Liên quan đến hoạt động xuất khẩu gạo, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Công Thương chiều 15/5, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, gạo là mặt hàng xuất khẩu nhưng phải đảm bảo an ninh lương thực. Vì vậy thời gian qua, Bộ Công Thương được giao điều hành xuất khẩu gạo, đảm bảo giám sát chặt chẽ và linh hoạt từng thời kỳ.
Theo ông Trần Thanh Hải, giai đoạn tháng 3 khi dịch COVID-19 bệnh đỉnh điểm, phức tạp không chỉ tại Việt Nam mà diễn biến tại rất nhiều nước thế giới. Vì vậy, phải tiến hành biện pháp thắt chặt hàng lương thực, thực phẩm như: Thái Lan, Campuchia, Ấn Độ… Trước bối cảnh đó, Chính phủ có quyết định giãn tiến độ xuất khẩu gạo và cuối tháng 4 vừa qua Chính phủ đã xem xét nới lỏng hoạt động xuất khẩu.
Thống kê cho thấy, sau 4 tháng xuất khẩu gạo đã đạt 991 triệu USD, 2,1 triệu tấn so với cùng kỳ năm ngoái, xuất khẩu tăng nhẹ là 1,1%, còn về kim ngạch tăng 4,1%. Để thực hiện quản lý, theo ông Trần Thanh Hải, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục có giải pháp thực hiện nghiêm quản lý xuất khẩu gạo qua các cửa khẩu quốc tế. Bên cạnh đó, phối hợp lực lượng để tăng kiểm tra giám sát chặt chẽ ngăn ngừa hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.
Mặt khác, nghiêm túc yêu cầu thương nhân duy trì dự trữ xuất khẩu gạo 5%, nếu không thực hiện sẽ xem xét việc xuất khẩu gạo, đáp ứng đủ nguồn cung thóc gạo theo yêu cầu.

Trả lời phóng viên TTXVN về chỉ đạo tại kết luận của Thủ tướng liên quan đến xuất khẩu gạo, cụ thể tại kết luận của Thủ tướng có nêu một số nhiệm vụ cần triển khai của Bộ Công Thương, đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020 của Văn phòng Chính phủ về xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn.

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương liên quan cùng khối doanh nghiệp, với bối cảnh các yếu tố quan trọng nhất dẫn đến quyết định giãn tiến độ xuất khẩu gạo vào cuối tháng 3 đã có sự thay đổi đáng kể, theo hướng tốt lên, dịch bệnh COVID-19 cơ bản được khống chế, Bộ Công Thương đã có văn bản số 2976/BCT-XNK ngày 27/4/2020 báo cáo, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ về phương án điều hành xuất khẩu gạo trong tháng 5 và trong thời gian tới.
Ngày 29/4/2020, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 172/TB-VPCP thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về giải pháp điều hành xuất khẩu gạo trong thời gian tới.
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý với đề xuất của Bộ Công Thương về phương án điều hành xuất khẩu gạo trong thời gian tới. Từ ngày 1/5/2020, cho phép hoạt động xuất khẩu gạo trở lại bình thường theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15/8/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo và thực hiện nghiêm việc chỉ xuất khẩu gạo qua các cửa khẩu quốc tế (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy, đường hàng không) có sự kiểm soát chặt chẽ của các lực lượng chức năng.
Đại diện Bộ Công Thương chia sẻ thêm, thực hiện văn bản số 172/TB-VPCP, Bộ Công Thương đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị phối hợp tăng cường đôn đốc, giám sát, kiểm tra việc duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo trên địa bàn theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP.
Mặt khác, đôn đốc các thương nhân xuất khẩu gạo trong số 20 thương nhân xuất khẩu gạo lớn nhất ký thỏa thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về việc bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông khi được yêu cầu; phối hợp với Bộ Công Thương để kịp thời có biện pháp xử lý phù hợp các thương nhân vi phạm quy định về duy trì mức dự trữ lưu thông (nếu có).
Bên cạnh đó, Bộ cũng đã có công hàm, văn bản trao đổi, thông tin đến các cơ quan ngoại giao, tổ chức nước ngoài liên quan cũng như một số thương nhân có kiến nghị tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất khẩu gạo về ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 172/TB-VPCP để biết và phối hợp triển khai thực hiện.
Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục làm việc, trao đổi và phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương và Hiệp hội Lương thực Việt Nam để triển khai thực hiện các biện pháp, giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động xuất khẩu gạo (thủ tục, logistics, tín dụng…).
Đáng lưu ý, Bộ Công Thương sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình cung cầu gạo trong nước và quốc tế; dự báo động thái của các nước xuất khẩu, nhập khẩu gạo lớn trên thế giới, diễn biến dịch bệnh và thiên tai để kịp thời ứng phó với các thay đổi và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định phương án điều hành phù hợp với tình hình ổn định mới trong bối cảnh dịch bệnh./.