – năm 2020” cho các gia đình công nhân, người lao động không có điều kiện về quê đón Tết Canh Tý 2020.
-
Đời sống
Cách chuẩn bị mâm cỗ Giao thừa “hút” tài lộc cho Tết Canh Tý 2020
19:39' - 19/01/2020
Cúng Giao thừa (lễ Trừ tịch, lễ "Tống cựu, Nghinh tân") là một nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên đán của người Việt Nam. Vậy làm thế nào để chuẩn bị mâm cỗ cúng chu đáo, "hút" tài lộc.
-
Đời sống
Du lịch làng gốm Bát Tràng dịp Tết với giá dưới 10.000 đồng
06:29' - 19/01/2020
Làng gốm Bát Tràng nằm ở ven sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm, cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 14km.
-
Đời sống
Nét đặc trưng của mâm ngũ quả ngày Tết ở 3 miền
06:02' - 19/01/2020
Trong văn hóa tâm linh của người Việt, mâm ngũ quả ngày Tết giữ một vị trí quan trọng, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và đạo lý uống nước nhớ nguồn.
Tin cùng chuyên mục
-
Đời sống
Cháy rừng lớn trên núi Bàn Cờ (Nghệ An)
08:17'
Chiều ngày 30/6, trên địa bàn thôn 9, xã Thuận Long, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An đã xảy ra vụ cháy lớn trên núi Bàn Cờ (còn có tên gọi là Núi Lớn).
-
Đời sống
Người Mỹ đang tiết kiệm cho hưu trí ở mức cao kỷ lục
07:00'
Theo báo cáo "Người Mỹ Tiết kiệm như thế nào 2025" của Tập đoàn tư vấn đầu tư Vanguard, người lao động Mỹ đã dành tỷ lệ thu nhập kỷ lục để đóng góp vào tài khoản hưu trí 401(k) của họ trong năm 2024.
-
Đời sống
Xem ngay lịch âm dương hôm nay 1/7
05:00'
Bnews. Xem ngay lịch âm hôm nay 1/7 nhanh nhất và chính xác nhất. Xem giờ tốt xấu ngày 1/7, việc nên làm, không nên làm hôm nay và lịch vạn niên tháng 7, chuyển đổi lịch âm - dương 2025.
-
Đời sống
Gần 70% địa phương đã hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát
20:41' - 30/06/2025
Tính đến ngày 28/6/2025, tổng số địa phương không còn nhà tạm, nhà dột nát trên toàn quốc lên 44/63 địa phương, đạt 69,8%.
-
Đời sống
Đáp án chính thức các môn thi tốt nghiệp THPT năm 2025 sẽ công bố sau 5/7
20:30' - 30/06/2025
Đáp án chính thức các môn thi trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 sẽ được công bố sau ngày 5/7/2025 trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại địa chỉ: https://moet.gov.vn.
-
Đời sống
Mưa lớn chiều đầu tuần gây ngập cục bộ một số tuyến phố ở Hà Nội
17:59' - 30/06/2025
Chiều 30/6/2025, cơn mưa lớn cuối giờ ngày đầu tuần gây ngập cục bộ nhiều tuyến phố trên địa bàn Hà Nội.
-
Đời sống
Vé máy bay Hà Nội – Phú Quốc khứ hồi tuần từ 30/6-6/7/2025
15:09' - 30/06/2025
Trong tuần từ 30/6-6/7/2025, giá vé máy bay khứ hồi giữa Hà Nội và Phú Quốc vẫn đang neo ở mức khá cao.
-
Đời sống
Vé máy bay Hà Nội - Nha Trang khứ hồi tuần 30/6-6/7/2025
14:37' - 30/06/2025
Trong tuần từ 30/6-6/7/2025, giá vé máy bay khứ hồi giữa Hà Nội và Nha Trang vẫn đang ở mức cao do đang trong mùa cao điểm Hè.
-
Đời sống
Các nước Nam Âu "quay cuồng" vì cháy rừng do nắng nóng
14:24' - 30/06/2025
Một số quốc gia Nam Âu đã triển khai lực lượng cứu hỏa để dập tắt các đám cháy rừng, trong khi nhiều nước kêu gọi người dân tìm nơi trú ẩn khỏi nhiệt độ khắc nghiệt của đợt nắng nóng dự báo gia tăng.