Thay đổi kiểm tra chuyên ngành ra sao để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp?

Lô hàng hơn 22.000 hộp sữa do đồng bào ở Australia ủng hộ cho trẻ em khó khăn trong đại dịch COVID-19 tại Tp. Hồ Chí Minh đã được thông quan ngay sau khi có kết quả kiểm tra an toàn thực phẩm đạt tiêu chuẩn. Tổng cục Hải quan cho rằng, vụ việc này cho thấy việc kiểm tra chuyên ngành hiện nay cần sự thay đổi để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, không để lặp lại tình trạng ách tắc. 

Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Hải quan tại công văn số 5315/TCHQ-GSQL ngày 9/11/2021, Cục Hải quan Tp. Hồ Chí Minh đã chủ động liên hệ với Ủy ban mặt trận Tổ quốc Tp. Hồ Chí Minh để hướng dẫn thủ tục liên quan đến lô hàng và cho đưa hàng hóa về bảo quản để đảm bảo chất lượng trong khi chờ thực hiện thủ tục kiểm tra an toàn thực phẩm để thông quan.
Ngày 14/11/2021, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế có công văn số 2178/ATTP-KN thông báo kết quả kiểm tra lô hàng nêu trên do Viện Y tế công cộng Tp. Hồ Chí Minh thực hiện đạt theo quy định hiện hành. Trên cơ sở đó, Mặt trận Tổ quốc Thành phố đã đăng ký tờ khai cho lô hàng lúc 11h ngày 15/11/2021 và lô hàng đã cơ quan hải quan thông quan theo đúng quy định tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm vào lúc 15h cùng ngày.
Từ sự việc trên, phân tích theo quy định pháp luật hiện nay, Tổng cục Hải quan cho biết, theo Điều 13, Nghị định 15/2018/NĐ-CP, có 9 trường hợp được miễn kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm. Lô hàng sữa hộp viện trợ này không thuộc đối tượng được miễn kiểm tra, trừ trường hợp được Chính phủ, Thủ tướng cho phép nhập khẩu để phục vụ yêu cầu khẩn cấp và cũng theo quy định tại Điều 6, 7, 8 của Nghị định thì mặt hàng sữa dành cho trẻ em đến 36 tháng tuổi phải thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm.
Người nhập khẩu phải thực hiện đăng ký tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền do UBND cấp tỉnh chỉ định và nộp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm do cơ quan này cấp để được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm và thông quan hàng hóa.
Theo Tổng cục Hải quan, việc thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm như trên được thực hiện cho từng doanh nghiệp; không áp dụng đối với hàng hóa cùng loại, cùng tên, nhãn hàng hóa, cơ sở sản xuất hàng hóa, chất liệu bao bì của các doanh nghiệp khác đã nhập khẩu trước đó, điều này đã làm ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa.
Từ những vấn đề vướng mắc đó, thực hiện Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã xây dựng Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Nghị định này đang hướng tới tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện các hoạt động kiểm tra chuyên ngành, đặc biệt là kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm.
Theo quy định dự thảo Nghị định, các mặt hàng dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, đặc biệt là sữa dành cho trẻ dưới 36 tháng tuổi chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký bản công bản công bố sản phẩm và cấp mã số đăng ký một lần bởi nhà nhập khẩu đầu tiên. Đối với mặt hàng cùng loại, cùng tên, nhãn hàng hóa, cơ sở sản xuất hàng hóa, chất liệu bao bì với hàng hóa đã được cấp mã số đăng ký bản công bố sản phẩm, các nhà nhập khẩu tiếp theo không cần phải thực hiện lại thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm mà được sử dụng mã số đăng ký bản công bố sản phẩm để được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm. Mã số đăng ký bản công bố sản phẩm được công khai trên Cổng thông tin một cửa quốc gia để các doanh nghiệp tra cứu và làm thủ tục thông quan.
Mặc dù dự thảo Nghị định quy định nhiều nội dung cải cách, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhưng một số bộ, ngành còn ý kiến chưa nhất trí với dự thảo Nghị định. Với những nội dung này đã được giải trình cụ thể và xin ý kiến các thành viên Chính phủ./.