Biến thể Omicron làm chậm quá trình phục hồi kinh tế của Australia

Người dân đeo khẩu trang phòng lây nhiễm COVID-19 tại Melbourne, Victoria, Australia. Ảnh: THX/TTXVN

Trong bài viết đăng tải trên tờ Australian Financial Review, nhà báo John Kehoe và Andrew Tillett nhận định các nhà kinh tế và Thủ tướng Scott Morrison đều thừa nhận làn sóng lây nhiễm của biến thể Omicron đang làm chậm tiến độ phục hồi kinh tế của Australia vào đầu năm nay, do sự suy giảm tạm thời chi tiêu của người tiêu dùng và tình trạng thiếu công nhân gây tê liệt các cơ sở kinh doanh.
Nền kinh tế Australia được kỳ vọng sẽ tiếp tục mở rộng trong quý đầu tiên của năm 2022. Sự phục hồi mạnh mẽ, theo dự đoán trước đây, đã bị suy yếu bởi số lượng gần 100.000 ca nhiễm bệnh COVID-19 mới hàng ngày trên khắp cả nước, khiến hàng triệu người lao động và người tiêu dùng rơi vào tình trạng buộc phải tự cách ly.
Hôm 10/11, hãng hàng không Virgin của Australia đã thông báo cắt giảm 25% số chuyến bay dự kiến khai thác theo lịch trình trong tháng Một và Hai, vì thiếu nhân viên và nhu cầu đi lại sụt giảm do virus.
Theo các nguồn tin từ ngành công nghiệp và Chính phủ Australia, các văn phòng tại những khu vực thương mại trung tâm của các thành phố lớn dự kiến cũng sẽ trì hoãn thời gian quay trở lại làm việc, sau kỳ nghỉ lễ Giáng Sinh và Năm Mới, bao gồm cả các ngân hàng lớn, các công ty kế toán và công ty luật.
Để đối phó với tình trạng thiếu hụt nhân viên, Chính phủ Australia tuyên bố nới lỏng các quy định cách ly do dịch bệnh, áp dụng với những người tiếp xúc gần trong phạm vi công việc, tại các chuỗi cung ứng siêu thị. Tuy nhiên, Giám đốc điều hành của Woolworths, hệ thống siêu thị lớn nhất Australia, cho biết sẽ mất từ hai hoặc ba tuần nữa để khắc phục tình trạng gián đoạn, vốn đang gây trì hoãn việc vận chuyển và đưa hàng hóa vào các siêu thị.
Các nhà kinh tế đã cắt giảm triển vọng tăng trưởng của Australia trong quý I/2022, nhưng vẫn tin rằng nền kinh tế "xứ chuột túi" sẽ tiếp tục phát triển, không giống như thời kỳ giảm phát trong lúc Chính phủ áp đặt các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt, khiến hàng loạt hoạt động bị thu hẹp, vào năm 2020 và 2021.
Biến thể omicron che phủ triển vọng kinh tế
Công ty nghiên cứu thị trường Goldman Sachs ước tính rằng từ 24 đến 76 triệu giờ làm việc tại Australia có thể bị mất trong tháng Một, khi người lao động bị buộc phải tự cách ly do xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2, hoặc lo ngại rằng họ có thể đã nhiễm virus.
Nhà kinh tế trưởng của Goldman Sachs tại Australia, Andrew Boak, nói: "Trường hợp cơ bản là khoảng 38 triệu giờ làm bị mất trong tháng này, tương đương với khoảng 2% tổng giờ làm trên toàn nền kinh tế".

Goldman Sachs đã cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế của Australia từ mức 2,6% xuống 2% trong quý I/2022, trước khi cho rằng sự phục hồi trong chi tiêu sẽ giúp một vài yếu tố "bắt kịp" từ quý II/2022.
Citigroup cũng đã hạ bớt dự báo tăng trưởng kinh tế Australia trong quý đầu tiên của năm nay, từ 2,3% xuống còn 1,3%, với lý do biến thể Omicron bùng phát gây ảnh hưởng bất lợi.
Triển vọng tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn ở mức vừa phải, khi tỷ lệ tiêm chủng của Australia đạt ngưỡng cao. Kinh tế Australia đã ghi nhận mức giảm kỷ lục 6,8% trong quý II/2020 và giảm 1,9% trong quý III/2021, khi chi tiêu của người tiêu dùng bị cắt giảm sâu nhất bởi các lệnh phong tỏa và vaccine ngừa COVID-19 không được cung cấp rộng rãi.
Mặc dù, ước tính số ca nhiễm bệnh COVID-19 hàng ngày tại Australia đang tăng lên hơn 100.000 ca, bao gồm cả những trường hợp không được cơ quan y tế ghi nhận chính thức, Chính phủ Liên bang và chính quyền các bang vẫn khẳng định sẽ không phong tỏa hay đóng cửa biên giới trở lại. Thời gian bắt buộc phải cách ly của những người nhiễm bệnh, hoặc có tiếp xúc gần, cũng được rút ngắn, chỉ còn 7 ngày, tính từ lúc phát hiện nhiễm virus.
Trong khi Australia đang chuyển sang giai đoạn "sống chung với COVID-19", Thủ tướng Morrison thừa nhận thách thức trước mắt là "cực kỳ khó khăn" do nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với một loạt vấn đề, từ việc nhân viên bị cách ly, gián đoạn chuỗi cung ứng, cho đến giảm chi tiêu của người tiêu dùng.
Phát biểu trước truyền thông ngày 10/1, ông Morrison nói: "Sẽ mất một khoảng thời gian khi Omicron tự do hoạt động theo cách của nó và tiến đến đỉnh cao mới, điều đó có nghĩa là sẽ rất khó khăn cho các hoạt động kinh doanh. Chúng ta có hai lựa chọn. Chúng ta có thể vượt qua nó hoặc bạn có thể quay lại phong tỏa. Lời khuyên y tế tốt nhất có thể lúc này là hãy vượt qua nó. Chúng ta cần bắt đầu hành động như với một cuộc phong tỏa".
Sau khoản thời gian tạm lắng của hiện tại, ông Morrison dự đoán hơn 200 tỷ AUD (142 tỷ USD) tiết kiệm thêm của các hộ gia đình sẽ giúp nền kinh tế Australia "tăng tốc trở lại khá nhanh" trong những tháng tới, khi biến thể Omicron trượt xuống khỏi mức đỉnh, giống như những gì mà nền kinh tế Australia đã trải qua trong các đợt phong tỏa trước đó.
Giám đốc điều hành của Hội đồng các Tổ chức Doanh nghiệp Nhỏ Australia, Alexi Boyd, cho rằng đây là "cơn bão hoàn hảo" đối với rất nhiều công ty, do thiếu nhân công có sẵn và thiếu các bộ dụng cụ xét nghiệm kháng nguyên nhanh, để giúp nhân viên có thể tự tin quay trở lại làm việc.
Ông Boyd nói: "Có rất nhiều khách hàng tiêu dùng ít hơn bình thường vì họ cảm thấy không thoải mái và người lao động cũng không sẵn sàng đi làm vì họ lo ngại nhiễm bệnh từ các đồng nghiệp. Chúng ta cần phải bắt đầu hành động như với một cuộc phong tỏa, để giúp các công ty vừa và nhỏ có thể nhanh chóng trở lại mức độ hoạt động thường nhật".
Lãnh đạo Công đảng, Anthony Albanese, cảnh báo việc quản lý đại dịch bằng cách khắc phục hậu quả đang gây nguy hiểm cho sự phục hồi kinh tế, bao gồm cả việc không đảm bảo có đủ các bộ xét nghiệm nhanh cho người dân và sự chậm trễ trong hoạt động triển khai vaccine ngừa COVID-19.
Ông Albanese nhận định, ba năm trong suốt đại dịch, ông Morrison "vẫn đang nghĩ đó không phải là một cuộc đua". Ông nói: "Những gì mà chúng ta biết đó là nếu bạn không nhận được kết quả sức khỏe đúng đắn, tác động tiêu cực đến nền kinh tế sẽ mạnh hơn. Chúng ta đang chứng kiến người lao động không thể đi làm, các doanh nghiệp đang đóng cửa, hoặc tạm thời không thể mở cửa vào những giờ họ muốn ... và với tình trạng khan hiếm trên các kệ hàng siêu thị, mọi người không thể mua những thứ cần thiết cho cuộc sống".
Thủ tướng Australia phủ nhận việc để virus tự do "phát tán"
Thủ tướng Morrison đã bác bỏ cáo buộc của ông Albanese và một số chuyên gia y tế cho rằng Liên đảng cầm quyền đã cố tình để virus tự do phát tán. Ông Morrison lập luận vẫn có một số biện pháp y tế công cộng được thiết lập. Ông nói: "Nếu ông Albanese nghĩ rằng câu trả lời là cần đưa Australia trở lại tình trạng phong tỏa, thì tôi không đồng ý với ý kiến đó".
Ông Morrison đã giành được sự ủng hộ từ các nhà lãnh đạo bang đối với các hướng dẫn sức khỏe mới, về việc chấm dứt yêu cầu cách ly đối với những người tiếp xúc gần không có triệu chứng, làm việc trong chuỗi cung ứng siêu thị, qua đó bắt đầu giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt hàng hóa. 
Chính quyền bang Victoria đã tham gia cùng bang New South Wales và bang Queensland thông báo rằng những người lao động thuộc diện nêu trên sẽ không phải cách ly bắt buộc.
Thủ tướng Australia cũng đã đánh tín hiệu sẽ dành ưu tiên tương tự, loại bỏ yêu cầu cách ly bắt buộc cho các nhân viên thuộc lĩnh vực vận tải nói chung và hàng không nói riêng.
Ông Morrison cũng muốn Nội các quốc gia "hài hòa" các nguyên tắc, để giữ cho trường học mở cửa đúng kế hoạch vào cuối tháng Một, khi trẻ em đến kỳ nhập học trở lại, ngay cả khi ông thừa nhận rằng một số địa phương có thể noi theo bang Queensland và trì hoãn thời điểm quay lại trường học, với lý do đang có một đợt bùng phát dịch bệnh mới.
Ông nói giữ cho trường học mở cửa là rất quan trọng, không chỉ đối với việc học tập và phát triển của trẻ em, mà còn đối với cả khả năng sẵn sàng của lực lượng lao động.
Chính phủ Australia cũng đã làm việc với đại diện các doanh nghiệp nhỏ, để giúp điều tiết việc gián đoạn hoạt động do thiếu hụt nhân lực, trong bối cảnh các ca nhiễm virus gia tăng đột biến, hoặc nhiều người thuộc diện tiếp xúc gần buộc phải cách ly và người tiêu dùng giảm chi tiêu cho bán lẻ.
Canberra được cho là đang tìm kiếm sự ủng hộ từ chính quyền tiểu bang để làm rõ luật an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, nhằm xác định các doanh nghiệp vừa và nhỏ không bắt buộc các nhân viên phải xét nghiệm để được đi làm.
Chi tiêu ở mức phong tỏa
Tuần trước, dữ liệu thanh toán bằng thẻ tín dụng và ghi nợ của ngân hàng ANZ  cho thấy chi tiêu tại hai thành phố lớn nhất Australia, là Melbourne và Sydney, đã giảm xuống gần mức điển hình của tình trạng phong tỏa.
Giám đốc điều hành của Hiệp hội Nhà hàng và Dịch vụ ăn uống Australia, Wes Lambert, chia sẻ hàng nghìn cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống và nghỉ dưỡng đã buộc phải đóng cửa tạm thời, vì tình trạng thiếu hụt nhân viên trầm trọng, trong suốt mùa lễ hội tiêu dùng lớn nhất năm.
Ông Lambert nói: "Các nhà hàng và dịch vụ ăn uống đã kêu gọi Chính phủ cần xem xét về quy định người tiếp xúc gần trong lĩnh vực dịch vụ khách sạn, để cho phép những người xét nghiệm âm tính có thể quay trở lại làm việc".
Ông nói thêm: "Các khoản hỗ trợ mà Chính phủ đã chi thời gian trước không liên quan tới tình hình hiện tại. Do chi tiêu cho lĩnh vực dịch vụ ăn uống và khách sạn đã bị giảm mạnh trong những tuần gần đây, nên ở cấp độ Liên bang và tiểu bang, điều quan trọng là Chính phủ cần quay trở lại với các biện pháp kích thích, bao gồm cả chương trình giữ việc làm JobSaver, trợ cấp kinh doanh, trợ cấp dành cho khách hàng, miễn thuế cho người lao động và các thay đổi về thuê mặt bằng bán lẻ".
Chuyên gia Boak cho biết số lượng người nhiễm virus SARS-CoV-2 tăng đột biến tại Australia có khả năng sẽ gây ra sự gián đoạn kinh tế trong quý I/2022, do nhiều người lao nhiễm virus hoặc là có tiếp xúc gần buộc phải cách ly.
Trong một nghiên cứu của Goldman Sachs, ông Boak phân tích: "Trong khi có một loạt các yếu tố không chắc chắn trong tương lai, chúng tôi ước tính rằng từ 24 đến 76 triệu giờ làm việc có thể bị mất đi chỉ trong tháng 1/2022. Để cân bằng, chúng tôi đã giảm dự báo tăng trưởng GDP quý I/2022 xuống 2%, nhưng chúng tôi cũng lưu ý rủi ro theo cả hai hướng”. Ông Boak nhấn mạnh: "Điều quan trọng là, hỗ trợ tài chính hiện vẫn có sẵn cho những người lao động được yêu cầu cách ly, nhưng đã ít hỗ trợ hơn cho các doanh nghiệp"./.