Trà vỏ cà phê và hành trình vươn ra thế giới

Một doanh nghiệp tại Lâm Đồng đã đưa vỏ quả cà phê thành trà túi lọc xuất khẩu chính ngạch sang Nhật Bản. Đằng sau ly trà thơm dịu là hành trình hơn một thập kỷ âm thầm nghiên cứu, một bằng sáng chế Mỹ, một dây chuyền sản xuất đạt chuẩn ISO và giấc mơ về nền nông nghiệp tuần hoàn, xanh và sản phẩm sáng tạo.

Câu chuyện ly trà vỏ cà phê đầu tiên

Chiều 21/5/2025, tại thành phố Bảo Lộc (Lâm Đồng), Công ty TNHH Việt Thảo Nhiên xuất khẩu lô hàng trà túi lọc làm từ vỏ quả cà phê đầu tiên sang Nhật Bản. Đây là doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên chinh phục được thị trường khó tính này, đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình nâng cao giá trị của loại nguyên liệu từ nông nghiệp Việt trước đây chưa được biết đến.

Trà được sản xuất từ vỏ quả cà phê Arabica chín đỏ, thu mua từ các vùng canh tác bền vững ở Lạc Dương (Lâm Đồng) và Đắk Nông. Vỏ quả cà phê được tách khi còn tươi, sau đó sấy khô, trữ và ủ lên men, chiết suất thành nước cốt. Với công suất hiện tại 100 tấn/năm, lô hàng đầu tiên xuất khẩu gồm các vị truyền thống và phối trộn tự nhiên như cam quế, gừng, bạc hà – tất cả đều không phụ gia, không chất bảo quản, đáp ứng tiêu chuẩn cao về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc của Nhật Bản.

"Chúng tôi không chỉ xuất khẩu một sản phẩm, mà là cả một tư duy mới về tài nguyên nông nghiệp. Loại sản phẩm có thể làm nguyên liệu cho rất nhiều loại thức uống tuyệt vời từng bị bỏ đi, thực chất là kho báu bị bỏ quên, chúng tôi làm ra sản phẩm đạt chứng nhận quốc tế, có tiềm năng đi khắp thế giới”, ông Nguyễn Tuấn Anh – Giám đốc công ty chia sẻ.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Bảo Lộc (Lâm Đồng) Nguyễn Việt Nam cho biết, đây không chỉ là niềm tự hào của riêng doanh nghiệp mà còn của cả thành phố. Đây là một mô hình đổi mới sáng tạo điển hình trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp chế biến sâu. Chính quyền Bảo Lộc sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp để xây dựng Bảo Lộc thành trung tâm trà – cà phê sạch, bền vững.

Theo hợp đồng dài hạn đã ký, chỉ trong năm đầu tiên này, Công ty TNHH Việt Thảo Nhiên sẽ xuất khẩu ít nhất 24 tấn trà sang Nhật Bản. Ngoài trà túi lọc, các dòng sản phẩm chế biến sâu từ vỏ cà phê như nước cốt cascara, bột chiết xuất giàu hoạt chất sinh học cũng đang được đối tác Nhật nghiên cứu sử dụng cho thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Đặc biệt, công ty đang chuẩn bị ra mắt dòng sản phẩm cascara hòa tan và thực phẩm chức năng từ hoạt chất chiết xuất – bước đi mới nhằm mở rộng thị trường sang Hàn Quốc và châu Âu  với lộ trình xanh hóa chuỗi cung ứng, toàn bộ bao bì sẽ sử dụng vật liệu tái chế và in truy xuất QR code.

Cascara là từ tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là “vỏ” hoặc “lớp vỏ bên ngoài”. Trong ngành cà phê, cascara chỉ phần vỏ quả cà phê gồm lớp thịt quả và vỏ mỏng được tách ra sau khi thu hoạch cà phê chín.

Theo báo cáo năm 2024 của Allied Market Research, thị trường toàn cầu cho sản phẩm cascara dự kiến đạt 1,2 tỷ USD vào năm 2032, với tốc độ tăng trưởng kép hơn 18% mỗi năm. Trong đó, các dòng sản phẩm từ phụ phẩm cà phê – như cascara uống liền, bột thực phẩm chức năng và mỹ phẩm sinh học – được xem là phân khúc chủ lực thúc đẩy chuỗi giá trị cà phê bền vững.

Tiềm năng vươn xa

Để có ngày hôm nay, Việt Thảo Nhiên đã mất 12 năm nghiên cứu và phát triển công nghệ xử lý vỏ cà phê. Thành quả là bằng sáng chế được cấp tại Hoa Kỳ ngày 1/10/2024 (số hiệu US 12,102,099 B1) với công nghệ enzyme – probiotic chiết xuất các hợp chất phenolic quý như chlorogenic acid (CGA), caffeic acid (CA) và protocatechuic acid (PCA) từ vỏ cà phê. Đây là những hoạt chất có tác dụng chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ tim mạch, kháng viêm và tăng cường miễn dịch.

“Điều khiến tôi hạnh phúc nhất không phải là bằng sáng chế, mà là thấy người nông dân vui vì vỏ cà phê giờ có thể bán được giá. Lúc bắt đầu, không ai tin vỏ cà phê có thể uống được – kể cả người trồng cà phê. Hơn nữa, chúng tôi từng làm 50 mẫu thử, gửi đi 12 nước mà chỉ 2 nơi phản hồi. Nhưng nếu khoa học làm đúng, giá trị sẽ tự đến”, ông Nguyễn Tuấn Anh bày tỏ.

Nhờ công nghệ này, trà cascara của Việt Thảo Nhiên không chỉ là đồ uống, mà là một loại “siêu thực phẩm” đúng nghĩa. Nhà máy sản xuất của công ty cũng đạt chứng nhận ISO 22000:2018 về quản lý an toàn thực phẩm, tuân thủ tiêu chuẩn Halal; liên kết chặt chẽ với nông dân trồng cà phê hữu cơ tại Tây Nguyên để thu mua vỏ cà phê đạt chuẩn.

Thay vì phải đốt bỏ như trước, vỏ cà phê giờ đây có thể trở thành nguồn nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến đồ uống giá trị cao, tăng thu nhập cho người trồng và giảm áp lực môi trường, mở ra hướng phát triển mới cho nền kinh tế tuần hoàn. Các nhà khoa học nhận định rằng, đây là mô hình tiêu biểu về cách khoa học công nghệ có thể làm thay đổi tư duy sản xuất; Từ tư duy “phế phẩm” sang tư duy nguyên liệu giá trị cao. Nếu được nhân rộng, mô hình này sẽ góp phần chuyển đổi kinh tế Tây Nguyên từ khai thác đơn thuần sang khai thác – chế biến và phát triển bền vững.

Theo thống kê, chỉ riêng vùng Tây Nguyên hiện có hơn 640.000 ha cà phê, chiếm khoảng 90% diện tích cà phê cả nước. Trung bình mỗi năm toàn vùng sản xuất hơn 1,8 triệu tấn cà phê nhân – kéo theo đó là hàng trăm nghìn tấn vỏ cà phê bị bỏ phí hoặc xử lý chưa hiệu quả.

Lần đầu tiên được trải nghiệm sản phẩm, anh Nguyễn Văn Quốc (quận Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Tôi chưa từng nghĩ vỏ cà phê sẽ tạo ra được những loại thức uống cho tới khi uống thử trà cascara và bất ngờ vì hương vị nhẹ nhàng, tinh tế, dễ chịu hơn nhiều loại trà khác. Quan trọng là tốt cho sức khỏe và thân thiện với môi trường. Tôi nhất định sẽ dùng cho gia đình và giới thiệu cho bạn bè”.

Khi đổi mới sáng tạo không còn là khẩu hiệu, mà là năng lực thực thi, nông sản Việt hoàn toàn có thể chinh phục những thị trường khó tính nhất bằng chính giá trị riêng có của mình. Câu chuyện trà Cascara từ Lâm Đồng đang truyền cảm hứng cho những mô hình khởi nghiệp xanh, bền vững.

Từ một sáng chế, một ly trà, góp phần cho một tư duy mới đang trên hành trình khẳng định nông sản Việt không chỉ để bán thô; vỏ cà phê Việt không bị bỏ đi, mà để kể một câu chuyện, chứng minh một năng lực và chinh phục thế giới bằng trí tuệ cũng như sức sáng tạo của trí tuệ Việt.

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/hanh-trinh-tu-vo-caphe-bi-bo-di-den-tra-tui-loc-xuat-khau-sang-nhat-ban-post1041768.vnp