Thời tiết khắc nghiệt toàn cầu trong mùa Hè 2025

Tàu thuyền neo đậu tại cảng ở Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc ngày 29/7/2025, trước khi bão Co-may đổ bộ. Ảnh: THX/TTXVN

Mặc dù mới chỉ bước sang đầu tháng 8, nhưng mùa Hè 2025 đã ghi nhận hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan trên khắp Bắc bán cầu, từ nắng nóng kỷ lục, cháy rừng quy mô lớn, lũ lụt nghiêm trọng và nhiều thiệt hại về người và tài sản.

Theo bà Sonia Seneviratne, Giáo sư tại Đại học ETH Zurich, đồng thời là thành viên của Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) thuộc Liên hợp quốc (LHQ), nhiệt độ và lượng mưa bất thường đang ngày càng xuất hiện thường xuyên và dữ dội hơn trên phạm vi toàn cầu.

Còn theo chuyên gia Fred Hattermann từ Viện nghiên cứu tác động khí hậu Potsdam (PIK), năm 2024 là lần đầu tiên nhiệt độ trung bình toàn cầu vượt ngưỡng 1,6 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Theo ông Hattermann, con số tưởng chừng nhỏ nhưng tiềm ẩn nguy cơ gia tăng đáng kể những hiện tượng thời tiết bất thường.

Chuyên gia này giải thích, nhiệt độ gia tăng kéo theo sự bốc hơi mạnh hơn, khiến lượng hơi nước tích tụ trong khí quyển nhiều hơn. Điều này làm gia tăng nguy cơ xảy ra các trận mưa lớn và lũ lụt. Chuyên gia Hattermann nhấn mạnh: “Cứ mỗi mức tăng nhiệt, nguy cơ xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan với cường độ lớn hơn lại tăng theo”.

Nắng nóng vượt ngưỡng 50 độ C tại Trung Đông và châu Á. Tại khu vực vùng Vịnh, nhiệt độ lên tới 51,8 độ C tại Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) vào ngày 1/8 vừa qua. Trong khi đó, Kuwait thường xuyên ghi nhận nhiệt độ lên tới 50 độ C.

Thổ Nhĩ Kỳ lần đầu tiên ghi nhận nhiệt độ vượt ngưỡng 50 độ C, khi thị trấn Silopi ở tỉnh Şırnak của Thổ Nhĩ Kỳ, gần khu vực biên giới với Iraq và Syria, ghi nhận mức nhiệt 50,5 độ C vào ngày 26/7. Hàng nghìn vụ cháy rừng cũng xảy ra tại quốc gia này suốt mùa Hè năm nay trong bối cảnh hạn hán nghiêm trọng hoành hành trên diện rộng.

Tại châu Á, Nhật Bản vừa ghi nhận kỷ lục nhiệt độ cao nhất trong lịch sử nước này khi thành phố Isesaki, nằm ở phía Tây Bắc của thủ đô Tokyo, ghi nhận mức nhiệt 41,8 độ C vào ngày 5/8. Những cây hoa anh đào, biểu tượng đặc trưng của xứ sở Mặt Trời mọc, đang nở sớm nhất từ trước đến nay do nền nhiệt tăng cao bất thường.

Nắng nóng và cháy rừng lan tới vùng Bắc Cực. Nhiều người tìm đến vùng Scandinavia để tránh nóng, nhưng từ tháng 7 đến nay, Na Uy, Thụy Điển và Phần Lan lại ghi nhận nền nhiệt duy trì ở mức cao, giống với vùng Địa Trung Hải. Ngày 3/8 đánh dấu kết thúc đợt nắng nóng kéo dài 22 ngày với nhiệt độ vượt 30 độ C tại Phần Lan, quốc gia có một phần lãnh thổ nằm ở phía Bắc của vòng Bắc Cực. Thành phố Rovaniemi của Phần Lan ghi nhận nhiệt độ lên tới 30 độ C, cao hơn nhiều khu vực ở Nam Âu cùng thời điểm.

Canada đang trải qua một trong những mùa cháy rừng tồi tệ nhất lịch sử với diễn biến phức tạp do tác động của hạn hán và nhiệt độ cao bất thường.

Bên cạnh đó, cháy rừng cũng hoành hành tại nhiều quốc gia khác trên thế giới, từ Scotland (Vương quốc Anh), bang Arizona của Mỹ đến Hy Lạp.

Theo Cơ quan Biến đổi khí hậu Copernicus (C3S) của Liên minh châu Âu (EU), lượng khói và khí nhà kính phát sinh từ đầu mùa Hè đến nay tại Bắc bán cầu đạt mức cao kỷ lục.

Trong khi đó, lũ lụt nghiêm trọng cũng hoành hành tại châu Á. Tại Khu hành chính đặc biệt Hong Kong (Trung Quốc), ngày 5/8 ghi nhận lượng mưa cao kỷ lục trong lịch sử hơn 140 năm qua, lên tới 355 mm chỉ trong 1 ngày. Tại Trung Quốc đại lục, mưa lớn ở vùng ngoại ô phía Bắc của thủ đô Bắc Kinh đã khiến ít nhất 44 người thiệt mạng.

Trong khi đó, tại Pakistan, mùa mưa năm 2025 đã đến sớm một cách bất thường, khiến 266 người đã thiệt mạng do mưa lớn và lũ lụt tàn phá trên khắp nước này từ đầu năm đến nay. Đáng chú ý, gần một nửa trong tổng số nạn nhân là trẻ em. Riêng tại tỉnh Punjab, nơi có số dân đông nhất Pakistan, đã ghi nhận lượng mưa trong tháng 7 cao hơn 73% so với cùng kỳ năm ngoái.