Trình Quốc hội chủ trương đầu tư cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025

Cao tốc Bắc - Nam đoạn qua tỉnh Bình Thuận. Ảnh: TTXVN

Theo Bộ Giao thông Vận tải, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể vừa ký tờ trình báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 trình Quốc hội xem xét quyết định chủ trương đầu tư.
* Đầu tư trước 9 dự án thành phần
Theo tờ trình của Chính phủ, để hoàn thành tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, trong giai đoạn 2021 - 2025 cần đầu tư toàn bộ 12 dự án thành phần, chiều dài khoảng 729km, gồm các đoạn: Hà Tĩnh - Quảng Trị (267km), Quảng Ngãi - Nha Trang (353km) và Cần Thơ - Cà Mau (109km) đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu, Cà Mau.
Theo tính toán sơ bộ, toàn bộ 12 dự án thành phần đầu tư giai đoạn phân kỳ (quy mô 4 làn xe) theo hình thức đầu tư đối tác công tư (PPP), tổng mức đầu tư khoảng 154.527 tỷ đồng, trong đó vốn góp của Nhà nước khoảng 73.495 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Chính phủ đánh giá, trong điều kiện nguồn lực nhà nước còn khó khăn; đồng thời phải cân đối, dành nguồn lực đầu tư cho các vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực, vùng khó khăn và thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng, cấp bách khác nên chưa thể cân đối đủ nguồn vốn nhà nước để đầu tư ngay toàn bộ 12 dự án thành phần còn lại trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông trong giai đoạn 2021 - 2025.
Sau khi cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng về nguồn lực, kết quả dự báo nhu cầu vận tải, khả năng đáp ứng năng lực khai thác của các tuyến đường hiện hữu, Chính phủ lựa chọn phương án đầu tư xây dựng 9/12 dự án thành phần trong giai đoạn 2021 - 2025 dài 552km, gồm: Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang, Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau.
Đối với 3 dự án thành phần còn lại dài 177km (Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ) sẽ tiến hành triển khai công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, còn lại cấu phần xây dựng sẽ triển khai đầu tư khi cân đối được nguồn vốn Nhà nước, trường hợp khó khăn sẽ chuyển tiếp đầu tư giai đoạn 2026 - 2030.
Về tiến độ thực hiện, Chính phủ đề xuất tiến hành chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án từ năm 2021 và cơ bản hoàn thành vào năm 2025; các dự án thành phần trên đoạn Vũng Áng đến Cam Lộ hoàn thành trước năm 2030.
* Đầu tư toàn bộ theo hình thức PPP
Theo tờ trình của Chính phủ, 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 được đề xuất triển khai theo hình thức PPP, loại hợp đồng BOT (Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao)
Riêng đối với công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư 3 dự án thành phần đoạn Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh và Vạn Ninh - Cam Lộ tách thành các dự án độc lập để triển khai trong giai đoạn 2021 - 2025 theo hình thức đầu tư công.
Theo tính toán của Chính phủ, tổng mức đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 124.619 tỷ đồng (vốn hỗ trợ nhà nước khoảng 61.628 tỷ đồng).

Trong đó, tổng mức đầu tư của 9 dự án được đề xuất đầu tư xây dựng trong giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 120.035 tỷ đồng và 3 dự án thực hiện giải phóng mặt bằng, tái định cư khoảng 4.584 tỷ đồng.
Về quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật, các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 được phân kỳ đầu tư theo quy mô 4 làn xe, bề rộng nền đường 17m, tốc độ thiết kế 80 - 120km/h.
Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 sẽ thực hiện giải phóng mặt bằng theo quy mô 6 làn xe, riêng đoạn Cần Thơ - Cà Mau theo quy mô 4 làn xe như quy hoạch đã được phê duyệt. Kinh phí giải phóng mặt bằng, tái định cư khoảng 19.097 tỷ đồng.
Trong tờ trình này, Chính phủ kiến nghị Quốc hội chấp thuận một số cơ chế, chính sách triển khai đầu tư dự án. Cụ thể, giao Chính phủ chủ động cân đối nguồn vốn phù hợp, căn cứ quy mô của từng dự án thành phần, tổ chức triển khai các thủ tục đầu tư đối với cấu phần xây dựng 3 dự án thành phần đoạn Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ theo quy định của pháp luật đầu tư công, pháp luật về đầu tư PPP, đáp ứng mục tiêu sớm hoàn thành toàn tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ quyết định mức vốn, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia đối với từng dự án thành phần theo điều kiện cụ thể của từng dự án trước khi phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, bảo đảm tổng mức vốn nhà nước tham gia dự án không vượt quá mức vốn nhà nước được Quốc hội thông qua; báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện tại Kỳ họp gần nhất.
Ngoài ra, Chính phủ kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc chuyển đổi hinh thức đầu tư trong trường hợp triển khai các dự án thành phần theo phương thức PPP không thành công…/.