Nhìn lại chặng đường 50 năm ASEAN
"Diễn đàn Đông Á" số mới ra có bài viết “Chặng đường 50 năm: ASEAN nghỉ hưu hay chỉ mới bắt đầu?” của Giáo sư John Blaxland, chuyên gia về an ninh quốc tế và nghiên cứu tình báo, đồng thời là Giám đốc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á và Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng thuộc Đại học quốc gia Australia (ANU).
Cách đây 50 năm, Indonesia, Singapore, Malaysia, Thái Lan và Philippines đã thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). ASEAN đã được mở rộng vào cuối năm 1980 và đầu những năm 1990 với việc kết nạp thêm Brunei, Việt Nam, Lào, Myanmar và Campuchia.
Nguyện vọng thiết lập cộng đồng chung về kinh tế, chính trị và xã hội của ASEAN đã được thực hiện. Trong 50 năm kể từ khi thành lập, ASEAN đã tạo điều kiện cho việc tăng khổng lồ khối lượng thương mại trong và ngoài khu vực, cùng với đó sự thịnh vượng và an ninh cũng được nâng lên.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của ASEAN hiện nay là 2.500 tỷ USD. Thương mại nội khối ASEAN ở mức trên 545 tỷ USD và thương mại ngoại khối là 1.760 tỷ USD. Kim ngạch thương mại Australia-ASEAN trong năm 2014 đã lên đến hơn 100 tỷ USD, nhiều hơn so với kim ngạch thương mại của Australia với Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU) hay Mỹ.
Dù có được những thành công như vậy, các nhà phê bình vẫn thường chỉ trích ASEAN. Họ cho rằng ASEAN đang ngày càng trở nên không thích hợp khi đối mặt với áp lực từ Trung Quốc và các vấn đề ở châu Âu, một số người thậm chí còn dự đoán ASEAN sẽ sụp đổ.
Liệu những quan điểm đó có đúng không? Và “Con đường ASEAN” ngày nay với lựa chọn chính sách dựa trên đồng thuận còn phù hợp nữa hay không?
ASEAN lâu nay nhìn sang EU như một nguồn cảm hứng. Cho đến gần đây, mô hình EU có vẻ rất hứa hẹn đối với nhiều nước ASEAN mong muốn khẳng định một mức độ tập trung, tích hợp và tương đồng lớn hơn về các vấn đề kinh tế, chính trị-xã hội và an ninh.
Sự khác biệt lớn ở đây là việc ASEAN thiếu một đồng tiền chung và sự vắng mặt của một chính phủ hay bộ máy hành chính liên bang như kiểu EU.
Nhưng sau hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, dòng người tị nạn đã tràn sang châu Âu. Mô hình EU cuối cùng cũng bị “tháo gỡ” bởi sự kiện Brexit (Anh rời khỏi EU), lúc này châu Âu đã thất bại trong việc truyền cảm hứng cho các nhà lãnh đạo ASEAN về con đường mà họ đã trải qua.
Xét cho cùng, ASEAN đã được kích hoạt và tiếp tục cho phép một số lượng đáng kể sự tương tác giữa các quan chức chính phủ chủ chốt, các bộ trưởng và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp trên một loạt vấn đề về an ninh, kinh tế, xã hội, môi trường và các vấn đề có thể sẽ không xảy ra nếu không có sự tồn tại của ASEAN và các diễn đàn liên quan đến họ.
ASEAN đã giảm sự tập trung và nhiệt tình trước những toan tính của Trung Quốc. Các chiến dịch kinh tế của Trung Quốc, điển hình nhất là sáng kiến “Vành đai và Con đường” đang phủ cái bóng quá lớn lên ASEAN.
Hơn nữa, Trung Quốc tiếp tục lôi kéo Lào và Campuchia ngăn cản các hội nghị thượng đỉnh ASEAN ra tuyên bố chung liên quan vấn đề Biển Đông. Các nhà quan sát dự hội thảo của các quan chức cấp cao ASEAN thỉnh thoảng bày tỏ sự thất vọng trước sự tiến bộ của khối.
Tuy nhiên, sự thất vọng đó không nên đem ra so sánh với những gì ASEAN đã làm được. Với sự mong manh vốn có của một nhóm các quốc gia khác nhau như vậy, các vấn đề mà ASEAN đã có thể giải quyết trong 2 thập kỷ qua quả thật vẫn là phi thường.
Điều này một phần bởi vì vai trò của Indoesia trong ASEAN và những gì Tổng thống Indonesia Joko Widodo mô tả khu vực này như là “điểm tựa hàng hải toàn cầu”. Phần lớn quá cảnh thương mại của thế giới thông qua các vùng biển Đông Nam Á và khu vực này là cửa ngõ quan trọng giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
Bên cạnh đó, ASEAN tiếp tục cung cấp một nền tảng hữu ích cho sự hợp tác trong khu vực về một loạt vấn đề và tiếp tục đóng vai trò như một phương tiện, mà thông qua đó, các cường quốc ngoài khu vực có thể tiếp tục tham gia, thảo luận, đàm phán và tránh leo thang căng thẳng quá mức.
Các quốc gia thành viên ASEAN đánh giá cao vai trò của ASEAN trong việc thúc đẩy an ninh, ổn định và thịnh vượng cho khu vực.
ASEAN chưa bao giờ đáp ứng nguyện vọng của phương Tây đóng vai trò lớn hơn trong giải quyết các vấn đề khu vực và thế giới. Đối mặt với sự cạnh tranh giữa các cường quốc ngày càng tăng, nền tảng đa năng của ASEAN cần tiếp tục được nuôi dưỡng và thúc đẩy thay vì bị lên án.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
EU ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở châu Á-Thái Bình Dương
10:21' - 09/08/2017
EU hoàn toàn ủng hộ vai trò trung tâm này của ASEAN ở khu vực châu Á - Thái BÌnh Dương trong bối cảnh chủ nghĩa đa phương đang được cả hai khối đề cao.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập ASEAN
21:33' - 08/08/2017
Tối 8/8, tại Khách sạn Meliá, Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân đã chủ trì Lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập ASEAN và 22 năm Việt Nam tham gia ASEAN.
-
Kinh tế Thế giới
ASEAN hướng đến xây dựng cộng đồng thịnh vượng
15:02' - 08/08/2017
Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã được tổ chức trọng thể sáng nay tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế Philippines ở thủ đô Manila của Philippines.
-
Kinh tế Thế giới
Các sáng kiến của Việt Nam trong nhiệm kỳ Chủ tịch luân phiên Ủy ban ASEAN
08:46' - 08/08/2017
Trong thời gian từ đầu tháng 4 đến hết tháng 7, Việt Nam đã đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch luân phiên Ủy ban ASEAN tại Paris (ACP).
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Đợt tăng vốn lớn nhất cho Ngân hàng Thế giới kể từ năm 2022
15:49'
11 quốc gia đã cam kết đóng góp hơn 11 tỷ USD cho các công cụ vốn hỗn hợp và bảo lãnh danh mục đầu tư mới, được thiết kế để mở rộng năng lực cho vay của ngân hàng thêm 70 tỷ USD trong 10 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng tại Trung Đông: Indonesia cân nhắc tìm kiếm nguồn cung dầu thô mới
14:16'
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, trong bối cảnh xung đột tại Trung Đông leo thang, Indonesia đang xem xét tìm kiếm các nhà cung cấp dầu thô thay thế từ châu Phi và Mỹ Latinh.
-
Kinh tế Thế giới
IMF khuyến nghị các nước củng cố tài chính và tăng cường cải cách kinh tế
13:04'
Ngày 19/4 Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) khuyến nghị các nước Mỹ Latinh kết hợp củng cố tài chính với tăng cường cải cách kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng, do nợ công và mức nghèo đói tại đây vẫn ở mức cao.
-
Kinh tế Thế giới
IMF nhận định về kinh tế Nga năm 2024
10:18'
Ngày 19/4, trả lời phỏng vấn hãng thông tấn TASS, Giám đốc Bộ phận châu Âu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), ông Alfred Kammer cho hay IMF ghi nhận sự tăng trưởng khá mạnh mẽ của nền kinh tế Nga.
-
Kinh tế Thế giới
Triển vọng hợp tác kinh tế số giữa Việt Nam và LB Nga
10:14'
Ngày 19/4, tại Tổ hợp đa chức năng Hà Nội - Moskva (Incentra) ở thủ đô nước Nga, Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga đã tổ chức hội thảo “Triển vọng hợp tác kinh tế số Việt - Nga”.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc áp thuế đối với một loại axit nhập khẩu của Mỹ
08:15'
Ngày 19/4, Trung Quốc đã áp thuế đối với một loại axit nhập khẩu của Mỹ được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, thuốc trừ sâu và lĩnh vực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc đẩy nhanh đào tạo nhân tài kỹ thuật số
11:23' - 19/04/2024
9 cơ quan bao gồm Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc mới đây đã ban hành kế hoạch hành động đẩy nhanh đào tạo nhân tài kỹ thuật số nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế số (2024-2026).
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Iran - Israel: Iran kích hoạt hệ thống phòng không sau khi bị tên lửa tấn công
10:47' - 19/04/2024
Ngày 19/4, Iran đã kích hoạt hệ thống phòng không tại một số thành phố và đình chỉ các chuyến bay ở một số khu vực, trong đó có thành phố trung tâm Isfahan.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Iran - Israel: Mỹ và phương Tây bổ sung trừng phạt chống Iran
10:37' - 19/04/2024
Ngày 18/4, Mỹ đã công bố các lệnh trừng phạt mới với Iran nhằm vào hoạt động sản xuất thiết bị bay không người lái (UAV), và áp đặt các hạn chế đi lại bổ sung đối với phái đoàn của Ngoại trưởng Iran.