“Điều khoản Trung Quốc” trong hiệp định NAFTA mới
Theo điều khoản trên, một nước thành viên có thể rời khỏi hiệp định sau khi đưa ra thông báo 6 tháng, nếu một thành viên khác tiến hành đàm phán thương mại song phương với một nền kinh tế phi thị trường (ám chỉ Trung Quốc).
Thủ tướng Canada Justin Trudeau và các quan chức hàng đầu của Canada đã nhấn mạnh rằng điều khoản này sẽ không thể hạn chế việc Canada theo đuổi một thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc.
Tuy nhiên, một số chuyên gia thương mại coi đây là điểm đáng ngại: Mỹ có quyền phủ quyết đối với chính sách thương mại của Canada và Mexico trong tương lai.
Mỹ đánh giá Trung Quốc là nền kinh tế phi thị trường, viện dẫn lý lẽ rằng chính sách trợ cấp xuất khẩu, hạn chế đầu tư nước ngoài và hoạt động của các doanh nghiệp quốc doanh Trung Quốc đã bóp méo cơ chế định giá tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trong khi đó, Mỹ cũng gán cho Việt Nam cái mác là nền kinh tế phi thị trường. Nhưng Canada mới đây đã phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) mà Việt Nam là một quốc gia thành viên. Mexico cũng đã phê chuẩn thỏa thuận này.
Vậy là, nếu Mỹ "có vấn đề" với các nền kinh tế phi thị trường, Canada đã phải nghe lời phàn nàn từ chính quyền Trump. Tuy nhiên, tuyệt nhiên không có động thái nào từ Nhà trắng.
Có nhiều lý do giải thích cho sự im lặng này. Có thể Tổng thống Donald Trump và các quan chức khác quá bận rộn với cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vừa qua cũng như những biến động liên miên trong nội bộ chính quyền Mỹ. Cũng có thể Việt Nam đã qua được "cửa ải" Mỹ vì ở thời điểm đó NAFTA phiên bản mới chưa được ký kết.
Nhưng nhiều khả năng hơn, lý do Mỹ im lặng là vì điều khoản này không thực sự đề cập các nền kinh tế phi thị trường, mà chỉ nhằm vào cuộc đối đầu thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Nói cách khác, điều khoản này mang nặng màu sắc chính trị.
Để xác định một nước có phải là nền kinh tế phi thị trường hay không, Bộ Thương mại Mỹ dùng "bài sát hạch" đề cập những vấn đề như: lương và giá cả được thiết lập như thế nào; những đặc điểm của đồng nội tệ; những biện pháp hạn chế đầu tư nước ngoài; và vai trò sở hữu của nhà nước trong nền kinh tế.
Nhiều chuyên gia cho rằng điều khoản về nền kinh tế phi thị trường trong USMCA là một vũ khí mà chính quyền Trump sử dụng để cô lập Trung Quốc - quốc gia mà Mỹ cho rằng đã "bóc lột" hệ thống thương mại toàn cầu.
Không chỉ Canada băn khoăn về điều khoản trên. Một số tổ chức tư vấn công nghiệp của Mỹ cũng có ý lo ngại và đánh giá điều khoản này như một "công cụ cùn" để tiến hành những thay đổi về chính sách và cuối cùng có thể gây tổn hại cho các doanh nghiệp Mỹ.
Một ủy ban tư vấn đại diện cho các doanh nghiệp nhỏ của Mỹ cũng lên tiếng cảnh báo chính quyền Trump rằng điều khoản về nền kinh tế phi thị trường sẽ giết chết USMCA nếu Canada theo đuổi một thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc.
Ngoài giá trị mang tính "biểu tượng" nhằm "chọc tức" Trung Quốc, điều khoản về nền kinh tế phi thị trường được đánh giá khá "lạc lõng" trong thỏa thuận thương mại Bắc Mỹ. Không một tổng thống Mỹ nào muốn khai tử USMCA chỉ vì Canada tiến hành đàm phán nhằm tăng khả năng tiếp cận của lúa mỳ và gỗ của Canada tại thị trường Trung Quốc.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại hàng hóa lớn thứ hai của Canada. Theo số liệu thống kê của Cơ quan hải quan Trung Quốc, trong giai đoạn từ tháng 1-10/2018, giá trị trao đổi thương mại giữa hai nước tăng 19,7% so với cùng kỳ năm 2017, đạt 345,2 tỷ nhân dân tệ (49,65 tỷ USD).
Hoạt động thương mại của Canada với Trung Quốc được các chuyên gia đánh giá là vẫn trong giai đoạn "sơ khai". Có thể dễ dàng nhận ra điều này khi nhìn vào thống kê sau: Mỹ là điểm đến của 76,4% kim ngạch xuất khẩu của Canada trong năm 2017, trong khi Trung Quốc chỉ chiếm 4,3% kim ngạch xuất khẩu của "xứ sở lá phong"./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Nghị sỹ Mỹ sẽ có 6 tháng để thông qua USMCA
16:19' - 02/12/2018
Tổng thống Mỹ cho biết sẽ dành cho các nghị sỹ 6 tháng để thông qua thoả thuận thương mại mới mang tên Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) vừa được ký kết ngày 30/11.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ, Canada và Mexico chính thức ký USMCA
20:47' - 30/11/2018
Ngày 30/11, lãnh đạo các nước Mỹ, Mexico và Canada đã chính thức ký Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), phiên bản mới của Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA).
-
Kinh tế Thế giới
Hiệp định USMCA sẽ được ký kết vào tuần tới
07:01' - 23/11/2018
Ngày 22/11, Bộ trưởng Tài chính Canada Bill Morneau bày tỏ hy vọng Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), phiên bản mới của Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) sẽ được ký kết vào tuần tới.
-
Kinh tế Thế giới
Canada đối phó với việc Mỹ tìm cách thay đổi Hiệp định USMCA
09:39' - 09/11/2018
Canada đang nỗ lực để đối phó với việc Mỹ tìm mọi cách thay đổi Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) - phiên bản mới của Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA).
-
Kinh tế Thế giới
USMCA tác động như thế nào đối với cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung?
07:13' - 21/10/2018
Giới quan sát cho rằng với việc ký kết Hiệp định NAFTA phiên bản 2.0 với Mỹ - có tên mới là Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) - Canada dường như đứng về phe Mỹ trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Chủ tịch Trung Quốc nhấn mạnh nguyên tắc then chốt trong quan hệ với Mỹ
19:56' - 26/04/2024
Chủ tịch Trung Quốc đánh giá mối quan hệ Trung - Mỹ đã trải qua nhiều thăng trầm và có một số bài học quan trọng để chia sẻ.
-
Kinh tế Thế giới
Tòa án Tối cao Mỹ để ngỏ khả năng áp dụng quyền miễn trừ với cựu Tổng thống Donald Trump
08:18' - 26/04/2024
Các thẩm phán đã bày tỏ sự hoài nghi với những lập luận của cựu Tổng thống Trump về quyền miễn trừ đối với nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử mang lại thắng lợi cho đương kim Tổng thống Joe Biden.
-
Kinh tế Thế giới
Lợi thế về giá giúp Trung Quốc "giảm xóc" trước tác động của thuế quan
07:44' - 26/04/2024
Mặt bằng giá cả của Trung Quốc quá cạnh tranh đến mức nước này có thể chịu đựng bất kỳ mức thuế quan mới nào.
-
Kinh tế Thế giới
Bỉ xây dựng đảo năng lượng tái tạo đầu tiên trên thế giới
07:30' - 26/04/2024
Bỉ đang xây dựng một hòn đảo năng lượng ngoài khơi đầu tiên trên thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2024 được nâng lên 4,8%
21:50' - 25/04/2024
Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng loạt các chuyến bay tại Pháp bị hủy do đình công
15:57' - 25/04/2024
Ngày 25/4, việc di chuyển bằng đường hàng không trên khắp châu Âu đang phải đối mặt với sự gián đoạn đáng kể do các cuộc đình công tại Pháp.
-
Kinh tế Thế giới
Nga xem xét bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái
15:32' - 25/04/2024
Các nguồn tin cho biết Chính phủ Nga có kế hoạch bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái từ ngày 1/5 trong bối cảnh giá than đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47' - 25/04/2024
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24' - 25/04/2024
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.