Tác động hạn chế của căng thẳng Mỹ-Iran đối với thị trường dầu mỏ (Phần 1)
Tuy nhiên, những căng thẳng chưa có dấu hiệu hạ nhiệt trong mối quan hệ Mỹ-Iran, nhất là sau khi Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt toàn diện đối với hoạt động xuất khẩu dầu của Tehran, đã phần nào cho thấy đánh giá trên không hoàn toàn đúng trong một số thời điểm, bởi cuộc khủng hoảng với Iran là tâm điểm vẫn dai dẳng và những ảnh hưởng tiêu cực của nó tới nay chưa thể tạo áo lực đáng kể lên giá dầu như dự báo của giới thị trường và các chuyên gia.
Mối quan hệ vốn không tốt đẹp giữa Mỹ và Iran đã xấu đi sau khi Tổng thống Donald Trump hồi năm 2018 rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân, được biết đến là Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA) mà Iran ký với Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) vào tháng 7/2015. Căng thăng giữa hai nước đã leo thang nhanh chóng khi chính quyền của Tổng thống Trump thực hiện một bước đi như liệt Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào “danh sách các tổ chức khủng bố”, bãi bỏ quy chế miễn trừ lệnh trừng hạt đối với các khách hàng mua dầu của Iran, trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, với mục tiêu phong tỏa toàn diện hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của quốc gia Trung Đông này. Đồng thời, Washington cũng tăng số binh sĩ tới Trung Đông và điều động hạm đội tàu sân bay đến vịnh Ba Tư.Cuộc khủng hoảng Mỹ-Iran ngày càng trở nên căng thẳng khi Tehran quyết định phá vỡ giới hạn về dự trữ urani làm giàu theo quy định trong thỏa thuận hạt nhân lịch sử, đồng thời tuyên bố sẽ tiếp tục không thực thi thỏa thuận này, nhằm trả đũa việc Mỹ rút khỏi JCPOA và tái áp đặt các lệnh trừng phạt chống lại nước Cộng hòa Hồi giáo này.Đối đầu Mỹ-Iran tiếp tục leo thang và chuyển sang một giai đoạn tồi tệ hơn, mà giới quan sát gọi là “bên miệng hố chiến tranh”, khi Tehran tấn công 6 tàu chở dầu ở Eo biển Hormuz trên biển Oman, đẩy thị trường dầu mỏ thế giới vào trạng thái bất an.Sau một loạt vụ tấn công vào tàu chở dầu, Mỹ tiết lộ kế hoạch thành lập một liên minh nhằm bảo vệ tự do hàng hải ở Vùng Vịnh (trên Eo biển Hormuz và Bab al-Mandeb) với sự tham gia của các đồng minh và đối tác của Washington. Theo kế hoạch, Mỹ sẽ điều thêm tàu chiến và máy bay tuần dương tới khu vực Vịnh Ba Tư cũng như lắp đặt camera và các thiết bị giám sát khác trên các tàu chở dầu đi qua khu vực này. Về chiến lược, Mỹ hiện có tất cả 7 căn cứ quân sự trong Vịnh Ba Tư, đặt tại Kuwait, Qatar, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Bahrain. Ở bờ Đông Vịnh Ba Tư, Iran đặt không dưới 10 căn cứ không quân, hải quân và các trạm có trang bị tên lửa đất đối không.Trung Đông là một tuyến huyết mạch của các hoạt động giao thương dầu mỏ và khí đốt. Khoảng 20 triệu thùng dầu/ngày, chiếm 1/3 lượng dầu giao dịch trên toàn cầu, được vận chuyển qua tuyến đường này.Theo số liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, Trung Đông chiếm hơn 50% trữ lượng dầu mỏ qua kiểm chứng của thế giới. Khu vực này cũng là nơi hội tụ rất nhiều mối căng thẳng, giữa Mỹ với Iran, giữa Iran với Saudi Arabia, giữa UAE với Iran, đó là chưa kể Israel là kẻ thù không đội trời chung của Iran.Trung bình mỗi ngày có khoảng 30 tàu chở dầu và khí đốt rời Vịnh Ba Tư đi qua Eo biển Hormuz. Phần lớn số tàu này có điểm đến ở Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc, nhưng trong số các khách hàng mua dầu của Trung Đông có cả châu Âu và Mỹ. Nếu Iran phong toả Eo biển Hormuz, khả năng còn lại duy nhất để đưa dầu mỏ của Trung Đông ra thế giới bên ngoài là đường ống dẫn dầu của Saudi Arabia. Nhưng công suất của đường ống này chỉ là 6-7 triệu thùng/ngày, thay vì gần 18 triệu thùng được vận chuyển bằng đường biển qua Eo biển Hormuz.Những diễn biến nói trên lúc đầu đã có tác động ngay lập tức lên các thị trường dầu mỏ quốc tế do lo ngại về nguy cơ thiếu hụt nguồn cung. Sau khi Mỹ tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Iran hồi tháng 5/2019, xuất khẩu dầu thô của quốc gia Trung Đông này trong tháng 6/2019 đã giảm xuống còn 300.000 thùng/ngày, so với mức hơn 2,5 triệu thùng/ngày của tháng 4/2018, trong bối cảnh xuất khẩu dầu mỏ chiếm hơn 40% tổng thu ngân sách và trên 80% nguồn thu ngoại tệ của Tehran.Tuy nhiên, tới thời điểm này, khi mà sự leo thang căng thẳng giữa Mỹ và Iran vẫn luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường, hiệu ứng tiêu cực mang tên khủng hoảng Trung Đông vẫn chỉ có “tác động hạn chế” tới giá dầu thế giới. Giá “vàng đen” đã nhích thêm vài USD/thùng nhưng vẫn chưa thể có được lực đẩy để vọt lên trên ngưỡng 70-75 USD/thùng như dự đoán của giới phân tích. Trong phiên giao dịch ngày 30/7, giá dầu Brent Biển Bắc tăng 46 xu Mỹ (0,7%) lên 64,17 USD/thùng, trong khi giá dầu ngọt nhẹ Mỹ (WTI) tăng 41 xu Mỹ (0,7%) lên 57,28 USD/thùng.Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ áp đặt trừng phạt Ngoại trưởng Iran
09:02' - 01/08/2019
Rạng sáng 1/8 theo giờ Hà Nội, Mỹ đã công bố áp đặt lệnh trừng phạt nhằm vào Ngoại trưởng Iran Mohammed Javad Zarif.
-
Kinh tế Thế giới
Iran điều chỉnh giá trị đồng rial và đổi tên đồng tiền này
22:03' - 31/07/2019
Ngày 31/7, Chính phủ Iran đã thông qua kế hoạch điều chỉnh giá trị đồng rial và đổi tên đồng nội tệ.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc: Lượng dầu thô nhập từ Iran giảm mạnh trong tháng 6/2019
10:37' - 28/07/2019
Số liệu mới nhất do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 27/7 cho thấy, lượng dầu thô mà nước này nhập khẩu từ Iran trong tháng 6/2019 đã giảm gần 60% so với cùng kỳ năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Iran khẳng định không muốn đối đầu với Anh liên quan các vụ bắt giữ tàu
08:20' - 23/07/2019
Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif ngày 22/7 khẳng định Iran không muốn đối đầu với Anh liên quan các vụ bắt giữ tàu.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng mạnh và tác động
19:16'
Làn sóng xuất khẩu thép lớn nhất của Trung Quốc đang gia tăng kể từ khi xảy ra tình trạng dư thừa toàn cầu vào giữa những năm 2010. Điều này đang gây ra căng thẳng thương mại trên toàn thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi cộng đồng y tế cải cách
08:45'
Ủy ban đặc biệt về cải cách y tế của Hàn Quốc sẽ tiến hành trao đổi với các bên liên quan về các giải pháp cải cách nhằm đổi mới hệ thống y tế, phương hướng định kỳ xem xét cung cầu nhân lực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Ngành thép Trung Quốc đứng trước nhiều mối lo lớn
07:00'
Do giá thép trong nước thấp, những nhà sản xuất và các công ty kinh doanh thép Trung Quốc đang trên đà đạt hoặc vượt qua mức xuất khẩu của năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan đặt mục tiêu tăng tỷ trọng điện tái tạo
12:03' - 22/04/2024
Thái Lan đang hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ sản xuất điện tái tạo lên cao hơn mục tiêu 50% được đề ra trong Kế hoạch phát triển điện lực (PDP).
-
Kinh tế Thế giới
Chỉ 40/100 công ty tư nhân lớn thế giới đặt mục tiêu về trung hòa khí thải
10:17' - 22/04/2024
Theo báo cáo của nhóm cung cấp dữ liệu độc lập Net Zero Tracker công bố ngày 22/4, chỉ 40 trong 100 công ty tư nhân lớn thế giới đặt ra mục tiêu về trung hòa khí thải nhằm ngăn chặn biến đổi khí hậu.
-
Kinh tế Thế giới
Diễn biến ở Trung Đông có đe dọa kế hoạch cắt giảm lãi suất của ECB?
07:09' - 22/04/2024
Những diễn biến địa chính trị mới nhất ở Trung Đông đang làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc xung đột rộng lớn hơn và những tác động kinh tế toàn cầu của nó.
-
Kinh tế Thế giới
Khối lượng hàng hóa qua cảng Hong Kong (Trung Quốc) lần đầu tiên nằm ngoài tốp 10 thế giới
10:22' - 21/04/2024
Năm 2023, lần đầu tiên khối lượng hàng hóa đi qua cảng Hong Kong rơi xuống vị trí thứ 11 thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Đợt tăng vốn lớn nhất cho Ngân hàng Thế giới kể từ năm 2022
15:49' - 20/04/2024
11 quốc gia đã cam kết đóng góp hơn 11 tỷ USD cho các công cụ vốn hỗn hợp và bảo lãnh danh mục đầu tư mới, được thiết kế để mở rộng năng lực cho vay của ngân hàng thêm 70 tỷ USD trong 10 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng tại Trung Đông: Indonesia cân nhắc tìm kiếm nguồn cung dầu thô mới
14:16' - 20/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, trong bối cảnh xung đột tại Trung Đông leo thang, Indonesia đang xem xét tìm kiếm các nhà cung cấp dầu thô thay thế từ châu Phi và Mỹ Latinh.