Thúc đẩy định hướng phát triển giai đoạn mới cho ASEAN

Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tham dự và trình bày về tình hình dịch COVID-19 và ứng phó trên toàn cầu.

Mở đầu Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của Cấp cao lần này, xác định đây là dịp để ASEAN hoàn tất toàn bộ những chương trình, sáng kiến đã triển khai từ đầu năm tới nay, đồng thời đưa ra phương hướng hợp tác thời gian tới.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực ngày càng diễn biến phức tạp, bất ổn và khó lường, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 một lần nữa khẳng định tinh thần đoàn kết và bản lĩnh ASEAN vượt qua những sóng gió của thời cuộc, cũng như cam kết mạnh mẽ của tất cả các nước thành viên trong việc xây dựng thành công Cộng đồng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các Lãnh đạo ASEAN đóng góp các ý kiến để gợi mở ra nhiều biện pháp thiết thực triển khai hiệu quả các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 giai đoạn tới, qua đó ngày càng phát huy vai trò, vị thế của ASEAN trong khu vực và trên trường quốc tế.

Tại Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN đã rà soát tổng thể tình hình hợp tác ASEAN. Trong đó, các Lãnh đạo đặc biệt đánh giá cao vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam trong điều phối, dẫn dắt ASEAN giữ vững đà hợp tác, xây dựng trên ba trụ cột Cộng đồng, đồng thời đẩy mạnh hợp tác ứng phó và khắc phục hậu quả của dịch bệnh.

Các Lãnh đạo ASEAN nhất trí thông qua: Đánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể Cộng đồng ASEAN 2025, ra Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, tiến hành rà soát triển khai Hiến chương ASEAN, gắn kết phát triển tiểu vùng với tiến trình phát triển chung của ASEAN và triển khai các sáng kiến nâng cao hình ảnh, bản sắc ASEAN trong khu vực.

Trong nỗ lực ứng phó chung với đại dịch COVID-19, các Lãnh đạo đã thông qua Khung phục hồi tổng thể của ASEAN cùng Kế hoạch triển khai, Tuyên bố ASEAN về Khung Thỏa thuận Hành lang đi lại ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về các tình huống y tế công cộng khẩn cấp, chính thức công bố lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực và thúc đẩy vận hành Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19 để hỗ trợ hiệu quả các nhu cầu chống dịch của khu vực, nhất trí kế hoạch lập Trung tâm khu vực ASEAN về Ứng phó dịch bệnh và các tình huống y tế khẩn cấp.

Các nước tin tưởng rằng, những biện pháp này sẽ giúp người dân lấy lại niềm tin, tăng cường tính cạnh tranh, khôi phục chuỗi cung ứng và dịch vụ bị gián đoạn, từng bước phục hồi bền vững trong trung hạn và dài hạn.

Nhấn mạnh, tầm quan trọng của việc hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), các Lãnh đạo đề nghị sớm ký kết và đưa vào thực thi Hiệp định, đóng góp vào việc củng cố, cải tiến hệ thống thương mại đa phương công bằng, dựa trên luật lệ.

Các nhà lãnh đạo tái khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao khả năng tự cường, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, đề cao các nguyên tắc cơ bản trong Hiến chương ASEAN và Tài liệu quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Các nước nhất trí ASEAN cần tiếp tục các nỗ lực tạo dựng môi trường thuận lợi cho các nỗ lực đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin, trong đó đảm bảo đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định tiếp tục tích cực hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp lâu dài và bền vững nhằm ổn định tình hình, giải quyết các vấn đề nhân đạo tại bang Rakhine, Myanmar.

Phát biểu trong vai trò Chủ tịch ASEAN, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị cần có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ về kiểm soát đại dịch COVID-19 với sự tham gia của “cả Cộng đồng”, bảo vệ cuộc sống người dân và thúc đẩy phục hồi toàn diện.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công bố Việt Nam sẽ đóng góp 100.000 USD vào Quỹ Ứng phó COVID-19 và cam kết đóng góp thiết bị vật tư y tế vào Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực với giá trị 5 triệu USD.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị, ASEAN nỗ lực giữ vững đà hợp tác và liên kết khu vực, triển khai đầy đủ, đúng lộ trình các mục tiêu đề ra trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và thúc đẩy định hướng phát triển giai đoạn mới cho ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, ASEAN cần tạo thêm động lực mới để nâng cao năng lực cạnh tranh ASEAN trong thế giới tái định hình hậu COVID-19, khai thác hiệu quả các cơ hội hợp tác nội khối, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để xác lập vị trí mới của ASEAN trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Để ứng phó với các thách thức gay gắt từ dịch bệnh, thiên tai, duy trì các mục tiêu phát triển đồng đều, bền vững, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị ASEAN cần đẩy mạnh thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường kết nối, trong đó có gắn kết phát triển các tiểu vùng, như Mê Công, với phát triển chung của ASEAN để không vùng, miền nào bị bỏ lại phía sau.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đề cao bản sắc, hình ảnh và giá trị chung của Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng ủng hộ tăng cường sử dụng cờ ASEAN và ASEAN ca tại khu vực, thông báo Việt Nam sẽ thực hiện treo cờ ASEAN tại trụ sở các cơ quan Chính phủ từ đầu năm 2021.

Trao đổi về các biện pháp duy trì, củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị, ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò trung tâm về đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin ở khu vực, tiếp tục nỗ lực định hình một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ, đẩy mạnh hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, đề cao thượng tôn pháp luật.

Thủ tướng nhắc lại Tài liệu quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) và Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN dịp 53 năm ASEAN, xác định đây là những cơ sở hữu ích để ASEAN thúc đẩy khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định, tăng cường các giá trị hướng tới hòa bình trong khu vực phù hợp với luật pháp quốc tế.

Trao đổi về tình hình Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định lại quan điểm của Việt Nam, phù hợp với nhận thức chung của ASEAN về nỗ lực, quyết tâm xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và phát triển.

Thủ tướng nhấn mạnh, mọi quốc gia cần thượng tôn pháp luật, coi UNCLOS 1982 là khuôn khổ cho mọi hoạt động trên biển, tự do hàng hải, hàng không, đẩy mạnh xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Trên tinh thần đó, việc các bên thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982 có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Kết thúc Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN đã thông qua một số văn kiện quan trọng là đề xuất của nước Chủ tịch Việt Nam và được các nước ASEAN, các Đối tác ủng hộ, như Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, Tuyên bố Hà Nội về Tăng cường công tác xã hội hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng.

Chiều 12/11, Thủ tướng Chính phủ chủ trì các Hội nghị Cấp cao ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ và Thượng đỉnh Phụ nữ ASEAN./.