Đề xuất lắp đặt camera giám sát hành trình trên ô tô cá nhân

Công ty TNHH Phát triển công nghệ Điện tử Bình Anh (BA GPS) lắp đặt camera giám sát trên xe khách. Ảnh: CTV/BNEWS/TTXVN

Bên cạnh việc quy định áp dụng cho xe ô tô kinh doanh vận tải, đặc biệt là xe chở hành khách và xe chở hàng hóa hạng nặng (xe đầu kéo, xe container) phải lắp camera hành trình, Bộ Công an đề xuất sẽ bắt buộc cả ô tô cá nhân phải lắp đặt thiết bị này.

Trước đó, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (hộp đen), thiết bị thu thập dữ liệu, hình ảnh người lái xe (camera hành trình ghi hình cabin) là yêu cầu bắt buộc đối với ô tô kinh doanh dịch vụ vận tải, kể từ tháng 7/2023. Dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình, camera giám sát trên các xe vận tải được truyền tải về hệ thống phần mềm của Cục Đường bộ Việt Nam để phục vụ công tác quản lý.

Dữ liệu thuộc sở hữu cá nhân

Thực tế, dù chưa quy định, nhiều ô tô cá nhân hiện nay đã lắp camera hành trình để theo dõi, ghi lại hình ảnh xe (phía trước, sau) trong quá trình vận hành và ngay cả khi đang đỗ.

Dữ liệu do camera hành trình ghi lại là cơ sở để chủ xe giải quyết các tranh chấp liên quan đến pháp lý, bảo hiểm nếu xảy ra va chạm. Tuy nhiên, dữ liệu này thuộc sở hữu cá nhân và chủ xe không có trách nhiệm phải chia sẻ cho người khác.

Thiết bị giám sát hành trình, giải pháp để chủ xe theo dõi và quản lý hành trình của phương tiện, giải quyết các tranh chấp liên quan đến pháp lý, bảo hiểm nếu xảy ra va chạm. Ảnh: Ảnh: CTV/BNEWS/TTXVN

Dự thảo chưa có thông tin cụ thể về việc nếu bắt buộc phải lắp thiết bị giám sát hành trình và camera cabin thì thông tin, hình ảnh có phải truyền về hệ thống quản lý của cơ quan chức năng hay không.

Nếu đơn thuần là lắp đặt và sử dụng cho cá nhân thì chi phí cho camera hành trình là khoản đầu tư một lần, gần như không phát sinh thêm. Trong khi nếu phải chia sẻ dữ liệu hành trình tới cơ quan quản lý thì sẽ tốn phí dữ liệu và quản lý theo tháng, theo năm (với xe dịch vụ vận tải khoảng 80.000-100.000 đồng/thiết bị/tháng).
Điều này có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong việc quản lý của Nhà nước (giám sát tốc độ, thời gian lái xe) mà còn trong việc quản trị của các doanh nghiệp và tạo ý thức tự giác cho người lái xe.

Tác động lớn đến người dân

Theo các chuyên gia giao thông, Việt Nam hiện có hơn 1 triệu xe kinh doanh vận tải, chiếm 1/4 tổng số xe ô tô. Nếu đề xuất này được áp dụng, gần 4 triệu ô tô cá nhân khác cũng sẽ phải lắp đặt camera giám sát hành trình. Điều này đồng nghĩa với việc có một tác động lớn đến người dân và cần làm rõ mục tiêu của đề xuất, cũng như việc quản lý, tích hợp và lưu trữ dữ liệu thu thập. Cơ quan soạn thảo cần phải thực hiện khảo sát và thí điểm quy trình quản lý để đảm bảo tính khả thi của đề xuất.

Công nghệ giám sát hành trình trong quản lý giao thông

Công nghệ giám sát hành trình và thu thập dữ liệu có thể giúp cải thiện quản lý giao thông bằng cách làm cho quá trình này trở nên minh bạch, khách quan và toàn diện hơn.

Cơ quan chức năng cần phải nghiên cứu và thiết lập các quy chuẩn cho thiết bị giám sát hành trình, đặc biệt là cho loại xe ô tô cá nhân.

Hiện nay, một số ô tô cá nhân đã tự nguyện lắp đặt camera hành trình để quan sát và ghi lại hình ảnh trong quá trình vận hành và khi đỗ xe. Tuy nhiên, phần lớn camera này chỉ quay ra bên ngoài để quan sát giao thông, không quan sát bên trong cabin.
Vấn đề về quyền sở hữu dữ liệu

Theo các chuyên gia, một vấn đề quan trọng liên quan đến đề xuất này là quyền sở hữu và quản lý dữ liệu thu thập từ camera giám sát hành trình. Hiện nay, dữ liệu này thuộc quyền sở hữu của cá nhân chủ xe và chủ xe không có trách nhiệm chia sẻ nó với người khác.

Do đó, dự thảo Luật Trật tự An toàn Giao thông đường bộ cần phải đưa ra các quy định cụ thể về việc truyền tải và quản lý dữ liệu hành trình, đặc biệt là trong trường hợp các dữ liệu này phải được chia sẻ với cơ quan quản lý.

Nếu điều này trở thành luật, chắc chắn sẽ có các quy định về chi phí liên quan đến việc chia sẻ dữ liệu và quản lý dữ liệu này./.