Thủ tướng Chính đã ký ban hành Nghị định 10/2020/NĐ-CP thay thế Nghị định 86/2014/NĐ-CP về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô. Ảnh minh họa: TTXVN
Sau 12 lần sửa đổi dự thảo, ngày 17/1, Thủ tướng Chính đã ký ban hành Nghị định 10/2020/NĐ-CP thay thế Nghị định 86/2014/NĐ-CP về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô với nhiều quy định mới trong lĩnh vực kinh doanh vận tải. Nghị định 10/2020/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ 1/4/2020.
* Taxi được lựa chọn gắn hộp đèn hoặc không
Điểm quan trọng trong Nghị định 10/2020/NĐ-CP cho phép taxi và taxi công nghệ (ví dụ như taxi Grab) được lựa chọn gắn hộp đèn với chữ TAXI, hoặc dán logo phản quang, thay vì quy định cứng bắt buộc gắn hộp đèn trên nóc xe.
Cụ thể, tại điểm b, khoản 1, Điều 6 của Nghị định 10/2020/NĐ-CP quy định: Xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách bằng taxi (bao gồm taxi thanh toán bằng đồng hồ và taxi có sử dụng công cụ thanh toán, kết nối bằng ứng dụng điện tử) được quyền lựa chọn gắn hộp đèn với chữ “TAXI” cố định trên nóc xe, với kính thước tối thiểu là 12 x 30 cm hoặc niêm yết (dán cố định) cụm từ “XE TAXI” làm bằng vật liệu phản quang trên kính phía trước và kính phía sau xe, với kích thước tối thiểu của cụm từ “XE TAXI” là 6 x 20 cm.
Trường hợp lựa chọn gắn hộp đèn với chữ "TAXI" cố định trên nóc xe thì không phải niêm yết (dán cố định) cụm từ “XE TAXI”.
Đối với xe taxi sử dụng phần mềm để đặt xe, huỷ chuyến, tính cước chuyến đi (sau đây gọi là phần mềm tính tiền), Nghị định 10/2020/NĐ-CP quy định trên xe phải có thiết bị kết nối trực tiếp với hành khách để đặt xe, huỷ chuyến; tiền cước chuyến đi được tính theo quãng đường xác định trên bản đồ số.
Phần mềm tính tiền phải đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về giao dịch điện tử; giao diện dành cho hành khách phải có tên hoặc biểu trưng (logo) của doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải và phải cung cấp cho hành khách trước khi thực hiện vận chuyển các nội dung tối thiểu gồm: tên đơn vị kinh doanh vận tải, họ và tên lái xe, biển kiểm soát xe, hành trình, cự ly chuyến đi (km), tổng số tiền hành khách phải trả và số điện thoại giải quyết phản ánh của hành khách.
Nghị định 10/2020/NĐ-CP cũng quy định: “Trường hợp xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách có trên 70% tổng thời gian hoạt động trong một tháng tại địa phương nào thì phải thực hiện cấp phù hiệu địa phương đó; việc xác định tổng thời gian hoạt động được thực hiện thông qua dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình của xe”.
* Taxi điện tử như Grab... phải dán phù hiệu
Nghị định 10/2020/NĐ-CP cũng không bắt buộc xe hợp đồng điện tử phải gắn hộp đèn, nhưng yêu cầu dán phù hiệu phản quang bên trong xe. Nghị định mới quy định niêm yết (dán cố định) cụm từ “XE HỢP ĐỒNG” trên kính phía trước và kính phía sau xe. Theo đó, xe hợp đồng như Grab hay Be phải có phù hiệu “XE HỢP ĐỒNG” và được dán cố định phía bên phải mặt trong kính trước của xe.
Cụ thể, tại điểm a Điều 7 của Nghị định này quy định: “Xe hợp đồng phải có phù hiệu “XE HỢP ĐỒNG” và được dán cố định phía bên phải mặt trong kính trước của xe; phải được niêm yết các thông tin khác trên xe”.
Phải được niêm yết (dán cố định) cụm từ “XE HỢP ĐỒNG” làm bằng vật liệu phản quang trên kính phía trước và kính phía sau xe; với kích thước tối thiểu của cụm từ “XE HỢP ĐỒNG” là 06 x 20 cm.
Nghị định 10/2020/NĐ-CP cũng bổ sung quy định quy định về xây dựng hạ tầng công nghệ và quy định việc kết nối, chia sẻ, liên thông toàn bộ dữ liệu giám sát hành trình, hình ảnh, ghi, lưu trữ lâu dài từ camera trên xe, đăng kiểm, đào tạo, sát hạch cấp, thu hồi giấy phép lái xe giữa các cơ quan quản lý Nhà nước.
Đơn vị kinh doanh vận tải sử dụng hợp đồng điện tử phải có giao diện phần mềm cung cấp cho hành khách hoặc người thuê vận tải phải thể hiện đầy đủ các thông tin về tên hoặc biểu trưng (logo), số điện thoại để liên hệ trong trường hợp khẩn cấp của đơn vị kinh doanh vận tải và các nội dung tối thiểu theo quy định tại khoản 2 Điều 15 của Nghị định này.
Đồng thời, phải gửi hóa đơn điện tử của chuyến đi đến tài khoản giao kết hợp đồng của hành khách, người thuê vận tải và gửi thông tin hóa đơn điện tử về cơ quan thuế theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Thực hiện lưu trữ dữ liệu hợp đồng điện tử tối thiểu 3 năm.
Lái xe kinh doanh vận tải sử dụng hợp đồng điện tử có trách nhiệm cung cấp các thông tin của hợp đồng điện tử cho lực lượng chức năng khi có yêu cầu.
Người thuê vận tải, hành khách tham gia giao kết hợp đồng điện tử sử dụng thiết bị để truy cập được giao diện phần mềm có thể hiện toàn bộ nội dung của hợp đồng điện tử; khi ký kết hợp đồng điện tử với đơn vị kinh doanh vận tải phải tuân thủ theo quy định của pháp luật.
* Xe khách trên 9 chỗ phải lắp camera giám sát
Đối với nội dung lắp đặt camera để ghi hình lái xe và trên xe nhằm đảm bảo an ninh, an toàn cho hành khách, Nghị định 10/2020/NĐ-CP quy định: Trước 1/7/2021, xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách có sức chứa từ 9 chỗ (kể cả người lái xe) trở lên phải lắp camera đảm bảo ghi, lưu trữ hình ảnh trên xe (bao gồm cả lái xe) trong suốt quá trình xe tham gia giao thông.
Dữ liệu hình ảnh được cung cấp cho cơ quan công an, thanh tra giao thông và cơ quan cấp giấy phép, bảo đảm giám sát công khai, minh bạch. Thời gian lưu trữ hình ảnh trên xe tối thiểu 24 giờ gần nhất đối với xe hoạt động trên hành trình có cự ly đến 500 km và tối thiểu 72 giờ gần nhất đối với xe hoạt động trên hành trình có cự ly trên 500 km
Trước 1/7/2021, xe ô tô kinh doanh vận tải hàng hoá bằng container, xe đầu kéo phải lắp camera đảm bảo ghi, lưu trữ hình ảnh của người lái xe trong suốt quá trình xe tham gia giao thông.
Dữ liệu hình ảnh được cung cấp cho cơ quan công an, thanh tra giao thông và cơ quan cấp giấy phép khi có yêu cầu. Thời gian lưu trữ hình ảnh tại camera lắp trên xe đảm bảo tối thiểu 24 giờ gần nhất đối với xe hoạt động trên hành trình có cự ly đến 500 km. Tối thiểu 72 giờ gần nhất đối với xe hoạt động trên hành trình có cự ly trên 500 km.
Hình ảnh camera trên xe phải được truyền với tần suất từ 15 - 20 lần/giờ (tương đương từ 3 - 5 phút/lần truyền dữ liệu) về đơn vị kinh dianh vận tải và đơn vị quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định của Bộ Giao thông Vận tải, lưu trữ trong thời gian tối thiểu 72 giờ gần nhất; dữ liệu hình ảnh phải được cung cấp kịp thời, chính xác, không được chỉnh sửa hoặc làm sa lệch trước, trong và sau khi truyền.
Trao đổi với phóng viên TTXVN chiều 17/1, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA) cho biết, các đơn vị vận tải đã rất kỳ vọng khi nghị định này được ban hành. Với hành lang pháp lý mới hoạt động vận tải sẽ được cạnh tranh lành mạnh giữa các loại hình.
Ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ Giao thông Vận tải) đánh giá, Nghị định 10/2020/NĐ-CP thay thế Nghị định 86 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải có tầm ảnh hưởng và tác động lớn đến người dân và doanh nghiệp.
Nghị định được xây dựng trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực vận tải mang lại nhiều lợi ích, tuy nhiên cũng không tránh khỏi xung đột lợi ích đối với vận tải truyền thống. Vì vậy, trong quá trình soạn thảo Nghị định, Bộ Giao thông Vận tải đã nghiên cứu kỹ, tổ chức nhiều hội thảo và cầu thị tiếp thu ý kiến của Bộ, ban, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp vận tải.
Điểm mới của Nghị định thay thế Nghị định 86 tập trung vào hai nội dung. Thứ nhất, Nghị định tạo khung pháp lý ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực vận tải. Thứ hai là đưa ra khuôn khổ pháp lý để siết chặt hơn hoạt động vận tải, đặc biệt là để ngăn chặn tình trạng “xe dù, bến cóc”.
“Để làm được tất cả các điều trên, quan điểm chỉ đạo là phải tuân thủ pháp luật, bám sát những quy định trong Luật Giao thông đường bộ và các luật khác. Bên cạnh đó cũng nói không với quan điểm "không quản được thì cấm" mà làm sao tạo điều kiện cho doanh nghiệp được làm những gì mà pháp luật không cấm”, ông Trần Bảo Ngọc cho hay.
Dưới góc độ doanh nghiệp vận tải, đại diện Công ty xe khách Sao Việt (chuyên tuyến Hà Nội – Lào Cai) cho hay, chưa nghiên cứu sâu về nghị định mới nhưng hy vọng với những quy định mới, hoạt động vận tải sẽ có sự cạnh tranh lành mạnh. Đặc biệt là cần dẹp được “xe dù, bến cóc”, khi đó các doanh nghiệp vận tải mới hoạt động được hiệu quả./.