Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Đổi mới là lâu dài

Những kết quả đạt được như việc ban hành Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Thống kê (sửa đổi) là những luật có ảnh hưởng lớn tới cộng đồng doanh nghiệp cũng như nền kinh tế cùng những cải cách trong hoạt động. 

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Đổi mới là lâu dài

Trước thềm năm mới, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đã có những chia sẻ với phóng viên BNEWS xung quanh những tâm tư, nguyện vọng của mình trong nhiệm kỳ của Bộ trưởng vừa qua.

BNEWS: Tại lễ kỷ niệm 70 năm ngành kế hoạch đầu tư (31/12/1945-31/12/2015), Bộ trưởng đã kêu gọi cán bộ ngành kế hoạch đầu tư cần nghiên cứu, sáng tạo trên tinh thần phản biện. Tại sao Bộ trưởng lại có sự khuyến khích này?
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan hoạch định chính sách, xây dựng chiến lược cho đất nước. Do đó, đòi hỏi con người cần phải tư duy đổi mới, kiến thức toàn diện, điều này không chỉ học được ở nhà trường, mà còn cả kiến thức nhân loại.

Việt Nam không phải có thể đi riêng một con đường mà phải đi trên con đường chung của nhân loại. Muốn vậy phải biết thế giới đang làm gì, Việt Nam đứng ở đâu trong lộ trình hội nhập này. Đó là những kiến thức trên ghế nhà trường không được trang bị đầy đủ; do đó, những điều này, phải đọc, phải nghiên cứu.
Hơn nữa, phải có thực tế của Việt Nam ; đồng thời, chúng ta phải có trách nhiệm và tâm huyết với đất nước, luôn trăn trở tại sao nước mình chậm phát triển, còn nghèo, người dân còn nhiều tiếng ca thán…

Đây là việc không ai ép buộc mình làm. Nên theo tôi, phải tạo môi trường đổi mới và sáng tạo không chỉ cho doanh nghiệp mà cho chính cán bộ trong Bộ. Sáng tạo chỉ tới khi con người ta hưng phấn làm việc, nên Bộ cam kết tạo môi trường bình đẳng, thuận lợi cho cán bộ, công nhân viên chức để nghiên cứu và sáng tạo, hướng đến tham mưu cho lãnh đạo Đảng và Nhà nước những đột phá về thể chế.

BNEWS: Cũng tại lễ kỷ niệm 70 năm ngành kế hoạch đầu tư, có thể nhận rõ sự quyết tâm của Bộ trưởng về đổi mới thể chế, vì sao câu chuyện này khiến ông trăn trở tới vậy?
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Trong 30 năm đổi mới của đất nước, Việt Nam đạt được nhiều thành tựu nổi bật, nhưng có một thành tựu xuyên suốt, đó là đổi mới từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Từ đó đã tạo ra lớp lớp các động lực để phát triển và thay đổi xã hội như ngày hôm nay. Nhưng sau 30 năm, tới lúc này những dư địa, tác động của những yếu tố phát triển đã dần cạn đi và đã chững lại.

Tôi đánh giá, thậm chí, có thể còn đi xuống. Nếu chúng ta cứ bình bình thế này, không có đổi mới sẽ gặp khó khăn trong phát triển đất nước, Việt Nam sẽ tụt hậu là điều rõ ràng.
Việc chúng ta đang phân tích động lực nào cho Việt Nam tăng trưởng trong tương lai. Chúng tôi thấy rằng, điều căn bản nhất phải tiếp tục là đổi mới thể chế kinh tế theo hướng xây dựng nhân tố thị trường đầy đủ hơn.

Bên cạnh đó, nhiều vấn đề khác như phân bổ nguồn lực của đất nước đang theo cơ chế hành chính, không phải theo cơ chế thị trường.
BNEWS: Trong một hội nghị gần đây, Giám đốc Word Bank tại Việt Nam đã hỏi Thủ tướng Chính phủ, chúng ta sẽ lấy nguồn lực nào cho phát triển đất nước trong thời gian tới. Thủ tướng nói rằng, sẽ phát triển bằng nguồn lực sức người, dân chủ hóa đất nước. Về quan điểm của Bộ trưởng thì thế nào?
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Câu trả lời đã rõ ràng, Việt Nam sẽ phát triển thông qua những thể chế phù hợp nhất với thế giới và điều kiện hoàn cảnh Việt Nam để khơi dậy tất cả tiềm năng và thế mạnh của đất nước. Và Việt Nam sẽ phát triển bằng việc khơi dậy trí tuệ con người. Theo tôi, thể chế và con người là hai nhân tố quyết định cho phát triển đất nước.
Theo đó, từ lãnh đạo cao nhất phải chọn người tài năng nhất, tâm huyết nhất, có trách nhiệm nhất để quản lý đất nước. Và những người tài năng, tâm huyết với đất nước đều được trọng dụng, đó là nguồn sáng tạo vô cùng to lớn để có thể đưa đất nước từ không có tài nguyên gì trở thành đất nước phát triển mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, phải có thể chế tốt. Không phải tài nguyên khoáng sản, không phải vốn. Những yếu tố này chỉ là những điều kiện cần thiết, còn lại phải là con người và thể chế. Tôi hy vọng, trong tương lai Việt Nam sẽ tận dụng tốt hai lợi thế này.

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh:Việt Nam sẽ phát triển thông qua những thể chế phù hợp nhất với thế giới. Ảnh: TTXVN

BNEWS:Nhìn thực tại, gần đây nhiều báo cáo công bố, Việt Nam đang tụt hậu tương đối xa so với các nước trong khu vực, ông nhìn nhận thế nào về vấn đề này?
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Việt Nam đã có bước chuyển biến rất lớn, nhưng đó là chúng ta so với chúng ta, còn so với bạn bè bên cạnh và quốc gia cùng điều kiện tương đương, thì mới thấy Việt Nam tụt hậu so với họ.

Chúng ta dễ dàng thấy điều này, dù thế giới đánh giá chúng ta khá cao, như một trong những quốc gia tăng trưởng nhanh nhất thời gian qua, nhiều mục tiêu thiên niên kỷ về đích trước, điều này rất tự hào. Nhưng chúng ta không nên bằng lòng với kết quả đó, vì có thể làm tốt hơn thế.
Tuy nhiên, trong cuộc chạy đua này, đừng nghĩ rằng chúng ta hơn giai đoạn trước là không tụt hậu, vì những người bên cạnh còn chạy nhanh hơn, tụt hậu chỉ là khái niệm tương đối. Phải so với các nước xung quanh cùng điều kiện. Việt Nam phát triển chậm hơn họ, năng suất lao động thấp hơn thì đó đã là tụt hậu.
Năng suất lao động xét cho cùng là yếu tố quyết định của mọi thời đại, dù năng suất lao động vẫn tăng trưởng nhưng tốc độ giảm dần và thua tốc độ các nước khác thì Việt Nam sẽ không theo kịp.
BNEWS: Với những điều còn dở dang như vậy, Bộ trưởng gửi gắm gì cho năm 2016?
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Năm 2016, Chính phủ đưa ra mục tiêu cụ thể là đưa môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam ngang bằng ASEAN 4 (gồm Singapore , Thái Lan , Malaysia và Philippines ). Tôi cho rằng, đây là mục tiêu đầy thách thức.

Tôi nghĩ trên cơ sở văn bản pháp lý đã ngang bằng 4 nước dẫn đầu ASEAN, nhưng để triển khai thật sự thông thoáng và đạt trên thực tế thì quả thật sẽ rất khó khăn. Đây sẽ là thách thức trong điều hành. Nếu không có giải pháp đột phá để chấn chỉnh xử lý cơ quan thi hành pháp luật thì chắc chắn không đạt được mục tiêu này.

BNEWS: Trong nhiệm kỳ của mình, Bộ trưởng đặt rất nhiều tư duy đổi mới, đột phá. Vậy, nhiệm kỳ mới liệu điều này có được kế thừa nối tiếp?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Đổi mới là lâu dài, một nhiệm kỳ không thể làm hết được, nhiệm kỳ sau phải làm tiếp. Nhưng tôi tin, Đảng và Nhà nước tiếp tục chọn người sáng suốt để kế tiếp.

Nếu chúng ta cùng đồng tâm thấy rằng, đổi mới là tích cực, tốt cho đất nước thì Quốc hội và Chính phủ sẽ thông qua và ủng hộ.

Đã là đúng thì bất kể người nào lên cương vị Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đều phải làm tiếp. Nếu không làm theo, để quay lại cách làm cũ, cục bộ, cá nhân thì người đó không xứng đáng.
BNEWS: Xin trân trọng cám ơn Bộ trưởng.