Bên trong thành phố gỗ trị giá hàng tỷ USD của châu Âu

Sickla – một khu công nghiệp ở phía Nam trung tâm thủ đô Stockholm của Thụy Điển, từng nổi tiếng với việc sản xuất động cơ diesel – đang được đang được quy hoạch và xây dựng lại, trong đó gỗ dán chéo được sử dụng cho phần lõi, sàn và tường của các tòa nhà. Theo nhà phát triển Atrium Ljungberg, đây sẽ là "dự án xây dựng bằng gỗ lớn nhất thế giới", với vốn đầu tư 12 tỷ krona Thụy Điển (khoảng 1,25 tỷ USD).

Các ngôi nhà, văn phòng, trường học và cửa hàng mới bằng gỗ sẽ được xây dựng đan xen với các công trình cũ. Một số công trình cũ đã được chuyển đổi thành thư viện hoặc rạp chiếu phim. Toàn bộ khu vực này sẽ có tổng diện tích 250.000 mét vuông.

Phần đầu tiên của dự án, một khu dân cư gồm 80 căn hộ có tên Kvarter 7, sẽ được hoàn thành vào cuối năm 2025, trong khi White Arkitekter đang thiết kế tòa nhà văn phòng đầu tiên của Sickla. Ông Norelius cho biết, dự án cũng đã có giấy phép quy hoạch cho các tòa nhà đa công năng, nghĩa là nhà ở có thể trở thành văn phòng trong tương lai, mang lại "cuộc đời thứ hai" cho các công trình. Khoảng 2.000 căn hộ nữa dự kiến sẽ được xây dựng vào năm 2027.

Ông Håkan Hyllengren, người đứng đầu bộ phận phát triển kinh doanh tại Atrium Ljungberg, cho biết Sickla đặt mục tiêu trở thành một hình mẫu cho sự phát triển bền vững. Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc, ngành xây dựng chiếm 37% lượng khí thải carbon toàn cầu, khiến nó trở thành "thủ phạm lớn nhất" tạo ra khí nhà kính.

Trong cuộc trao đổi với CNBC, ông Hyllengren cho biết việc xây dựng theo cách khác và vận hành các tòa nhà theo hướng thân thiện với môi trường hơn có thể tạo ra sự thay đổi. Theo ông Hyllengren, việc làm này cũng góp phần vào mục tiêu của Atrium Ljungberg là cắt giảm lượng khí thải trong xây dựng xuống gần như bằng không vào năm 2030, một quyết định "táo bạo và khó khăn" của công ty.

Các nghiên cứu cho thấy các tòa nhà bằng gỗ khối lớn tạo ra lượng khí thải thấp hơn nhiều so với các công trình làm từ thép hoặc bê tông. Một nghiên cứu năm 2024 của các học giả từ Cục Kiểm lâm thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ cho thấy, các tòa nhà bằng gỗ có khả năng gây nóng lên toàn cầu (một thước đo về lượng khí thải) thấp hơn ít nhất 81% so với bê tông và 76% so với thép.

Tuy nhiên, ông Hyllengren cho biết các tòa nhà bằng gỗ thường chỉ là "một vài ngôi nhà đơn lẻ nằm rải rác ở đâu đó", vì vậy việc tạo ra cả một thành phố từ gỗ là một điều mới mẻ.

Giống như các nước châu Âu khác, Thụy Điển đã trải qua một cuộc khủng hoảng bất động sản khi lãi suất tăng vào năm 2023, và ông Hyllengren cho biết ông có "cảm giác rằng tình hình đang bắt đầu thay đổi". Với hệ thống giao thông kết nối của Sickla – có các tuyến tàu hỏa và tàu điện đến trung tâm Stockholm và tuyến tàu điện ngầm của thành phố sẽ được mở rộng đến khu vực này, ông Hyllengren bày tỏ sự lạc quan về tương lai của dự án này.

Mặc dù một tấm sàn bê tông rẻ hơn khoảng 20% so với sàn gỗ, ông Hyllengren cho biết việc xây dựng bằng gỗ nhanh hơn nhiều so với các phương pháp truyền thống, đồng nghĩa với việc các căn hộ và văn phòng sẽ có thể được cho thuê sớm hơn.

Và tính thẩm mỹ dễ chịu của gỗ cũng có thể mang lại lợi ích tài chính cho nhà phát triển. Ông Hyllengren bày tỏ tin tưởng rằng những gì họ tạo ra sẽ là một sản phẩm hấp dẫn và đem lại nguồn thu nhập cho thuê cao hơn.

Gần 70% lãnh thổ Thụy Điển được bao phủ bởi rừng, và quốc gia này đã sử dụng gỗ trong xây dựng từ nhiều năm nay. Ông Oskar Norelius, kiến trúc sư trưởng tại White Arkitekter, đơn vị đang hợp tác với Atrium Ljungberg trong dự án nói trên, cho biết họ có một mối liên hệ văn hóa gần gũi với rừng.

Trong cuộc trao đổi với CNBC, ông Norelius nói rằng nhiều người Thụy Điển dành thời gian trong rừng để thư giãn và tham gia các hoạt động khác nhau. Tuy nhiên, không chỉ vậy, ông nhấn mạnh rằng rừng còn là một phần rất lớn của nền kinh tế, không chỉ cho xây dựng mà còn đối với năng lượng, sản xuất bột giấy và các sản phẩm sinh học.

Ông Norelius đã thiết kế Sara Kulturhus, một tòa nhà 20 tầng ở phía Bắc Thụy Điển được làm từ gỗ, bao gồm không gian bảo tàng và phòng trưng bày, một hội trường sự kiện, thư viện và một khách sạn Wood Hotel 200 phòng. Dự án này đã giúp những người trong ngành nhận ra tiềm năng xây dựng các công trình lớn hơn bằng gỗ, một vật liệu có thể bị cho là khó thi công do các quy định về nguy cơ hỏa hoạn.

Ông Norelius chia sẻ rằng họ đã thay đổi tư duy, trong đó lấy gỗ là động lực chứ không phải là một sự hạn chế đối với ngành kiến trúc.