Theo nghiên cứu của công ty Đức Deposit Solutions, các ngân hàng Thụy Sĩ đã buộc phải bỏ ra 8 tỷ CHF (8,3 tỷ USD) để trả phí lãi suất âm kể từ khi Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ (SNB, ngân hàng trung ương) áp đặt chính sách này vào năm 2015.
Riêng trong năm 2019, mức chi phí lãi suất âm đã vào khoảng 2 tỷ CHF. Các ngân hàng càng tích lũy nhiều tiền CHF và euro tại các ngân hàng trung ương thì nguy cơ phí lãi suất âm càng lớn.
Nghiên cứu của Deposit Solutions đưa ra phần lớn phù hợp với ước tính của Hiệp hội các ngân hàng Thụy Sĩ (SBA) rằng lãi suất âm khiến các thành viên của họ mất khoảng 2 tỷ CHF mỗi năm.
SBA đã cố gắng vận động chống lại quan điểm về chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương, trong khi các ngân hàng thương mại đang có xu hướng chuyển các khoản phí sang các khách hàng và doanh nghiệp giàu có.
SNB hiện đặt lãi suất ở mức âm 0,75% để ngăn chặn các nhà đầu tư đổ xô vào tích trữ đồng CHF - nguyên nhân khiến đồng tiền này tăng giá mạnh.
Vấn đề đáng lo ngại là điều này sẽ dẫn đến giảm phát giá tiêu dùng, hàng xuất khẩu của Thụy Sĩ giảm sức cạnh tranh và gây thiệt hại cho ngành du lịch nội địa.
SNB đã cố gắng sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ để giữ ổn định tỷ giá hối đoái. Nhưng công bố mới đây của Mỹ đã đưa Thụy Sĩ vào danh sách 10 quốc gia cần "chú ý theo dõi" các hoạt động tiền tệ tuy không gán mác "thao túng tiền tệ".
Thụy Sĩ không phải là quốc gia duy nhất bị ảnh hưởng bởi lãi suất âm. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã giảm dần lãi suất xuống âm 0,5%, khiến các ngân hàng ở các nước Liên minh châu Âu (EU) cũng bị ảnh hưởng khoảng 25 tỷ euro (27 tỷ CHF) kể từ năm 2014.
Các ngân hàng Đức đã phải đối mặt với hóa đơn trả cho ngân hàng trung ương lớn nhất với tổng cộng là 8 tỷ euro (8,6 tỷ CHF), tiếp đến là các đối tác Thụy Sĩ và Pháp.
Nghiên cứu cho thấy lãi suất âm đang ảnh hưởng đến lợi nhuận của các ngân hàng Thụy Sĩ nhiều hơn đáng kể so với các đối tác châu Âu, theo Deposit Solutions.
Các khoản phí này chiếm tới 13,1% lợi nhuận trước thuế của ngân hàng Thụy Sĩ, so với mức trung bình của Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) là 5,6%.
Trong thời kỳ kinh tế có nhiều căng thẳng, mọi người có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn và chuyển sang đồng CHF như là nơi trú ẩn an toàn để bảo vệ giá trị tài sản của họ. Điều này dẫn đến tiền gửi số tiền gửi trong các ngân hàng cao hơn.
Các quy định buộc các ngân hàng phải giữ cái gọi là dự trữ tối thiểu (một phần trăm tiền của các khách hàng được đặt sang một bên để đảm bảo có thể thực hiện nhu cầu rút tiền khi cần).
SNB tính lãi suất âm khi các khoản tiền tích lũy này vượt qua một ngưỡng nhất định. Con số này từng gấp 20 lần giá trị dự trữ tối thiểu của ngân hàng, nhưng SNB đã nâng ngưỡng phải thanh toán này lên 25 lần vào tháng 11/2019 để có thể miễn một tỷ lệ lớn hơn khoản tiền gửi khỏi bị tính phí lãi suất âm.
SBA tin rằng động thái này sẽ làm giảm chi phí lãi suất âm xuống còn khoảng 1 tỷ CHF trong năm nay. Tuy nhiên, ngân hàng trung ương cũng đã cảnh báo chính sách lãi suất âm có thể tồn tại trong thời gian tới và thậm chí có thể xuống thấp hơn./.