Để dự án xây đường Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh "về đích" đúng hẹn

Thảo luận tại tổ, các đại biểu bày tỏ sự đồng tình và thống nhất cao với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh. Đại biểu nhấn mạnh tuyến đường này là hết sức cần thiết, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận như Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Long An; góp phần cải thiện tình hình giao thông, kết nối các khu công nghiệp, cảng biển, cảng hàng không quốc tế và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Nhiều ý kiến đề xuất Chính phủ cần chỉ đạo xây dựng một cơ chế điều phối liên vùng rõ ràng, hiệu quả và nhất quán; đồng thời giao một cơ quan đầu mối cụ thể như Bộ Giao thông Vận tải hoặc thành lập một Ban Chỉ đạo liên ngành trực thuộc Chính phủ, có đủ thẩm quyền điều phối, phân bổ trách nhiệm và kịp thời giải quyết các vướng mắc từ giải phóng mặt bằng đến thi công. Đại biểu khẳng định, thực tiễn cho thấy, thiếu cơ chế điều phối tập trung, dự án dễ rơi vào tình trạng "mạnh ai nấy làm", mất đi ý nghĩa liên kết vùng.

Đại biểu Lê Thị Song An (Long An) cho rằng việc hoàn thiện khung pháp lý là cấp bách để tạo sự tin tưởng cho nhà đầu tư; đồng thời kiến nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét bổ sung và áp dụng cơ chế tài chính đặc thù đủ mạnh cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, bao gồm ưu đãi về thuế, phí; hỗ trợ từ ngân sách Trung ương (đặc biệt cho giải phóng mặt bằng); và cơ chế linh hoạt trong điều hành, giải ngân vốn đầu tư công. Bên cạnh đó, có cơ chế lựa chọn và phân bổ nguồn lực ưu tiên cho các nhà đầu tư chiến lược có năng lực tài chính và kinh nghiệm.

Về vấn đề giải phóng mặt bằng, đại biểu Lê Thị Song An khẳng định đây là "nút thắt" lớn nhất. Với nhu cầu sử dụng đất lên đến khoảng 1.415ha, công tác này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chủ động và quyết liệt. Quốc hội và Chính phủ cần chỉ đạo sát sao việc lập kế hoạch giải phóng mặt bằng chi tiết, gắn với lộ trình đầu tư từng đoạn tuyến; bảo đảm phân bổ đầy đủ, kịp thời nguồn vốn bồi thường; xác định rõ trách nhiệm từng địa phương; tăng cường giám sát để đảm bảo tính công khai, minh bạch, hạn chế khiếu kiện. Đặc biệt, nên có cơ chế linh hoạt cho phép các địa phương có năng lực triển khai nhanh được tạm ứng vốn hoặc sử dụng nguồn dự phòng để giải phóng mặt bằng sớm, đại biểu kiến nghị.

Theo đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (Long An), vai trò chiến lược của Đường Vành đai 4 trong việc kết nối các tỉnh, thành phố trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam là rất quan trọng. Dự án không chỉ nhằm giảm tải cho các tuyến xuyên tâm qua Thành phố Hồ Chí Minh, mà còn giúp hình thành mạng lưới giao thông liên vùng, phục vụ phát triển công nghiệp, đô thị, dịch vụ, góp phần tái phân bố dân cư, giảm áp lực dân số… Theo đại biểu tỉnh Long An, Dự án sẽ góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thu hút đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và cải thiện điều kiện sống cho người dân", đại biểu nhấn mạnh.

Để dự án triển khai hiệu quả, đại biểu kiến nghị Quốc hội sớm thông qua chủ trương đầu tư để các địa phương có đủ thời gian chuẩn bị và triển khai dự án đúng tiến độ; cho phép áp dụng các cơ chế đặc thù về vốn, giải phóng mặt bằng, đấu thầu... để đẩy nhanh tiến độ. Đồng thời, giao Chính phủ chỉ đạo chặt chẽ quá trình triển khai, đảm bảo chất lượng, tiến độ và hiệu quả đầu tư; giám sát việc sử dụng vốn công, tránh thất thoát, lãng phí.

Theo các đại biểu, khi được triển khai, đường vành đai 4 sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hoàn thiện mạng lưới giao thông khu vực, giảm áp lực tại khu vực nội đô, tăng khả năng liên kết vùng, phát triển logistics, dịch vụ và khu công nghiệp. Những tiện ích nổi trội mà đường vành đai 4 đem lại bao gồm: Giảm ùn tắc tại khu vực nội đô Thành phố Hồ Chí Minh; tăng khả năng luân chuyển hàng hóa, dịch vụ từ khu vực phía Tây, phía Bắc về phía Đông, phía Nam; Giảm thời gian, chi phí vận chuyển, qua đó khuyến khích phát triển khu vực dịch vụ, khu công nghiệp tại các khu vực lân cận... Đường vành đai 4 sẽ không chỉ giải quyết nhu cầu giao thông tại khu vực, mà còn đóng vai trò như một “đòn bẩy” thu hút vốn, phát triển khu vực, khuyến khích phát triển thị trường bất động sản, dịch vụ, logistics tại các khu vực tiếp giáp.

Các đại biểu cho rằng, Vành đai 4 là dự án giao thông trọng điểm, có tính cấp thiết và ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đông Nam Bộ và các địa phương, do đó cần nghiên cứu tăng ca, tăng kíp, rút ngắn thời gian để công trình sớm đi vào khai thác.