Thủ tướng Phạm Minh Chính: Các trường đại học Việt Nam - Hoa Kỳ thúc đẩy hợp tác bằng các dự án cụ thể, thiết thực

Sáng 31/3, làm việc với Đoàn đại biểu 21 trường đại học danh tiếng hàng đầu của Hoa Kỳ đang tham dự chương trình trao đổi học thuật quốc tế (IAPP) 2025 tại Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị các trường đại học của hai nước thúc đẩy hợp tác giáo dục, đào tạo bằng các dự án, kế hoạch hợp tác cụ thể, mang tính dài hạn, bền vững, thiết thực và hiệu quả, giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực trong các ngành mới nổi và để khai thác hiệu quả không gian biển, không gian vũ trụ, không gian ngầm.

Dự cuộc làm việc có Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng; Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E. Knapper; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan và các trường đại học Việt Nam.

Vui mừng gặp Đoàn đại biểu các trường đại học hàng đầu Hoa Kỳ đúng dịp Hoa Kỳ và Việt Nam kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1995-2025), Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, ngay sau khi Việt Nam giành độc lập dân tộc, đầu năm 1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho Tổng thống Harry Truman đề nghị thiết lập ngoại giao đầy đủ với Hoa Kỳ, thể hiện thiện chí của Việt Nam trong quan hệ với Hoa Kỳ.

Qua những thăng trầm và đột phá, đến năm 2023 Việt Nam – Hoa Kỳ chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ được cho là hình mẫu trong quan hệ quốc tế. Việt Nam - Hoa Kỳ từ cựu thù trở thành Đối tác Chiến lược toàn diện; Hoa Kỳ ủng hộ Việt Nam mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng; hai bên gác lại quá khứ, khai thác điểm đồng, hạn chế bất đồng, tôn trọng sự khác biệt, hướng đến tương lai.

Sau 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ đã đạt nhiều thành tựu nổi bật, trở thành đối tác hàng đầu của nhau. Trong đó, hợp tác trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là một trong những trụ cột quan trọng, đạt nhiều kết quả.

Hiện nay có khoảng 30.000 sinh viên, học sinh Việt Nam học tập tại Hoa kỳ, đứng thứ 5 về số lượng sinh viên quốc tế tại Hoa Kỳ. Có khoảng 50 chương trình liên kết đào tạo giữa cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam và Hoa Kỳ, chủ yếu là chương trình đào tạo trình độ đại học và trình độ thạc sĩ. Sau đào tạo, nhiều người làm việc rất thành công trong các cơ quan, doanh nghiệp của cả nước.

Nhắc lại lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, Thủ tướng cho biết, Việt Nam xác định giáp dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu. Trong Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định “tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng”, do đó mọi người đều được tiếp cận công bằng về giáo dục. Ngay sau khi dành độc lập dân tộc, Việt Nam tập trung “diệt giặc dốt”.

Hiện nay, Việt Nam đang xây dựng đất nước với 3 trụ cột chính là: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Việt Nam đang tập trung thực hiện 3 đột phá chiến lược về thể chế, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao; phấn đấu tạo đột phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia.

Việt Nam đã ban hành một số văn bản, chủ trương quan trọng về phát triển giáo dục – đào tạo và khoa học, công nghệ để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia. Việt Nam cam kết dành mức chi đến 20% tổng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phát triển con người cả về đức, trí, thể, mỹ; rất mong sự chia sẻ, hợp tác với Hoa Kỳ trong phát triển giáo dục và đào tạo.

Trân trọng cảm ơn Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dành thời gian tiếp đoàn, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E. Knapper và đại diện các trường đại học Hoa Kỳ đánh giá cao chiến lược phát triển của Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo; cho biết sẵn sàng hợp tác, sát cánh cùng Việt Nam thực hiện các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần làm sâu sắc quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam- Hoa Kỳ.

Giới thiệu về tiềm năng, chương trình hợp tác với Việt Nam, đại diện các trường đại học Hoa Kỳ cho biết, IAPP 2025 là hoạt động nhằm kết nối chiến lược các trường đại học Việt Nam với trường đại học Hoa Kỳ, hỗ trợ các trường đại học của hai bên xây dựng Kế hoạch hợp tác thiết thực, hiệu quả và bền vững.

Tại chương trình IAPP 2025, 21 trường đại học của Hoa Kỳ và 30 trường đại học Việt Nam trao đổi nhiều nội dung hợp tác, tập trung vào lĩnh vực STEM, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, ICT, bán dẫn - vi mạch, AI, tự động hóa, công nghệ sinh học, vật liệu tiên tiến, năng lượng xanh, luật quốc tế, nông nghiệp và bền vững, sức khỏe, giáo dục, Đông Nam Á học và ngôn ngữ Việt Nam học.

Đại diện các trường đại học của 2 nước chia sẻ nhiều nội dung, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo và hỗ trợ thúc đẩy kết nối hai nền giáo dục để thúc đẩy các chương trình hợp tác giáo dục, đào tạo, nhất là trong trao đổi sinh viên, giảng viên, liên kết đào tạo, các chương trình nghiên cứu chung...

Đánh giá cao các ý kiến chia sẻ của các đại biểu, thể hiện tình cảm “từ trái tim đến trái tim”, Thủ tướng tin tưởng những mong muốn, quyết tâm hợp tác được nêu trong buổi làm việc này sẽ sớm hiện thực hoá bằng các đề án, chương trình hợp tác cụ thể.

Thông tin về tình hình Việt Nam, Thủ tướng cho biết, Việt Nam đang phấn đấu đạt tăng trưởng 8% trong năm 2025, tạo đà, tạo lực, nền tảng, khí thế cho thời kỳ tăng trưởng 2 con số trong những năm tiếp theo. Do đó, Việt Nam phải có những chiến lược mang tính “xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái”. Việt Nam tập trung sắp xếp tổ chức bộ máy; cải cách hành chính, chuyển trạng thái từ thụ động sang chủ động phục vụ nhân dân, doanh nghiệp; xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là đột phá, động lực mới cho phát triển; kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của phát triển kinh tế… Trong đó, giáo dục, đào tạo có vai trò hết sức quan trọng.

Cho rằng, hợp tác giữa các trường đại học của Việt Nam và Hoa Kỳ đã được triển khai nhiều năm qua, song chưa thực sự sâu rộng và hiệu quả như mong đợi, Thủ tướng đề nghị các trường đại học của hai nước phối hợp chặt chẽ xây dựng kế hoạch hợp tác mang tính dài hạn, bền vững, thiết thực và hiệu quả với các hình thức đa dạng, sáng tạo, linh hoạt như trao đổi sinh viên, giảng viên, liên kết đào tạo, các chương trình nghiên cứu chung, đi vào các lĩnh vực mới để giúp Việt Nam khai thác không gian biển, không gian vũ trụ, không gian ngầm. Hoa Kỳ xem xét mở rộng chương trình học bổng, ưu đãi học phí dành cho sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam.

Thời gian qua các Tập đoàn lớn của Hoa Kỳ như Intel, NVIDIA, Apple… đã đến tìm hiểu và đầu tư, mở rộng hệ sinh thái, Thủ tướng đề nghị các trường đại học của hai bên chủ động trao đổi để có các chương trình hợp tác cụ thể, đặc biệt là trong các ngành kỹ thuật cao, AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, sức khỏe, nông nghiệp, ngoại ngữ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao theo yêu cầu của các tập đoàn, doanh nghiệp của hai nước và hợp tác nghiên cứu phát triển.

Việt Nam nhận thức rõ và hiểu các quan tâm và ưu tiên của chính quyền Tổng thống Donald Trump hiện nay; đang nỗ lực giải quyết cân bằng thương mại giữa hai nước, duy trì đà phát triển kinh tế bền vững thông qua nhiều giải pháp như giảm thuế cho các sản phẩm thế mạnh của Hoa Kỳ như gỗ, nông sản; tăng cường nhập khẩu sản phẩm như máy bay, khí hóa lỏng (LNG), các mặt hàng công nghệ cao; tạo điều kiện cho doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư, mở rộng tại Việt Nam và giải quyết các quan tâm của phía Hoa Kỳ… Thủ tướng đề nghị lãnh đạo các trường có tiếng nói với chính quyền Tổng thống Donald Trump sớm công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường; bỏ hạn chế xuất khẩu công nghệ cao với Việt Nam; hạn chế các chính sách ảnh hưởng đến quan hệ kinh tế - thương mại, tạo điều kiện để Việt Nam tiếp tục phát triển.

Với quan điểm “coi trọng trí tuệ, thời gian và sự quyết đoán”, “đã tốt rồi phải tốt hơn nữa, đã hiệu qua rồi phải hiệu quả hơn nữa”, Thủ tướng Phạm Minh Chính tin tưởng hợp tác giáo dục, đào tạo Việt Nam – Hoa Kỳ thời gian tới sẽ sâu sắc, hiệu quả hơn, góp phần vào sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc, quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện giữa hai nước, cũng như cho hòa bình, hợp tác, phát triển trong khu vực và trên thế giới.