Chính vì vậy HĐND Thành phố cần đưa nội dung này vào chương trình giám sát năm 2020.
Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Thị Lệ cho rằng, chấm dứt xây dựng không phép là đòi hỏi cấp bách từ thực tiễn, phải có sự vào cuộc của toàn bộ cơ quan ban ngành, cán bộ, người dân; đồng thời đòi hỏi sự thay đổi lớn trong nếp nghĩ, cách sống của người dân và phong cách, phương pháp làm việc của cán bộ các cấp.
Từ thực tiễn, bà Nguyễn Thị Lệ đề nghị, các đại biểu thảo luận, xem xét đưa thêm nội dung về trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn Thành phố vào chương trình giám sát năm 2020. Đây có thể là giám sát chuyên đề của HĐND Thành phố hoặc giám sát cấp Thường trực HĐND nhằm giải quyết bức xúc của người dân.
Theo đại biểu Đặng Thị Hồng Liên, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng xây dựng không phép là do nhu cầu nhà ở của người dân tăng cao; trong khi đó, các dự án nhà ở thương mại được xây dựng nhiều nhưng người thu nhập thấp không có khả năng mua, tiến độ xây dựng nhà ở xã hội chậm do không thu hút được nhà đầu tư.

Tại Quận 9, có một số trường hợp đã giao đất công cho chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhưng đã 10 năm nay vẫn bỏ hoang. Thành phố cần có chính sách đẩy nhanh tiến độ đầu tư nhà ở xã hội, giải quyết nhu cầu cho người có thu nhập thấp.
Xung quanh vấn đề xây dựng không phép, sai phép, đại biểu Phan Nguyễn Như Khuê cho rằng, nếu không có giải pháp đúng mức và quyết tâm cao cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các quận, huyện và sở, ngành thì tình trạng này không dừng lại mà còn nảy sinh vấn đề mới.
Điều này đặt ra bài toán làm thế nào vừa quản lý tốt nhất, vừa tạo điều kiện cho người dân có cuộc sống ổn định. Tp. Hồ Chí Minh là nơi hội tụ nhiều lao động các vùng miền. Số lao động gắn bó với Thành phố không nhỏ, đi liền theo đó là nhu cầu thiết yếu về nhà ở để ổn định cuộc sống.

Thành phố nên rà soát lại cơ chế quản lý, bởi dù cải cách thủ tục hành chính được thực hiện mạnh mẽ nhưng vẫn có những điểm cần tiếp tục hoàn thiện hơn. Các sở ngành đều có những chương trình rất tốt, nhưng cuối cùng quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người.
Qua giám sát tại một số phường, xã cho thấy, vẫn còn cán bộ thanh tra xây dựng, địa chính hiểu luật, hiểu thông tư chưa đầy đủ, thiếu sự hướng dẫn, sẻ chia với người dân. Không loại trừ cán bộ thỏa hiệp với những hành vi không đúng, dẫn đến tình trạng quản lý ngay từ phường, xã gặp khó khăn. Đối với những vấn đề này cần có sự giám sát thêm, nhất là những quận, huyện có diễn biến phức tạp xây dựng không phép, trái phép - đại biểu Phan Nguyễn Như Khuê bày tỏ.
Nói về tình trạng vi phạm trong xây dựng, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Trần Vĩnh Tuyến cho rằng, tính chất phức tạp và mức độ nghiêm trọng của tình trạng xây dựng không phép, sai phép còn được nhìn nhận ở góc độ khác.

Cụ thể, một số đối tượng “đầu nậu” thu mua đất nông nghiệp của người dân với giá tương đối cao để thu gom đất, sau đó phân lô bán nền, xây dựng không phép, sai phép để bán cho người có thu nhập thấp.
Người dân thấy giá rẻ nên tiến hành mua bán, sử dụng vì cho rằng Nhà nước sẽ hợp thức hóa cho việc này. Những khu vực phân lô bán nền này không đảm bảo đầy đủ hạ tầng xung quanh như điện, nước, thoát nước, đường… Điều này phá vỡ toàn bộ quy hoạch của địa phương. Thực tế, tại huyện Bình Chánh, Hóc Môn đã xảy ra tình trạng này khá nhiều và hiện vẫn chưa thể xử lý xong.
Dư luận cũng đặt vấn đề liệu có sự tiếp tay của chính quyền hay không, bởi một công trình lớn vi phạm mà lại không biết. Trước thực trạng này, Thành ủy đã chỉ đạo chính quyền thành phố và các quận, huyện kiểm tra, đánh giá lại thực trạng và đề xuất giải pháp giải quyết tồn tại.

Theo đó, Bí thư, Chủ tịch phải chịu trách nhiệm trước Thành ủy về việc để xảy ra tình trạng phân lô bán nền, xây dựng không phép, sai phép. Bởi khi các đối tượng "đầu nậu" bán xong và rút đi thì chỉ còn lại những người dân có thu nhập thấp là nạn nhân - ông Trần Vĩnh Tuyến cho hay.
Theo UBND Thành phố, tình hình vi phạm pháp luật trong hoạt động xây dựng (xây dựng không phép, sai phép) vẫn diễn biến phức tạp ở một số địa phương có tốc độ thị hóa nhanh như: Quận 9, 12, Bình Tân, Thủ Đức…

Trong 6 tháng đầu năm nay, Thành phố đã ban hành 4.729 quyết định xử phạm vi phạm hành chính đối với 1.136 trường hợp trong tổng số 1.640 trường hợp vi phạm. Trong số các trường hợp vi phạm, có 616 trường hợp xây dựng không phép, xây dựng sai phép 619 trường hợp, vi phạm khác 405 trường hợp.
Quản lý đô thị là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được UBND Thành phố tập trung 6 tháng cuối năm; trong đó, tiến hành tổng rà soát đánh giá thực trạng xây dựng, quản lý đô thị trên toàn địa bàn; có giải pháp xử lý kiên quyết ngay từ đầu đối với những trường hợp vi phạm về xây dựng; đánh giá trách nhiệm người đứng đầu địa phương.

Mục tiêu đặt ra là đến cuối năm 2019, giải quyết cơ bản tình trạng xây dựng không phép, tạo chuyển biến, giảm mạnh trường hợp sai phép để hướng đến giải quyết dứt điểm tình trạng xây dựng không phép và giải quyết cơ bản tình trạng xây dựng sai phép vào năm 2020./.