Xếp hạng tín nhiệm: “Tấm khiên” cần thiết trong giai đoạn nhiều rủi ro

Ngày 11/6 tại Hà Nội, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) phối hợp cùng Moody's Ratings và VIS Rating tổ chức hội thảo “Triển vọng ngân hàng Việt Nam: Xếp hạng tín nhiệm và con đường hướng tới phát triển bền vững”. Tại sự kiện, nhiều ý kiến đã nhấn mạnh vai trò trung tâm của xếp hạng tín nhiệm trong bối cảnh hệ thống tài chính – ngân hàng đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức mới.

Phát biểu tại hội thảo, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA khẳng định: “Trong bối cảnh chúng ta bước vào một kỷ nguyên mới, cùng với sự thay đổi từ tư duy đến hành động, thì minh bạch là điều tiên quyết. Cần minh bạch trong hoạt động, trong cách quản trị, trong cách kết nối giữa tổ chức tín dụng và doanh nghiệp”.

Ông cho rằng, xếp hạng tín nhiệm không chỉ quan trọng với các doanh nghiệp mà cả với chính các tổ chức tín dụng. Việc có một hệ thống đánh giá độc lập, khách quan sẽ giúp các tổ chức định vị được vị thế, nhận diện mức độ rủi ro và đo lường năng lực thực sự. “Muốn làm được điều đó, chúng ta cần có cơ chế để định vị, có công cụ để đo lường, đánh giá một cách khách quan và chuẩn mực”, ông nhấn mạnh.

Xếp hạng tín nhiệm cũng được coi là một trong những nền tảng quan trọng để hệ thống tài chính – ngân hàng tiến tới mục tiêu phát triển bền vững, trong đó tài chính xanh và tài chính bền vững là xu thế tất yếu. Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, nếu không lựa chọn kỹ khách hàng ngay từ khâu đầu tư tín dụng, không sàng lọc các dự án không đạt chuẩn môi trường hay kỹ thuật, thì ngân hàng chính là bên chịu rủi ro cuối cùng.

Bàn về triển vọng của ngành ngân hàng, ông Hùng đánh giá năm 2025 là một năm bản lề với hàng loạt chính sách mới từ trung ương đến địa phương, tạo ra nhiều cơ hội cho các tổ chức tín dụng. Đáng chú ý, Bộ Chính trị đã ban hành 4 nghị quyết quan trọng (Nghị quyết 66-NQ/TW, Nghị quyết 68-NQ/TW, Nghị quyết 59-NQ/TW, Nghị quyết 57-NQ/TW), được xem là kim chỉ nam cho quá trình phát triển kinh tế quốc gia trong giai đoạn tới.

Song song đó, Quốc hội đang xem xét sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng, đặc biệt là những quy định liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm. Đây được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc hiện hữu trong công tác thu hồi nợ, góp phần giảm thiểu rủi ro nợ xấu.

Cùng với chủ trương đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng xã hội, theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, dòng vốn ngân sách sẽ là “vốn mồi” để khu vực ngân hàng mạnh dạn mở rộng tín dụng vào các lĩnh vực then chốt. Điều này sẽ giúp mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15–16% và tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 trở nên khả thi.

“Các địa phương và doanh nghiệp cũng đang tích cực chuẩn bị, đổi mới tư duy, sẵn sàng bước vào một giai đoạn phát triển mới. Để hiện thực hóa điều đó, nhu cầu về vốn là tất yếu. Đây chính là cơ hội để các tổ chức tín dụng mở rộng vai trò, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế”, ông nhấn mạnh.

Tuy nhiên, lãnh đạo VNBA cũng bày tỏ lo ngại trước một số thách thức lớn có thể ảnh hưởng tới hệ thống ngân hàng. Trước hết là sự thay đổi đơn vị hành chính, dự kiến sẽ rút gọn cả nước còn 34 tỉnh và thành phố. Việc này đã gây vướng mắc trong các thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, tác động trực tiếp tới hoạt động cấp tín dụng.

Bên cạnh đó, biến động khó lường về chính sách thương mại toàn cầu, nhất là từ Mỹ, có thể ảnh hưởng dây chuyền tới các khách hàng xuất khẩu – đối tượng vay vốn quan trọng của hệ thống ngân hàng.

Một thách thức lớn khác là nợ xấu tiềm ẩn. Mặc dù hệ thống ngân hàng đã có nhiều giải pháp hỗ trợ như cơ cấu nợ, giãn nợ, điều chỉnh kỳ hạn…, nhưng chính điều đó cũng tạo ra những hệ lụy dài hạn. Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, tổng nợ xấu hiện nay (bao gồm nợ nội bảng, nợ đã bán cho Công ty Quản lý tài sản - VAMC và nợ tiềm ẩn) ước tính đã vượt mốc 5% tổng dư nợ.

“Dù không áp dụng Thông tư số 02/2023/TT-NHNN, các tổ chức tín dụng vẫn phải trích lập dự phòng và xử lý rủi ro bằng các nghiệp vụ chuyên môn”, ông cho biết.

Ngoài ra, hệ thống ngân hàng còn phải đối mặt với các rủi ro mới như gian lận trên không gian số, an ninh mạng, và các biến động từ thị trường bất động sản.

Hội thảo là dịp để các tổ chức tín dụng cập nhật bức tranh triển vọng ngành ngân hàng trong bối cảnh vĩ mô toàn cầu nhiều biến động, đồng thời tiếp cận các kiến thức chuyên sâu về xếp hạng tín nhiệm và tài chính bền vững – các yếu tố then chốt đối với năng lực cạnh tranh và thu hút dòng vốn quốc tế.

Thông qua chia sẻ của các chuyên gia từ Moody’s Ratings, VIS Rating và các diễn giả có kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, các đại biểu tham dự được trang bị thêm những công cụ, kiến thức thực tiễn để vận dụng hiệu quả trong hoạt động kinh doanh thời gian tới.