Chuyển đổi giao thông xanh tại Hà Nội: Ưu tiên phát triển trạm sạc và cơ sở hạ tầng

Chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu, thể hiện rõ định hướng đúng đắn và quyết tâm cao của thành phố trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cũng đang đối mặt với một số thách thứ như hạ tầng trạm sạc còn hạn chế, cơ chế chính sách ưu đãi và hỗ trợ doanh nghiệp chưa đồng bộ, chi phí đầu tư phương tiện còn cao.

Có quy chuẩn chung

Thông tin về vấn đề hạ tầng trạm sạc còn hạn chế, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Đào Việt Long cho biết: Hiện chưa có quy chuẩn chung về trạm sạc, đầu sạc khiến cho việc sử dụng chung trạm sạc giữa các hãng xe còn khó khăn. Đồng thời, chưa có quy hoạch tổng thể về mạng lưới điện và hạ tầng trạm sạc, đặc biệt là trong khu vực nội đô. Việc xã hội hóa đầu tư hạ tầng trạm sạc cũng còn thiếu khung pháp lý cụ thể về quản lý và giá dịch vụ.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng, hiện nay trên địa bàn thành phố Hà Nội, do thiếu các quy định cụ thể về cơ chế quản lý, chế độ báo cáo nên mới chỉ có 1 đơn vị là Công ty Cổ phần Phát triển Trạm sạc Toàn cầu V-Green có báo cáo về việc lắp đặt trạm sạc với tổng 1.000 trạm sạc, bao gồm cả trạm cá nhân và công cộng (trong đó trạm công cộng 120-150 kw là 57 trạm, Trạm Mix AC/DC 259 trạm; Trạm cá nhân, Trụ AC 684 trạm).

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng trạm sạc cho xe buýt điện còn nhiều hạn chế, mới có 113 trụ sạc/16 tuyến được lắp đặt tại các Depot của 5/11 đơn vị buýt, các xe buýt không thể sạc chung tại các trụ sạc được Vinbus lắp đặt cho các loại xe khác. Thêm vào đó, việc phát triển hệ thống trạm sạc chưa theo kịp tốc độ chuyển đổi phương tiện, đặc biệt tại các điểm trung chuyển, bến bãi, khu dân cư đông đúc.

Một số khu vực nội đô gặp khó khăn trong việc bố trí quỹ đất để xây dựng trạm sạc công cộng hoặc bãi đỗ có tích hợp hạ tầng sạc. Mạng lưới phân phối, bảo hành, bảo trì phương tiện điện chưa đầy đủ; nguồn cung linh kiện thay thế, đặc biệt là pin và thiết bị chuyên dụng còn hạn chế và phụ thuộc lớn vào nhập khẩu.

Trước tình hình đó, UBND thành phố Hà Nội, cùng với sở, ngành liên quan đang nhanh chóng triển khai các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tiễn, đảm bảo cân đối hài hòa và mục tiêu cao nhất đem lại lợi ích cho người dân. Song song với đó, tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, tăng cường huy động nguồn lực xã hội hóa, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và nâng cao nhận thức cộng đồng để bảo đảm tiến độ và chất lượng thực hiện chuyển đổi xanh theo đúng mục tiêu đề ra theo Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng.

Theo đó, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã giao Sở Xây dựng chủ trì rà soát tổng thể các quy định, tiêu chuẩn và quy chuẩn liên quan đến trạm sạc. Thành phố cũng đề nghị các doanh nghiệp khi có nhu cầu triển khai trạm sạc phải phối hợp với Sở Xây dựng để cập nhật các trạm đủ điều kiện, loại bỏ trạm không đủ điều kiện. Từ đó, sớm hoàn thành quy hoạch trạm sạc; khuyến khích các doanh nghiệp chung tay triển khai thí điểm theo phương án chung của thành phố.

Khẳng định chuyển đổi phương tiện giao thông xanh là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thể hiện quyết tâm rất lớn của thành phố trong hành trình hướng tới một đô thị xanh và bền vững, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền lưu ý, các dự án đầu tư trong khu vực đô thị khi phê duyệt quy hoạch cần chú ý bố trí trạm sạc. Việc phát triển trạm sạc phải bảo đảm sự thống nhất trên toàn địa bàn.

Ưu tiên xây dựng các trạm sạc

Theo các chuyên gia, Hà Nội cần xây dựng kế hoạch tổng thể phát triển mạng lưới trạm sạc điện tại các khu vực đông dân cư, điểm đầu cuối tuyến vận tải, bến xe, trung tâm thương mại và các trục giao thông chính; tổ chức khảo sát, phối hợp liên ngành lựa chọn vị trí phù hợp để lắp đặt trạm sạc thí điểm, bảo đảm kỹ thuật và tính kết nối.

Đặc biệt, Hà Nội nên sớm triển khai các chính sách khuyến khích xã hội hóa đầu tư trạm sạc thông qua việc cho phép sử dụng linh hoạt hoặc tạm thời các loại đất phù hợp (đất công, đất giao thông, đất hành lang kỹ thuật…); ban hành thủ tục rút gọn, đơn giản hóa quy trình cấp phép xây dựng trạm sạc và chuyển đổi mục đích sử dụng đất (nếu cần thiết).

Hiện Công ty TNHH Một thành viên Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội đã phối hợp với các đơn vị có liên quan khảo sát, thống kê, lên danh sách các địa điểm để bố trí các bãi đỗ xe kết hợp trạm sạc dọc Vành đai 1 khi thành phố dừng xe máy xăng trong khu vực Vành đai 1 từ tháng 7/2026. Sau khi khảo sát dọc tuyến đường Vành đai 1 từ đê Nguyễn Khoái đến nút giao đường Bưởi (Ba Đình), đại diện liên ngành cho biết: Có 4 vị trí ban đầu được xác định đủ điều kiện và diện tích để bố trí để xe kết hợp trạm sạc cho xe điện.

Bốn vị trí này bao gồm: Khoảng đất trống từ số nhà 621 - 768 đường Đê La Thành; bãi xe ở khu đất trống cạnh trụ sở đại sứ quán Liên Bang Nga của bùng binh đường Vành đai 1 - Kim Mã - Cầu Giấy; vỉa hè và khoảng đất trống dọc tuyến đường Trần Khát Chân đoạn từ nút giao phố Bạch Mai đến đoạn giao với phố Lạc Nghiệp, dài hơn 500m; vị trí bãi đất trống trước trụ sở Tổng Công ty Hàng Hải Việt Nam tại nút giao Xã Đàn - Giải Phóng.

Theo dự thảo Nghị quyết về chính sách chuyển đổi sử dụng năng lượng sạch (thực hiện Điểm b khoản 2 Điều 28 Luật Thủ đô), Hà Nội đã đề xuất nhiều chính sách phát triển và hỗ trợ hạ tầng năng lượng sạch. Cụ thể, về phát triển hệ thống trạm tiếp năng lượng sạch công cộng, thành phố yêu cầu đến hết năm 2026, tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại các công trình hiện hữu phải có trụ sạc. Đối với dự án mới, tỷ lệ này là 30%. Đồng thời, ưu tiên xây dựng trụ sạc trên vỉa hè và khuyến khích đầu tư trụ nạp hydrogen, nhiên liệu sạch khác.

Về hỗ trợ phát triển hệ thống trạm tiếp năng lượng sạch công cộng, ngân sách thành phố sẽ hỗ trợ 70% tiền lãi vay ngân hàng trong 5 năm đầu cho các dự án đầu tư hạ tầng trạm tiếp năng lượng sạch. Các dự án bến xe, bãi đỗ xe có tối thiểu 30% chỗ đỗ có trụ sạc sẽ được hỗ trợ 50% chi phí giải phóng mặt bằng và 100% tiền thuê đất trong 5 năm đầu. Thành phố cũng đảm bảo cung ứng đủ năng lượng, hỗ trợ miễn phí khảo sát, thiết kế đấu nối lưới điện và chi phí quảng bá.

Bên cạnh đó, thành phố khuyến khích mạnh mẽ các nhà đầu tư tham gia phát triển hạ tầng giao thông năng lượng sạch qua hình thức PPP. Các nhà đầu tư này sẽ được ưu tiên giao đất và hỗ trợ 100% tiền thuê đất tại các vị trí quy hoạch đến hết năm 2033. Thành phố Hà Nội cũng cam kết đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông, kỹ thuật để kết nối hiệu quả với các dự án trạm năng lượng sạch. Hiện dự thảo Nghị quyết về chính sách chuyển đổi sử dụng năng lượng sạch đang được lấy ý kiến rộng rãi, dự kiến trình HĐND thành phố Hà Nội vào tháng 9/2025.