Chuyển đổi phương tiện xanh: Doanh nghiệp chuyển mình thích ứng

Từ 1/7/2026, thành phố Hà Nội dự kiến sẽ chính thức cấm xe máy sử dụng động cơ xăng đi vào khu vực bên trong Vành đai 1 nhằm hiện thực hóa mục tiêu giảm ô nhiễm không khí, xây dựng đô thị xanh, văn minh. Chủ trương này được đánh giá sẽ tạo ra chuyển động lớn trong hành vi giao thông và tác động trực tiếp tới hoạt động của nhiều ngành, nghề, trong đó có lĩnh vực giao thông, du lịch. Trước chủ trương này, các đơn vị vận tải, doanh nghiệp lữ hành đã chủ động, linh hoạt thích ứng như thế nào để vừa đáp ứng quy định, vừa mang lại trải nghiệm tốt cho du khách?

Những chuyển động tích cực

Một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng rõ nét từ chủ trương cấm xe máy xăng trong khu vực trung tâm là giao thông và du lịch. Các doanh nghiệp lữ hành, đơn vị vận tải và cơ sở lưu trú trong nội đô Hà Nội đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải thích ứng. Họ không chỉ phải tái cấu trúc mô hình vận tải mà còn phải làm mới trải nghiệm du lịch trong bối cảnh “giao thông xanh” trở thành xu thế bắt buộc.

Đối với vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, trên địa bàn thành phố hiện có gần 3.000 phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch (dầu diesel); mục tiêu đến năm 2030, chuyển đổi 100% lượng xe này sang xe điện. Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền, để thực hiện được nhiệm vụ này, Tổng Công ty Vận tải Hà Nội phải là đơn vị chủ công, tiên phong trong chuyển đổi xanh phương tiện vận tải công cộng và mở rộng mạng lưới xe buýt.

Thực hiện mục tiêu trên, Tổng Công ty vận tải Hà Nội đưa vào vận hành 63 xe buýt điện các loại trên 4 tuyến đáp ứng tiến độ thí điểm theo yêu cầu của thành phố. Các đơn vị kinh doanh đã hợp tác đầu tư và đưa vào khai thác 132 trụ sạc tại 5 địa điểm thuộc quyền quản lý, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng hạ tầng cho việc chuyển đổi xe buýt điện theo lộ trình của thành phố. Tổng Công ty rà soát, xây dựng lộ trình chuyển đổi phương tiện vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh theo kế hoạch cho năm 2026 và những năm tiếp theo.

Ở lĩnh vực du lịch, Hà Nội đang đẩy mạnh du lịch xanh trong nội đô với các sản phẩm sáng tạo như: Tour xe điện khám phá 28 tuyến phố cổ do Công ty Đồng Xuân tổ chức; tour đi bộ kiến trúc Pháp; tour xe đạp làng cổ Cổ Loa, Bát Tràng, Thăng Long tứ trấn… do Hanoitourist xây dựng.

Ông Vũ Văn Tuyên, Giám đốc Công ty du lịch Travelogy Việt Nam - đơn vị tổ chức tour trải nghiệm nội đô Hà Nội chuyên nghiệp, phục vụ chủ yếu khách quốc tế và các đoàn khách nhỏ cho biết, ở thời điểm này, chủ trương cấm xe máy xăng trong khu vực Vành đai 1 chưa gây xáo trộn đáng kể đến hoạt động tour của công ty. Travelogy Việt Nam hướng đến phát triển du lịch xanh, nên ngay từ đầu, đơn vị linh hoạt thiết kế hành trình phù hợp với phương tiện thân thiện môi trường. Công ty đang hợp tác với các đơn vị cung cấp xe điện, xe buýt trung chuyển, xích lô, kết hợp cả tour đi bộ có hướng dẫn viên nhằm đảm bảo việc di chuyển trong nội đô vừa thuận tiện, vừa tuân thủ đúng quy định.

Công ty du lịch Travelogy Việt Nam chủ động nghiên cứu và bước đầu triển khai một số sản phẩm rất khả quan. Đơn cử, các tour đi bộ phố cổ, cycling tour quanh hồ Tây hay ẩm thực Hà Nội bằng xe điện... Những sản phẩm này không chỉ phù hợp với xu hướng du lịch bền vững mà còn được khách quốc tế đánh giá cao. Họ thích sự chậm rãi, sâu sắc và được dẫn dắt bởi các hướng dẫn viên hiểu biết lịch sử, văn hóa địa phương.

“Travelogy Việt Nam phối hợp với đối tác vận tải triển khai dịch vụ xe điện, xích lô, xe buýt điện, xe đạp công cộng; đồng thời sẵn sàng cập nhật chính sách từ chính quyền để điều chỉnh lộ trình tour kịp thời. Vấn đề quan trọng là giúp du khách, đặc biệt là khách lần đầu đến Hà Nội không cảm thấy bất tiện mà ngược lại, nhìn thấy một Hà Nội đang chuyển mình xanh hơn, thân thiện hơn”, ông Vũ Văn Tuyên chia sẻ.

Việc thành phố Hà Nội tổ chức tuyến mini buýt vào phố nhỏ, tăng kết nối giữa các điểm đến du lịch bằng phương tiện không phát thải được doanh nghiệp đánh giá cao. Chủ trương cấm xe máy xăng trong khu vực Vành đai 1 là tín hiệu tích cực, góp phần cải thiện chất lượng môi trường đô thị, tạo không gian đi bộ an toàn hơn, ít tiếng ồn. Từ đó, nâng cao trải nghiệm du lịch cho du khách, nhất là khách nước ngoài, vốn ưa chuộng sự chậm rãi, gần gũi với đời sống bản địa. Những chuyển động này tuy tích cực nhưng vẫn phụ thuộc lớn vào chính sách hỗ trợ của thành phố trong chuyển đổi phương tiện, bố trí các trạm sạc điện.

Biến thách thức thành cơ hội

Hà Nội đang định vị là đô thị tiên phong về du lịch xanh. Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang cho biết, thời gian tới, Sở phối hợp các địa phương triển khai tập huấn cho người dân về ứng xử văn minh du lịch, phát triển du lịch xanh, gắn đào tạo với tham quan, học tập mô hình điểm. Đặc biệt, Hà Nội bắt tay với các địa phương phát triển, khai thác tour du lịch xanh liên tuyến.

Việc các doanh nghiệp du lịch nhanh chóng thích ứng chuyển đổi xanh phương tiện như Công ty Travelogy Việt Nam nhận được sự phản hồi tích cực từ khách du lịch, nhất là khách quốc tế. Họ vốn quen với các phương tiện xanh như xe điện, đi bộ hoặc phương tiện công cộng trong trung tâm các thành phố lớn.

Nhiều người bày tỏ sự ủng hộ cho rằng, Hà Nội đang đi đúng hướng, từng bước chuyển mình theo hướng bền vững và thân thiện môi trường. Bên cạnh đó, một bộ phận khách Việt hoặc khách lớn tuổi ban đầu có thể bỡ ngỡ nhưng khi được hướng dẫn kỹ và trải nghiệm những tour như phố cổ bằng xe điện kết hợp thưởng thức ẩm thực, họ dần thích nghi, đánh giá cao sự an toàn, tiện lợi.

Trước lo ngại khi cấm xe máy chạy xăng vào khu vực trung tâm thành phố sẽ ảnh hưởng đến lượng du khách trẻ hoặc khách tự túc, theo ý kiến của một số doanh nghiệp du lịch, nếu Hà Nội có ứng dụng bản đồ số thông minh, vận tải hành khách công cộng tiện lợi, kết nối xe điện chia sẻ, xe buýt mini, ứng dụng đặt xe nhanh chóng và rõ ràng, kèm theo bản đồ số, hướng dẫn du lịch trực tuyến… thì họ sẽ nhanh chóng làm quen. Thậm chí còn thấy thú vị với mô hình “Du lịch xanh, sống chậm” đang rất phổ biến. Đây cũng là cơ hội để hình thành các sản phẩm hướng đến giới trẻ như: City tour bằng xe đạp; đi bộ kết hợp trải nghiệm văn hóa - ẩm thực địa phương… vốn đang được giới trẻ quốc tế yêu thích. Nếu làm tốt, chính nhóm khách trẻ sẽ là lực lượng ủng hộ mạnh mẽ nhất cho du lịch xanh đô thị.

Một số ý kiến đề xuất thành phố xem xét khôi phục tàu điện leng keng đi qua phố cổ. Hình ảnh tour tàu điện “leng keng” đi qua các tuyến phố như Hàng Ngang - Hàng Đào - Hồ Gươm - Nhà hát Lớn..., kết hợp thuyết minh văn hóa và trải nghiệm ẩm thực đường phố, không chỉ là phương tiện di chuyển mà là câu chuyện di sản sống, gợi nhớ về một Hà Nội thanh lịch, đầy bản sắc. Nếu kết hợp với các tour đi bộ “36 phố phường”, đạp xe quanh Hồ Tây, chèo SUP trên Hồ Tây, food tour bằng xe điện, xích lô hay tour trải nghiệm “Hà Nội về đêm” kết hợp biểu diễn nghệ thuật"... sẽ tạo nên hệ sinh thái du lịch đô thị xanh, hấp dẫn và đa dạng, phù hợp khách nội địa, quốc tế.

“Tàu điện từng là một phần của Hà Nội xưa, vừa lãng mạn, vừa hoài cổ. Việc khôi phục hình ảnh đó dù là phương tiện công cộng thực sự hay dưới dạng biểu trưng, trải nghiệm du lịch cũng rất đặc sắc, tạo điểm nhấn riêng mà không thành phố nào có”, ông Vũ Văn Tuyên bày tỏ.

Để ngành Du lịch biến thách thức thành cơ hội khi Hà Nội thực hiện lộ trình cấm phương tiện chạy xăng, dầu trong khu vực trung tâm, ông Vũ Văn Tuyên đề xuất tập trung vào 4 nhóm giải pháp: Đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông thay thế, đặc biệt là các tuyến xe buýt điện, xe điện mini, có điểm đón trả khách rõ ràng, làn đường ưu tiên cho xe du lịch hoặc xe điện mini trong khu phố, có bãi đỗ xe tạm, làn đường ưu tiên trong khu phố cổ. Điều này giúp doanh nghiệp lữ hành dễ dàng thiết kế tour phù hợp. Chính quyền cần cung cấp thông tin rõ ràng, minh bạch và sớm về lộ trình cấm; phạm vi, loại phương tiện được phép lưu thông… và có cơ chế phối hợp liên ngành giữa du lịch - vận tải - chính quyền cơ sở.

Bên cạnh đó có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ hoặc doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực du lịch nội đô trong tiếp cận phương tiện không phát thải, ưu đãi thuê/mua xe điện, bãi đỗ tạm hoặc kết nối đơn vị vận chuyển xanh sẽ tạo đòn bẩy thực tế. Ngành chức năng truyền thông tích cực đến người dân và du khách. Khi họ hiểu rằng, đây là bước đi vì môi trường, vì một Hà Nội văn minh hơn, sẽ ủng hộ mạnh mẽ.

“Thay đổi thói quen là cần thiết nhưng cần được truyền thông tốt và tổ chức đồng bộ, bài bản. Khi đó, những tuyến phố trung tâm sẽ không còn chỉ là nơi “đi qua” mà trở thành “điểm đến văn hóa” đúng nghĩa. Đó cũng là xu hướng nhiều thành phố du lịch trên thế giới đang theo đuổi”, ông Vũ Văn Tuyên bày tỏ.