Xuất khẩu khó, xi măng dồn áp lực vào thị trường nội địa
Sản lượng vượt nhu cầu tiêu thụ nội địa nhưng giải pháp xuất khẩu lại không thể thực hiện được bởi xi măng Việt Nam đang chịu bất lợi trong cuộc cạnh tranh về giá khiến các nhà sản xuất trong nước loay hoay chưa tìm ra lối thoát.
Sau khi Nghị định số 100/2016/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Quản lý thuế và Nghị định số 122/2016/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan lần lượt có hiệu lực từ 1/7 và 1/9/2017 thì xuất khẩu xi măng thực sự gặp khó.
Theo các quy định tại 2 Nghị định này thì sản phẩm xuất khẩu là hàng hóa được chế biến từ tài nguyên khoáng sản, cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản xuất sản phẩm trở lên sẽ được xếp vào đối tượng không được khấu trừ thuế Gía trị gia tăng đầu vào.
Áp theo quy định này, các sản phẩm xi măng xuất khẩu sẽ bị áp mức thuế suất 5%. Điều này có thể làm giảm sức cạnh tranh của xi măng Việt Nam.
Ông Trần Việt Thắng - Tổng Giám đốc Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) nhận xét, liên tục trong mấy năm trở lại đây, xuất khẩu xi măng sụt giảm không chỉ về khối lượng mà còn cả về giá xuất khẩu. Năm 2014, giá xuất khẩu FOB clinker dao động 38-40 USD/tấn, xi măng vào khoảng 55 USD/tấn và tiếp tục lao dốc trong các năm kế tiếp.
Từ giữa năm 2016, giá xuất khẩu sản phẩm xi măng tiếp tục giảm khoảng 10 USD/tấn so với cuối năm 2015. Hiện giá xuất khẩu FOB clinker dao động khoảng 30 USD/tấn, giảm 20-25% so với năm 2014.
Trong khi đó, nếu tính toán theo quy định mới thì chi phí xuất khẩu có thể tăng lên 4,5 USD cho một tấn clinker (theo giá FOB bình quân 30 USD/tấn) và tăng 7,5 USD/tấn xi măng (tính theo giá FOB bình quân 50 USD/tấn). Với mức giá này thì xi măng Việt Nam không thể cạnh tranh nếu xuất khẩu.
Một số doanh nghiệp cũng đưa ra tính toán, trong năm 2016, ngành xi măng xuất khẩu khoảng 15 triệu tấn sản phẩm, bao gồm cả xi măng và clinker với tổng chi phí tăng khoảng 82,7 triệu USD. Ước tính giá trị xuất khẩu thu về 556 triệu USD. Với mức thuế suất 5% thì Nhà nước sẽ thu được 27,8 triệu USD, thấp hơn nhiều so với mức chi phí mà các doanh nghiệp phải bỏ ra.
Tiến sỹ Nguyễn Quang Cung - Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho rằng, chủ trương của Chính phủ theo Quyết định 1469/QÐ-TTg đến năm 2030, xi măng và clinker Việt Nam cần xuất khẩu từ 20% đến 30% tổng công suất mỗi năm nhưng việc tăng chi phí xuất khẩu lại làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm này.
Như vậy, áp lực lực xuất khẩu sẽ dội ngược trở lại tiêu thụ nội địa và nhiều doanh nghiệp xi măng sẽ phải ngừng sản xuất hoặc phá sản có thể xảy ra. Khi đó, cả hai mục đích là tiết kiệm tài nguyên khoáng sản trong xi măng xuất khẩu và tăng thu ngân sách đều không đạt được - ông Cung phân tích.
Năm 2016, tổng công suất thiết kế các dây chuyền sản xuất xi măng của Việt Nam đạt 88 triệu tấn và tiêu thụ ở mức 75 triệu tấn.
Tổng công suất thiết kế của Việt Nam đến hết năm 2020 là 93-95 triệu tấn và có thể đạt 130 triệu tấn vào năm 2030.
Thế nhưng, đến hết năm 2018 tiếp tục có thêm 20 triệu tấn xi măng cung ra thị trường đưa nguồn cung sản lượng đến hết năm 2020 đạt con số 108 triệu tấn.
Với đà tăng trưởng được xem là khả quan như hiện nay thì lượng xi măng tiêu thụ mỗi năm cũng chỉ tăng được từ 4 - 6%, tính cả xuất khẩu - tương đương mức tăng 3 - 4,5 triệu tấn/năm. Như vậy, đến năm 2020, mức tiêu thụ dự báo cũng chỉ đạt từ 78-93 triệu tấn và ngành xi măng vẫn thừa 15 triệu tấn so với công suất thiết kế.
Thị trường tiêu thụ xi măng nội địa vẫn tiếp diễn theo quy luật “thừa Bắc thiếu Nam”. Hàng năm, tiêu thụ xi măng tại phía Nam chiếm khoảng 42% thị phần nội địa, tương đương 25 triệu tấn nhưng công suất của các nhà máy và trạm nghiền tại khu vực này chỉ vào khoảng 15 triệu tấn.
Thế nên, việc đánh thuế xuất khẩu sẽ không gây bất lợi cho các doanh nghiệp phía Nam vì chủ yếu là tiêu thụ nội địa.
Trong khi đó, sức ép được dự báo sẽ dồn gánh nặng lên các doanh nghiệp sản xuất xi măng phía Bắc và miền Trung kể từ năm 2017 - các chuyên gia cảnh báo.
Đánh giá về tiềm năng xuất khẩu, ông Cung cho hay, Việt Nam không thể cạnh tranh với Trung Quốc, Thái Lan hay ngay như Nhật Bản - một quốc gia mới gia nhập thị trường xuất khẩu xi măng.
Trung Quốc hiện đạt tổng công suất thiết kế 2,5 tỷ tấn và từ năm 2014 họ đã dư thừa tới 700 triệu tấn xi măng. Riêng con số dư thừa này đã gấp 10 lần tổng công suất thiết kế của Việt Nam.
Năm 2015, nước láng giềng này vẫn dư thừa khoảng 600 triệu tấn xi măng, gấp 7,5 lần tổng công suất thiết kế của Việt Nam. Để giải quyết sản lượng dư thừa này, Trung Quốc đã đẩy mạnh chính sách xuất khẩu giá rẻ.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân có tác động mạnh mẽ đến thị phần trên bản đồ xuất khẩu xi măng và khiến thị trường xuất hàng của Việt Nam bị thu hẹp.
Ngoài Trung Quốc, Việt Nam còn phải cạnh tranh với Ấn Độ và Thái Lan. Nhưng hiện sản lượng xuất khẩu xi măng của Việt Nam sụt giảm rõ rệt, năm 2014 là 20 triệu tấn - đứng nhất nhì thế giới nhưng đến năm 2015 chỉ còn 16,2 triệu tấn và năm 2016 là 15 triệu tấn.
Cùng đó, một số nước trong ASEAN hiện đang tiếp tục đầu tư phát triển xi măng. Đơn cử như trước đây Indonesia là nước nhập khẩu nhiều xi măng, clinker của Việt Nam nhưng nay đã vươn lên xuất khẩu mặt hàng này và dự kiến từ năm 2017 sẽ xuất khẩu trên 3 triệu tấn mỗi năm.
Bức tranh toàn cảnh về hoạt động sản xuất của xi măng đang rơi vào gam màu xám. Theo ông Cung, Hiệp hội đang cùng với doanh nghiệp tìm và áp dụng các giải pháp để giảm tỷ lệ sử dụng tài nguyên khoáng sản trên đầu tấn xi măng để nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm giá thành và tăng đóng góp cho ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này vẫn đang trông đợi được “giãn” thời hạn áp dụng các quy định mới có ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu xi măng./.
- Từ khóa :
- xi măng
- xuất khẩu xi măng
- xi măng việt nam
- giá xi măng
- thuế
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Chủ tịch tỉnh đối thoại với người dân xung quanh nhà máy xi măng Đại Việt – Dung Quất
21:08' - 07/03/2017
Tỉnh sẽ tiến hành giao Sở Tài nguyên và Môi trường mời một đơn vị độc lập tiến hành quan trắc môi trường xung quanh nhà máy để kiểm tra một lần nữa với sự giám sát chặt chẽ của các bên liên quan.
-
Kinh tế Việt Nam
Chi phí xuất khẩu tăng, xi măng khó cạnh tranh về giá
15:12' - 22/02/2017
Chủ trương của Chính phủ theo Quyết định 1469/QÐ-TTg đến năm 2030, mỗi năm Việt Nam cần xuất khẩu lượng xi măng và clinker tương đương 20-35% tổng công suất.
-
Hàng hoá
Nguồn cung dư, tiêu thụ xi măng gặp khó
11:22' - 20/02/2017
Sản lượng xi măng Việt Nam đến năm 2020 có thể lên tới 120 – 130 triệu tấn/năm, trong khi sức tiêu thụ nội địa nếu căn cứ theo dự báo tại Quy hoạch phát triển xi măng thì ước chỉ khoảng 93 triệu tấn.
-
Kinh tế Việt Nam
Khởi công xây dựng Nhà máy Xi Măng Minh Tâm
13:51' - 02/01/2017
Sáng ngày 2/1/2016, UBND tỉnh Bình Phước và Tập đoàn Xuân Thành (Thaigroup) tổ chức Lễ khởi công xây dựng Nhà máy Xi Măng Minh Tâm tổ 4, ấp 4, xã Minh Tâm, huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước.
Tin cùng chuyên mục
-
Hàng hoá
Thị trường thực phẩm chức năng Nhật Bản lao đao vì vụ bê bối gạo men đỏ
10:58'
Doanh thu từ các thực phẩm bổ sung được quảng cáo là tốt cho sức khỏe trong tuần từ 25-31/3 đã giảm lần đầu tiên trong vòng 11 tuần xuống còn 870 triệu yen (5,6 triệu USD).
-
Hàng hoá
Sáng 19/4, các thị trường phản ứng mạnh trước căng thẳng leo thang tại Trung Đông
12:25' - 19/04/2024
Hãng tin ABC dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết tối 18/4 theo giờ địa phương (tức sáng 19/4 theo giờ Hà Nội), tên lửa của Israel đã tấn công một địa điểm tại Iran.
-
Hàng hoá
Thị trường thiết bị làm mát tăng nhiệt đón Hè
11:16' - 19/04/2024
Trước tình trạng nắng nóng đầu Hè, nhiều siêu thị điện máy tại Hà Nội đã tung ra hàng loạt chương trình khuyến mãi chào Hè để thu hút khách hàng.
-
Hàng hoá
EU tăng thuế một số nông sản nhập khẩu từ Nga và Belarus
09:25' - 19/04/2024
Việc tăng thuế sẽ phụ thuộc vào sản phẩm cụ thể và sẽ ở mức 95 euro/tấn sản phẩm nhập khẩu vào EU hoặc 50% giá nhập khẩu.
-
Hàng hoá
Pháp trở thành khách hàng mua khí đốt lớn nhất từ Nga
07:55' - 19/04/2024
Hãng tin RIA Novosti, ngày 18/4 cho biết Pháp trong tháng 2/2024 đã trở thành khách hàng mua khí đốt số một của Nga trong số các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU), thay thế Hungary ở vị trí này.
-
Hàng hoá
Giá dầu thế giới “neo” gần mức thấp của ba tuần
07:51' - 19/04/2024
Khả năng phục hồi của thị trường lao động Mỹ cùng với lạm phát tăng cao đã khiến các thị trường tài chính và một số nhà kinh tế dự đoán Fed có thể trì hoãn việc cắt giảm lãi suất cho đến tháng 9/2024.
-
Hàng hoá
Khai mạc Hội chợ xúc tiến thương mại khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã năm 2024
19:56' - 18/04/2024
Sự kiện nằm trong khuôn khổ chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại được Bộ Công Thương phê duyệt; đồng thời là sự kiện hưởng ứng Tháng hành động vì hợp tác xã năm 2024.
-
Hàng hoá
Thông tin minh bạch bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp
16:47' - 18/04/2024
Thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ đã đem lại nhiều thuận lợi cũng như cả những phiền toái như "tiền mất tật mang" cho người tiêu dùng.
-
Hàng hoá
Giá dừa khô tăng hơn 30.000 đồng/chục
11:19' - 18/04/2024
Từ cuối tháng 2, giá dừa khô ở Trà Vinh liên tục tăng. Hiện dừa khô ở Trà Vinh được thương lái thu mua tại vườn có giá 80.000 đồng/chục (12 quả), cao hơn 30.000 đồng/chục so với gần 2 tháng trước.