TP. Hồ Chí Minh phấn đấu hoàn thành các tuyến metro kết nối sân bay Long Thành trước năm 2030

Hiện Thành phố đã đề xuất kết nối các tuyến đường sắt đô thị (metro), hình thành tuyến metro liên hoàn phục vụ vận chuyển hành khách giữa hai sân bay quốc tế.

Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh cho biết, Thành phố đang xác định danh mục các dự án trọng tâm triển khai giai đoạn 2026-2030 và đến năm 2035, ưu tiên các dự án có tính kết nối, mở rộng không gian phát triển phù hợp tình hình mới. Đến năm 2030, Thành phố phấn đấu hoàn thành 3 tuyến phục vụ kết nối sân bay Tân Sơn Nhất, trung tâm TP. Hồ Chí Minh với sân bay Long Thành. Đó là hai đoạn tuyến metro số 2 (đoạn Tham Lương - Bến Thành và đoạn Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành.

Với metro Bến Thành – Tham Lương, UBND Thành phố đã ban hành quyết định về kế hoạch triển khai dự án, trong đó chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, chủ đầu tư khẩn trương hoàn thiện các thủ tục thẩm định, trình phê duyệt điều chỉnh dự án, bảo đảm mục tiêu khởi công trước ngày 19/1/2026.

Trong khi đó, Sở Tài chính đang tham mưu UBND Thành phố phương án đầu tư tuyến Thủ Thiêm – Long Thành và Bến Thành – Thủ Thiêm (giao nhà đầu tư triển khai theo phương thức đối tác công tư PPP - Hợp đồng BT); bổ sung dự án tuyến Thủ Thiêm – Long Thành vào danh mục dự án theo Nghị quyết số 188/2025/QH15, ngày 19/2/2025 về việc Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh; cập nhật, điều chỉnh các quy hoạch... Cả 2 dự án đều đặt mục tiêu khởi công sớm và hoàn thành trong năm 2030.

Theo Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, thách thức lớn khi triển khai các dự án hiện nay là công tác giải phóng mặt bằng, huy động nguồn lực tài chính và vấn đề chuyển giao công nghệ, phát triển công nghiệp đường sắt. Cùng với đó, các tuyến đường sắt này đi qua khu vực đông dân cư, khu trung tâm, ảnh hưởng lớn đến các công trình hiện hữu. Với các tuyến metro đi ngầm, yêu cầu kỹ thuật phức tạp cùng chi phí đầu tư rất lớn khiến tiến độ dễ bị ảnh hưởng nếu thủ tục pháp lý và cơ chế vốn chưa đồng bộ.

Việc triển khai phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý đô thị, giao thông, tài chính và các nhà đầu tư để phát triển đồng bộ các khu đô thị dọc tuyến metro. Đây là mô hình mới, Thành phố chưa có nhiều kinh nghiệm, vừa học hỏi kinh nghiệm các nước vừa triển khai thí điểm.

Sở Xây dựng cho biết, để triển khai nhanh các tuyến đường sắt này, TP. Hồ Chí Minh đang vận dụng tối đa cơ chế đặc thù của Nghị quyết số 188/2025/QH15 và Luật Đường sắt để rút ngắn thủ tục chuẩn bị đầu tư. Thành phố rà soát, tổ chức lập, thẩm định, trình phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch khu vực TOD xung quanh nhà ga, depot, tập trung triển khai đối với tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên, Bến Thành – Tham Lương…

Thành phố cũng tập trung hoàn thành Đề án huy động vốn đầu tư hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị; tổ chức bồi dưỡng, đào tạo phát triển nguồn nhân lực cho lĩnh vực đường sắt; đồng thời rà soát quỹ đất, trình HĐND Thành phố ban hành danh mục quỹ đất đối ứng cho các dự án đầu tư theo phương thức PPP, loại hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao)…

“Với những giải pháp này, Thành phố tin tưởng sẽ rút ngắn đáng kể thời gian triển khai, đảm bảo tiến độ và chất lượng các tuyến, đồng thời hình thành hệ thống giao thông công cộng hiện đại, kết nối hiệu quả với đô thị và các vùng lân cận, đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng cao của người dân”, Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh thông tin.

Hồi tháng 10/2025, UBND Thành phố đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về phương án kết nối Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Long Thành; trong đó đề xuất phương án sử dụng tuyến metro số 2 (Tham Lương - Bến Thành, Bến Thành – Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, do có điều kiện thuận lợi để triển khai sớm.

Hiện đoạn Bến Thành – Tham Lương dài khoảng 12 km đã cơ bản hoàn thành giải phóng mặt bằng. Tại khu vực nhà ga Bà Quẹo, trục đường Trường Chinh và đường Tân Kỳ - Tân Quý đang được nghiên cứu đầu tư mở rộng, dự kiến hoàn thành năm 2029, tạo điều kiện thuận lợi chuyển tiếp hành khách từ sân bay Tân Sơn Nhất đến ga Bà Quẹo.

Đối với đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm, khoảng cách ngắn (khoảng 6 km), dự kiến phương án đi ngầm dọc lộ giới các trục giao thông lớn như đường Hàm Nghi và Mai Chí Thọ, thuận lợi cho giải phóng mặt bằng và có thể triển khai nhanh.

Trong khi đó, tuyến Thủ Thiêm - Long Thành có hướng tuyến cơ bản dọc theo hành lang cao tốc TP. Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây và đường Vành đai 3 (đã được quản lý quy hoạch và chủ yếu là đất trống). Trên địa phận Đồng Nai, tuyến đi vào dải phân cách giữa tuyến Tỉnh lộ 25B, thuận lợi cho công tác giải phóng mặt bằng.

UBND TP. Hồ Chí Minh đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ “Thống nhất chủ trương ưu tiên đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến metro số 2 (đoạn Bến Thành – Tham Lương, Bến Thành – Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành; tiếp tục đầu tư tuyến metro số 6 để kết nối sân bay Tân Sơn Nhất với sân bay Long Thành”.

Theo Sở Xây dựng, ngày 29/10, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó “điều chỉnh không đưa vào quy hoạch tuyến Thủ Thiêm - Long Thành và chuyển thành đường sắt đô thị; giao TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai cập nhật vào quy hoạch tỉnh và các quy hoạch liên quan”.