Xây dựng hệ sinh thái mạnh để tạo đội ngũ nhân lực chất lượng
Trong năng lực nội tại của nền kinh tế, đội ngũ nhân lực chất lượng là năng lực nội tại quan trọng nên Việt Nam rất cần một chiến lược bài bản, chuyên nghiệp để xây dựng hệ sinh thái vững mạnh nhằm tạo dựng đội ngũ nhân lực chất lượng; đặc biệt là xây dựng hệ sinh thái cho đào tạo, thu hút và sử dụng nhân tài. Để hiểu rõ hơn về nội dung này, Phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê xung quanh nội dung này.
Phóng viên: Xin ông cho biết những điểm sáng của đội ngũ nhân lực Việt Nam hiện nay? Chuyên gia Nguyễn Bích Lâm: Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, tỷ lệ dân số từ 15 - 64 tuổi chiếm 67,8%; lực lượng lao động dồi dào với trên 3/4 dân số từ 15 tuổi trở lên tham gia lực lượng lao động. Lực lượng lao động thành thị có tốc độ tăng nhanh hơn khu vực nông thôn. Tỷ lệ lao động có việc làm năm 2020 chiếm 97,7% là mức khá cao so với các nước phát triển. Mức độ phát triển con người ngày càng cải thiện, chỉ số phát triển con người của Việt Nam tăng từ 0,683 (năm 2015) lên 0,702 (năm 2020). Cơ cấu lao động theo khu vực kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Theo đó, năm 2015, tỷ trọng lao động khu vực nông, lâm nghiệp và thuỷ sản chiếm 43,56% trong tổng số lao động có việc làm thì đến năm 2020 tỷ lệ này đã giảm xuống còn 33,06%. Cùng với đó, đội ngũ nhân lực nghiên cứu khoa học đã có bước phát triển đáng kể về số lượng, chiếm khoảng 0,3% trong tổng số lao động đang làm việc của nền kinh tế, đóng góp thiết thực cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Khoa học kỹ thuật và công nghệ đã dần thâm nhập vào hoạt động sản xuất, giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất kinh doanh và năng lực cạnh tranh của một số sản phẩm, hàng hoá và dịch vụ. Đội ngũ nhân lực giáo dục đào tạo cơ bản đủ về số lượng, đạt chuẩn và trên chuẩn đào tạo, nghề nghiệp ở nhiều mức độ. Ngành giáo dục và đào tạo cũng đã triển khai nhiều chương trình đào tạo chất lượng cao, góp phần tích cực trong quá trình hội nhập quốc tế của đất nước…Phóng viên: Mặc dù, đội ngũ nhân lực chất lượng cao của Việt Nam đã phát triển khá mạnh, tuy nhiên lực lượng lao động chất lượng thấp còn chiếm khá cao. Vậy, những hạn chế, bất cập của nhân lực Việt Nam hiện nay là gì, thưa ông?
Chuyên gia Nguyễn Bích Lâm: Hiện nay, tỷ lệ lực lượng lao động chất lượng thấp còn chiếm khá cao. Chẳng hạn, năm 2020, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có chứng chỉ ở mức 23,6%; trên 60% việc làm thuộc khu vực nông nghiệp và phi chính thức với năng suất lao động thấp. Kỷ luật lao động của người Việt Nam nhìn chung kém, thiếu các kỹ năng mềm, thiếu khả năng hợp tác và gánh chịu rủi do, ngại phát huy sáng kiến và chia sẻ kinh nghiệm. Mặc dù, cơ cấu lao động chuyển dịch theo hướng tích cực nhưng so với các nước trong khu vực, chuyển dịch cơ cấu lao động của nước ta còn khá chậm. Lao động trong ngành dịch vụ có tính “huyết mạch” của nền kinh tế như: tài chính, ngân hàng chiếm tỷ trọng rất thấp, ở mức 0,8% năm 2020. Chất lượng của đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ còn hạn chế, thiếu các nhà khoa học giỏi, đầu ngành và thiếu chuyên gia trong các lĩnh vực công nghệ cao. Nhân lực khoa học và công nghệ phân bố không đều, một bộ phận sử dụng nhiều thời gian cho công tác quản lý. Tinh thần hợp tác nghiên cứu và kỹ năng làm việc nhóm còn yếu, khó hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh và các nhóm nghiên cứu liên ngành hoạt động lâu dài, bền vững. Đặc biệt, chất lượng của hệ thống giáo dục và đào tạo đáng để cho các nhà quản lý và hoạt động trong lĩnh vực này nghiêm túc suy nghĩ. Năm 2020, Ngân hàng Thế giới xếp hạng 1.000 trường đại học theo ba bảng xếp hạng uy tín Webometrics, QS và THE, Việt Nam đứng cuối cùng sau cả Philippines, Indonesia, Malaysia và Thái Lan. Không những thế, năng lực và trình độ đội ngũ cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính chưa đáp ứng đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế; trách nhiệm công vụ còn kém, lề lối làm việc còn trì trệ, chậm đổi mới… Để phát triển đất nước, Việt Nam rất cần một chiến lược bài bản, chuyên nghiệp, cụ thể và đột phá để xây dựng hệ sinh thái vững mạnh nhằm tạo dựng đội ngũ nhân lực chất lượng; đặc biệt, xây dựng hệ sinh thái cho đào tạo, thu hút và sử dụng nhân tài. Phóng viên: Thực tế cho thấy, lực lượng trí thức tài năng sẽ quyết định đến sự phát triển, vị thế của quốc gia trên trường quốc tế. Ông có thể chỉ ra cách thức đào tạo và thu hút nhân tài của một số quốc gia? Chuyên gia Nguyễn Bích Lâm: Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang làm thế giới thay đổi mạnh mẽ, nhanh chóng, nhiều ngành công nghiệp sử dụng công nghệ mới sẽ xuất hiện và gia tăng về số lượng. Từ đó, tạo nên cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia để giành giật những tài năng tốt nhất ở bất cứ nơi nào họ tìm thấy.Như tôi thấy, lãnh đạo của các quốc gia và Tổng giám đốc điều hành của các tập đoàn nhận thức sâu sắc một thực tế rằng lực lượng trí thức tài năng sẽ quyết định đến sự phát triển, vị thế của quốc gia trên trường quốc tế. Chính phủ các nước đã có chiến lược và chính sách thu hút tài năng với những ưu đãi dồi dào mang dấu ấn riêng về tiền lương, điều kiện làm việc, sự hỗ trợ bổ sung và các lợi ích khác.
Tin liên quan
-
DN cần biết
Huy động nguồn lực hỗ trợ hợp tác xã khôi phục, phát triển sản xuất
15:33' - 16/09/2021
Liên minh Hợp tác xã Việt Nam vừa ban hành công văn gửi Liên minh Hợp tác xã các tỉnh, địa phương về triển khai Nghị quyết số 105/NQ-CP ngày 9/9/2021 về hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã.
-
Tài chính
Bộ Tài chính đề nghị TP. Hồ Chí Minh chủ động nguồn lực hỗ trợ phòng chống dịch
16:54' - 06/09/2021
Bộ Tài chính đề nghị TP. Hồ Chí Minh chủ động sắp xếp nguồn lực thực hiện hỗ trợ người dân phòng, chống dịch COVID-19 cho phù hợp.
-
Doanh nghiệp
Gỡ nút thắt cho các dự án đầu tư để giải phóng nguồn lực cho nền kinh tế
18:07' - 03/09/2021
Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng vừa họp với một số địa phương về những vướng mắc trong việc thực hiện dự án là đầu tư công và dự án PPP.
-
Ngân hàng
Làm gì để khơi thông nguồn lực tín dụng nông nghiệp?
14:29' - 01/09/2021
Ngân hàng Nhà nước thời gian qua đã có nhiều chính sách ưu đãi đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng: Lấy con người là trung tâm, là nguồn lực chủ yếu và mục tiêu của sự phát triển
11:54' - 01/09/2021
Sáng 1/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Lễ kỷ niệm 76 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2921).
Tin cùng chuyên mục
-
Ý kiến và Bình luận
Thị trường lao động Mỹ: Đã đến lúc dừng lạc quan?
08:09' - 03/07/2025
Các ngành như dịch vụ doanh nghiệp, giáo dục và y tế ghi nhận sự sụt giảm việc làm, ngược lại, các ngành giải trí, khách sạn và chế tạo lại có sự tăng trưởng.
-
Ý kiến và Bình luận
“Sắp xếp lại giang sơn” - cơ hội lớn từ góc nhìn quốc tế
09:50' - 02/07/2025
Phóng viên TTXVN tại Thụy Sỹ đã có cuộc trao đổi với đại diện của Diễn đàn Kinh tế Thụy Sỹ - Việt Nam (SVEF) về cơ hội từ việc “Sắp xếp lại giang sơn”.
-
Ý kiến và Bình luận
Thị trường lao động Mỹ phát tín hiệu trái chiều
08:59' - 02/07/2025
Nhu cầu lao động của nước này đã bất ngờ tăng trong tháng 5/2025, song sự sụt giảm trong hoạt động tuyển dụng đã củng cố thêm những dấu hiệu cho thấy thị trường lao động đang chậm lại.
-
Ý kiến và Bình luận
Dấu hiệu người tiêu dùng Mỹ bắt đầu “lãnh đòn” thuế quan
09:07' - 01/07/2025
Giá các mặt hàng sản xuất tại Trung Quốc và bán trên nền tảng bán lẻ Amazon.com đang tăng nhanh hơn tốc độ lạm phát chung.
-
Ý kiến và Bình luận
Chứng khoán Việt Nam tháng 7: Kỳ vọng "tháng tăng điểm"
07:30' - 01/07/2025
Thị trường chứng khoán có thể biến động mạnh trong tháng 7 và dòng tiền sẽ tiếp tục phân hóa để tìm đến những cổ phiếu có kết quả kinh doanh tích cực cũng như triển vọng tăng giá trong nửa cuối năm.
-
Ý kiến và Bình luận
CBO: Dự luật thuế tại Thượng viện sẽ khiến Mỹ thâm hụt thêm 3.300 tỷ USD
10:45' - 30/06/2025
Theo ước tính mới từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), dự luật thuế và chi tiêu của Tổng thống Donald Trump tại Thượng viện sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách Mỹ thêm gần 3.300 tỷ USD trong 10 năm tới.
-
Ý kiến và Bình luận
Những ưu tiên chính sách hàng đầu của Tổng thống Hàn Quốc
08:58' - 30/06/2025
Chính quyền của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đã bắt đầu hình thành nhiều ưu tiên chính sách quan trọng, nổi bật là cải tổ công tố, phân phát tiền mặt cho người dân...
-
Ý kiến và Bình luận
Phải có tuyến đường sắt tốc độ cao để phục vụ người dân, phát triển kinh tế
09:07' - 29/06/2025
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết: Chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được toàn dân ủng hộ và rất phấn khởi.
-
Ý kiến và Bình luận
Croatia đánh giá vai trò ngày càng cao của Việt Nam trong khu vực và quốc tế
08:25' - 29/06/2025
Cố vấn đối ngoại của Tổng thống và 2 Quốc vụ khanh đều đánh giá cao những thành tựu phát triển năng động cũng như uy tín, vai trò ngày càng cao của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.