Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg. Ảnh: AFP/TTXVN
Giám đốc điều hành của Facebook, Mark Zuckerberg, sở hữu tài sản trị giá 1,5 tỷ USD khi khủng hoảng tài chính diễn ra và con số này giờ đã là 69 tỷ USD, tức tăng gấp 46 lần
Trong khi đó, thu nhập của một người lao động tại Mỹ chỉ tăng có 0,3%. Điều này phản ánh sự bất bình đẳng thu nhập đang ngày càng gia tăng trong xã hội Mỹ. Trên trang mạng World Socialist Web Site (WSWS) có bài phân tích hậu quả của sự bất bình đẳng dẫn đến cuộc khủng hoảng dân chủ.
Tại Mỹ, một CEO điển hình có thu nhập gấp 312 lần một người lao động bình thường, trong khi tỷ lệ trên của những năm 1960 chỉ là 20 lần. Điều đó chỉ ra rằng thu nhập trong một ngày của các CEO bằng hoặc thậm chí cao hơn một người lao động trung bình nhận được trong cả một năm.
Mười năm sau khi chính quyền các Tổng thống Bush và Obama thực hiện chiến dịch giải cứu ngân hàng lớn nhất lịch sử nhân loại sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008, các chỉ số về bất bình đẳng xã hội đang gia tăng chóng mặt.
Năm 2008, 400 người giàu nhất nước Mỹ sở hữu tổng giá trị tài sản thuần là 1.500 tỷ USD. Con số này hiện đã tăng gấp đôi, đạt gần 3.000 tỷ USD. Mười năm trước, giá trị tài sản ròng của Jeff Bezos, CEO của Amazon là 8,7 tỷ USD và hiện tại là 140 tỷ USD, tăng gấp 16 lần.
Còn Giám đốc điều hành của Facebook, Mark Zuckerberg, sở hữu tài sản trị giá 1,5 tỷ USD khi khủng hoảng tài chính diễn ra và con số này giờ đã là 69 tỷ USD, tức tăng gấp 46 lần.
Những người bị coi là thủ phạm gây ra cuộc khủng hoảng tài chính không phải vào tù mà trái lại họ còn ngày càng trở nên giàu có hơn. Các CEO như Jamie Dimon của JP Morgan Chase hay Lloyd Blankfein của Goldman Sachs, đều đã trở thành tỷ phú trong thập kỷ vừa qua bằng cách đánh cược vào sự đổ vỡ của thị trường, bất chấp việc họ nằm trong số các thủ phạm tạo ra các bong bóng về cho vay thế chấp bất động sản dưới chuẩn.
Trong năm thứ 9 của thời kỳ hồi phục, nền kinh tế vẫn có nhiều việc làm với thị trường lao động sôi động hơn từ nhiều thập niên qua nhưng tiền lương thì lại giảm. Trong 12 tháng qua, mức lương trung bình trên thực tế đã giảm 0,2%, trong khi giá cổ phiếu lại tăng 12%.
Khi các phương tiện truyền thông tư bản viết về việc tiền lương trả cho người lao động giảm liên tục trong bối cảnh lợi nhuận gia tăng mạnh, họ tự hỏi tại sao cơ chế “thị trường tự do” với khẩu hiệu “nước triều lên sẽ nâng tất cả các con thuyền lên", lại bị rơi vào tình trạng trục trặc. Nhưng trong giới cầm quyền, điều bí mật là sự phát triển của xã hội bất bình đẳng chính là hệ quả của các bong bóng tài chính, các vụ phá sản và những chiến dịch cứu trợ.
Thời kỳ trước khi diễn ra cuộc khủng hoảng tài chính, các chính quyền Dân chủ cũng như Cộng hòa cùng với các nhà quản lý ngân hàng đã khuyến khích hình thành các bong bóng tài chính hết đợt này tới đợt khác. Đến khi các vụ phá sản xảy ra, chẳng ai bị buộc tội và nợ xấu của các ngân hàng thì được công quỹ gánh chịu.
Tại một hội nghị vào năm 2006, David North, Chủ tịch hội đồng biên tập Quốc tế của WSWS đã đưa ra nhận định cho rằng cơ cấu của xã hội Mỹ đang bị tổn hại sâu sắc. Mức độ phân cực giàu nghèo đang bùng nổ. Những người nằm trong số 5% hoặc 1% top đầu về thu nhập và mức độ giàu có chẳng mấy mặn mà với các quyền dân chủ.
Tất nhiên là có thể có ngoại lệ nhưng mối quan hệ khách quan giữa tầng lớp giàu có nhất với dân chủ khác xa so với số đông của xã hội. Đối với giới tinh hoa cầm quyền, dân chủ là cái buộc phải thực hiện chứ không phải là cần thiết. Như thực tế đã xảy ra quá nhiều trong thế kỷ 20, sự độc quyền tài chính là nhằm bảo vệ chứ không phải để đe dọa tầng lớp giàu có.
Từ sau cuộc khủng hoảng 2008, tiến trình này có vẻ đang tăng thêm. Edward Snowden, cựu nhân viên tình báo Mỹ đang tị nạn ở Nga đã chỉ ra rằng cơ quan mật vụ Mỹ đã tiến hành do thám người dân trên quy mô lớn tới mức khiến “những thợ ống nước” của Tổng thống Richard Nixon giống như những người nghiệp dư. Và vì điều này, ông đã bị buộc phải lưu vong ở Nga.
Đáng báo động hơn, theo lệnh của tình báo Mỹ và các chính trị gia hàng đầu, các công ty công nghệ lớn đang thực hiện một chế độ kiểm duyệt Internet với quy mô chưa từng thấy.
Hiện tại, cuộc khủng hoảng của nền dân chủ Mỹ đã bước vào một giai đoạn mới. Hai phe phái của tầng lớp cầm quyền, dù vẫn lăng mạ lẫn nhau nhưng thực chất đều cùng đại diện cho khuynh hướng chính trị độc đoán cánh hữu. Cần thiết phải chống lại giới đầu sỏ chính trị tư bản với các phương pháp của cuộc đấu tranh giai cấp bằng sự can thiệp có ý thức và độc lập của tầng lớp lao động trong đời sống chính trị.
Trên toàn thế giới, giai cấp công nhân đang đấu tranh, từ các nhân viên của UPS ở Mỹ đến phi công và phi hành đoàn của hãng hàng không Ryanair ở châu Âu. Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy sự ủng hộ của tầng lớp thanh niên và người lao động đối với chủ nghĩa xã hội ngày càng tăng.
Có ý kiến cho rằng cuộc đấu tranh chống lại sự gia tăng bất bình đẳng của tầng lớp lao động với quan điểm xã hội chủ nghĩa là cách duy nhất để bảo vệ các quyền dân chủ, mà điều này chỉ có thể được bảo đảm khi kết thúc hệ thống tư bản – khởi nguồn của bất bình đẳng, chiến tranh và chuyên quyền./.