Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Ảnh: Reuters/TTXVN
Theo hãng tin AP, hai tuần đàm phán gay go dường như đã mang lại kết quả, mặc dù trước đó đã xảy ra hàng loạt “sự cố” như tuyên bố phẫn nộ của Bình Nhưỡng và thông điệp “rút lui” theo văn phòng của Tổng thống thứ 45 nước Mỹ.
Thiện chí của hai bên…
Ngày 29/5,
Tổng thống Donald Trump đã loan báo trên twitter rằng ông có một “phái bộ tuyệt vời” đặc trách tổ chức thượng đỉnh Singapore và xác nhận tướng Triều Tiên Kim Yong Chol đã đến New York để thảo luận với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Cả hai đều là dân “tình báo” và đã gặp nhau hai lần tại Bình Nhưỡng.
Đối với Tổng thống Mỹ, những hành động “thất thường” của ông trong hai tuần qua như nhấn mạnh đến hỏa lực hạt nhân của Mỹ, nhưng vẫn để rộng cánh cửa đối thoại với Bình Nhưỡng và công kích Trung Quốc thọc gậy bánh xe là “một nghệ thuật đàm phán và đã thành công trong việc đem lãnh đạo Triều Tiên đến bàn thương lượng”.
Không khí ngoại giao sôi động hơn với tin Tướng Kim Yong Chol “xuất hiện” tại phi trường Bắc Kinh, chờ lấy chuyến bay Air China sang Mỹ. Theo chương trình dự kiến, cánh tay phải của ông Kim Jong-un sẽ gặp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vào ngày 31/5.
Trong khi đó, các cuộc thảo luận giữa hai phái đoàn “chuyên viên” Mỹ-Triều tại Panmunjom cũng như cuộc họp giữa đại diện chính phủ hai miền Nam Bắc, tại khu vực này đều “diễn ra tốt đẹp”, theo thẩm định của giới chức Hàn Quốc.
Theo tuyên bố của Phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Huckabee, Triều Tiên tỏ ra thật tâm đối thoại với Mỹ từ sau bức thư của Tổng thống Donald Trump. Hư thực ra sao? Không một nhà phân tích nào - rút kinh nghiệm từ thái độ “nắng sớm mưa chiều” của Bình Nhưỡng và của ông Donald Trump - dám đánh cược.
Tuy nhiên, sự kiện Tướng Kim Yong Chol tham gia vào cuộc đàm phán được xem là tín hiệu “nghiêm túc”. Nhà báo Pháp Duran Malovic, chuyên gia châu Á của nhật báo La Croix, tác giả quyển “Le Monde selon Kim Jong Un” phân tích:
“Tướng Kim Yong Chol, 72 tuổi, là cột trụ của phe Kim Jong-un. Chúng ta phải biết viên tướng này đặc trách an ninh cho gia đình Kim, cho hai vợ chồng Kim Jong-un và cô em gái Kim Yo Jong.
Tướng Kim Yong Chol có thể xem là nhân vật trung tâm của chế độ.Là một tướng lãnh quân đội với hơn 40 năm binh nghiệp.Lý lịch này rất quan trọng trong chế độ Triều Tiên.
Trong bối cảnh đàm phán
thượng đỉnh Mỹ -Triều, Tướng Kim Yong Chol là một nhân vật không thể thiếu. Sự kiện này rất quan trọng bởi vì Kim Yong Chol tham gia vào tiến trình chuẩn bị có nghĩa là chúng ta đã tới sát “trung tâm lò phản ứng hạt nhân” trong hồ sơ xung khắc giữa Mỹ và Triều Tiên.
Do vậy, những kết quả cốt yếu hay sự thành bại cuả thượng đỉnh Singapore vào ngày 12/6 tới đây đang được hai bên thương lượng ráo riết. Thử hỏi có một nhân vật nào khác đáng tin cậy hơn Tướng Kim Yong Chol hay không?”.
… vẫn chưa thể hóa giải các bất đồng
Mặc dù vậy, cho dù các hoạt động ngoại giao đang diễn ra một cách hối hả giữa các phái đoàn đàm phán Mỹ và Triều Tiên, song bầu không khí ngờ vực về thượng đỉnh Trump - Kim dự kiến được tổ chức tại Singapore ngày 12/6 vẫn đang ngự trị. Liên quan đến vấn đề này, nhật báo công giáo La Croix đặt câu hỏi: “Liệu thượng đỉnh Trump - Kim sẽ diễn ra hay không?”.
Gần 6 tháng sau khi hai miền Triều Tiên hạ nhiệt, theo sáng kiến được nhà lãnh đạo Triều Tiên đưa ra ngày đầu năm 2018, và gần 3 tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận lời mời tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh hai bên, nhưng giông bão ngoại giao đang quét qua khu vực Bắc Á này khiến người ta phải chóng mặt.
70 năm qua, về mặt kỹ thuật, bán đảo Triều Tiên bị chia đôi sau một cuộc chiến tàn khốc, vẫn luôn trong tình trạng chiến tranh và căng thẳng. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên là giờ đây có một nước Triều Tiên đã trở thành một “Nhà nước hạt nhân” và luôn tồn tại sự nghi kỵ lẫn nhau giữa Bình Nhưỡng và Washington.
Trước những hy vọng được nuôi dưỡng từ cuộc tạm đình chiến nhờ Thế Vận hội mùa Đông hồi tháng 2/2018, và cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử Liên Triều ngày 27/4/2018, Hoa Kỳ, tác nhân chính yếu của hồ sơ này (quốc gia ký kết hiệp định đình chiến năm 1953), vốn vẫn duy trì sự hiện diện 30.000 binh sĩ tại Hàn Quốc, đã không đánh giá đúng các thách thức của cuộc gặp thượng đỉnh Trump - Kim.
Bởi vì, đâu phải chỉ có việc đàm phán chấm dứt chiến tranh lạnh trong khu vực. Tổng thống Donald Trump chưa bao giờ tỏ ra đánh giá đúng thách thức này, ông nghĩ là chỉ cần một cuộc đàm phán với lãnh đạo trẻ Triều Tiên là đủ để áp đặt các quan điểm của ông, đơn giản hoá quá mức, cũng như là các đòi hỏi quá cao của ông, mà sẽ không gặp phải một sự kháng cự nào.
Đến mức mà càng gần đến ngày 12/6, căng thẳng càng tăng và mối đe dọa hủy thượng đỉnh vẫn lãng vãng cho đến phút chót.
Bình Nhưỡng và Washington không hiểu khái niệm “phi hạt nhân hoá” như nhau.Đó chính là cốt lõi của vấn đề.Ông Donald Trump muốn thực hiện nhanh, toàn diện trong khi ông Kim Jong-un lại muốn từng bước và từng phần.
Do đó, người ta khó có thể biết được làm thế nào Triều Tiên, vốn đã hao tốn bao sức lực để trở thành cường quốc hạt nhân và để tự bảo vệ chống lại một cuộc xâm chiếm của Mỹ, lại có thể dễ dàng từ bỏ vũ khí hạt nhân với một lời bảo đảm như thế.
Đó chính là điều mà Mỹ sẽ phải ghi thêm vào trong chương trình đàm phán của họ.Thách thức nằm ở chỗ Washington phải đưa ra những bảo đảm mà Bình Nhưỡng có thể tin tưởng.
Một cuộc họp cấp cao liên Triều lần thứ tư sẽ diễn ra vào ngày 1/6 nhằm thắt chặt hơn nữa việc xích lại gần nhau giữa hai miền Triều Tiên thông qua con đường kinh tế.Một cuộc gặp khác cũng rất có thể sẽ diễn ra giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và ông Kim Jong-un tại Bình Nhưỡng vào đầu tháng 6/2018. Lãnh đạo các nước này rất có thể sẽ có mặt tại Singapore…
Ông Donald Trump vẫn luôn có thể hủy hoàn toàn thượng đỉnh Singapore, nhưng nhà lãnh đạo Kim Jong-un biết cách tận dụng các đồng minh Trung Quốc và Hàn Quốc để tiếp tục tiến hành “chiến lược mới” nhằm cải cách nền kinh tế đất nước của ông. “Chúng ta hãy chờ xem…” đó cũng chính là những gì chủ nhân Nhà Trắng không ngừng nói đến./.