Định hình khung pháp luật thu hút vốn PPP cho cơ sở hạ tầng
Các chuyên gia kinh tế về hợp tác đối tác công tư (PPP) và phát triển khu vực kinh tế tư nhân của ngân hàng này cho rằng, nếu Việt Nam tạo ra một môi trường pháp lý và quy định phù hợp cụ thể là xây dựng Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công - tư sẽ là điều cần thiết lúc này để không chỉ thúc đẩy mà còn tăng cường hiệu quả thu hút đầu tư nước ngoài vào mọi lĩnh vực kinh tế; đặc biệt để phát triển cơ sở hạ tầng.
Đánh giá việc xây dựng và soạn thảo Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (Luật PPP), ông Sanjay Grover, Chuyên gia về Hợp tác công tư của ADB cho rằng, đó là việc phức tạp và đòi hỏi sự tinh tế. Nếu không cẩn thận, Chính phủ có thể phải gánh khoản nợ tiềm tàng tới hàng triệu đô la Mỹ. Nhưng nếu quá chặt chẽ, đầu tư sẽ ngưng trệ và các Chính phủ thường phải chờ vài năm trước khi thông qua một luật mới. Do đó, Việt Nam hay các Chính phủ khác nên lưu ý khi soạn thảo Luật PPP để thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công - tư hiệu quả.
Nhìn vào các công trình, dự án PPP về cơ sở hạ tầng đã có ở Việt Nam hiện nay, ông Donald Lambert, Chuyên gia chính về Phát triển khu vực tư nhân của ADB nhận định, khi có sự tham gia của các đối tác phát triển trong một dự án PPP, công trình, dự án ấy sẽ được rà soát toàn diện của bên cấp vốn giàu kinh nghiệm. Cùng với đó, việc bảo lãnh của ngân hàng sẽ đảm bảo cho khoản doanh thu tối thiểu, cũng như giảm thiểu toàn diện những rủi ro đối với môi trường và xã hội.
Các khoản thanh toán sẵn có đã được giải ngân từ một thể chế bên ngoài quốc gia nên sẽ không phải chịu rủi ro về chuyển đổi hay tỷ giá. Những lợi thế này sẽ giúp giảm phí bảo hiểm rủi ro và tối đa hóa giá trị đồng vốn của Chính phủ. Tuy đây không phải là vấn đề lớn, nhưng Việt Nam và Chính phủ các quốc gia khác nên cân nhắc việc công khai cho phép các thể chế tài chính phát triển đóng vai trò trung gian này, ông Donald khuyến nghị.
Từ kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các quốc gia thường thông qua luật về PPP do sự cấp thiết về tài chính, nhưng các chuyên gia kinh tế khẳng định, thực tế không phải như vậy. Một Luật Đầu tư về PPP nếu được soạn thảo kỹ lưỡng có thể định hướng tài trợ cho cơ sở hạ tầng ở Việt Nam cũng như trong khu vực. Cùng với đó, có thể giúp các Chính phủ duy trì kỷ luật tài khóa và sử dụng nguồn hỗ trợ phát triển một cách hiệu quả hơn.
Gợi ý một số cách thức để đạt hiệu quả mong muốn trong thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công tư, ông Sanjay Grover cho rằng, bảo lãnh hiện đang là cách thức hiệu quả nhất để thu hút khu vực tư nhân đầu tư vào cơ sở hạ tầng ở Việt Nam. Do đó, việc thận trọng trong bảo lãnh là điều cần thiết. Với chính sách tài khóa ngày càng thắt chặt và tỉ lệ nợ trên GDP cao; cùng với nguồn lực hạn chế để đáp ứng nhu cầu rất lớn về cơ sở hạ tầng, các khoản bảo lãnh có thể cho phép Việt Nam hỗ trợ vai trò “công” trong các thỏa thuận đối tác công - tư một cách hiệu quả và hiệu lực hơn.
Bên cạnh đó, đầu tư theo hình thức đối tác công - tư sẽ giúp tối đa hóa giá trị đồng tiền bằng cách phân bổ rủi ro cho bên có năng lực quản lý tốt nhất. Việt Nam đang rất cần sự hỗ trợ về nhiều mặt: từ việc giảm thiểu rủi ro về nhu cầu đối với một tuyến đường cao tốc có tầm quan trọng chiến lược quốc gia, đến việc hỗ trợ chi phí xây dựng phát sinh do sự khó định lượng các điều kiện địa chất hay địa hình đồi núi hoặc do sự chậm trễ giải phóng mặt bằng ở các đô thị.
Ông Sanjay nhấn mạnh, điều quan trọng là Luật PPP mới phải đủ toàn diện để cho phép Chính phủ linh hoạt trong việc cơ cấu phân bổ rủi ro dự án nhằm tối đa hóa giá trị đồng tiền.
Một Luật PPP rộng và toàn diện cần phải được chi tiết hóa bằng các Quy định, Nghị định và Thông tư cụ thể của từng lĩnh vực. Các Thông tư cần được cập nhật để đáp ứng sự vận động của thị trường nên có thể được sửa đổi thường xuyên hơn so với luật. Điều này bảo đảm sự linh hoạt theo luật và Chính phủ cũng không mất kiểm soát về tài khóa cũng như các khoản bảo lãnh chỉ được cung cấp khi cần (không nhiều hơn so với nhu cầu, để khiến dự án thu hút được nhà đầu tư).
Theo các chuyên gia kinh tế của ADB, đối với các dự án, công trình PPP, cần đặt ra mục tiêu thay vì chú trọng vào số lượng. Thực tế, với một thỏa thuận đầu tư PPP, khu vực tư nhân không chỉ là người mang đến nguồn vốn mà còn đóng góp tri thức chuyên môn trong quá trình thực hiện nhằm tối đa hóa lợi ích từ một thỏa thuận PPP.
Cấu trúc và hiệu quả của một dự án PPP nên được đánh giá dựa trên những kết quả đầu ra, thay vì các yếu tố đầu vào. Tập trung vào kết quả đầu ra không chỉ tốt cho việc cạnh tranh mà còn cho phép khu vực tư nhân linh hoạt lựa chọn cách thức đáp ứng tốt nhất những nhu cầu của dự án.
Liên quan tới những rủi ro ngoại hối, ông Donald Lambert cho rằng, doanh thu từ các dự án cơ sở hạ tầng thường bằng đồng nội tệ, trong khi các nhà đầu tư nước ngoài lại thường vay bằng đồng đô la Mỹ. Ngay cả ở những nước đang phát triển và tiên tiến nhất, cũng không có việc hoán đổi ngoại hối cho cả vòng đời kinh tế của một dự án cơ sở hạ tầng.
Giải pháp cho vấn đề này là xác định doanh thu của dự án theo sự biến động của tỷ giá hối đoái. Nhưng ngay cả như vậy, nhà đầu tư vẫn đối mặt với rủi ro chuyển đổi vì có thể không được phép sử dụng đồng nội tệ để mua đô la hoặc rủi ro chuyển giao khi không được mang đô la ra ngoài phạm vi lãnh thổ.
Vì thế, cần cung cấp những giải pháp để bảo vệ nhà đầu tư trước những rủi ro về tỷ giá, chuyển đổi và chuyển giao tiền tệ, ông Donald nhấn mạnh.
Bên cạnh rủi ro tiền tệ, vấn đề giải quyết tranh chấp về hợp đồng PPP cũng cần có sự tính toán và cân nhắc. Các hợp đồng PPP có thể rất đặc thù và không phải các khu vực tài phán đều thiết lập những khái niệm pháp lý liên quan và có cách hiểu, cách xử lý thống nhất với nhau. Do đó, thẩm quyền tài phán ở nước ngoài có thể làm giảm rủi ro của một khoản đầu tư PPP, giảm phí bảo hiểm lợi nhuận của nhà đầu tư; đồng thời tiết kiệm tiền cho Chính phủ và người dân.
Ông Sanjay Grover, Chuyên gia về Hợp tác công tư của ADB đề nghị, khi xây dựng và soạn thảo luật mới, Việt Nam nên nghiên cứu, phân tích và so sánh sự hữu ích của các mô hình mà một số quốc gia tiên tiến đang tiến hành để từ đó chắt lọc những nội dung phù hợp với điều kiện thực tiễn của mình.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng lưu ý, ngay giữa các quốc gia có cùng trình độ phát triển kinh tế, những so sánh rút ra cũng phải rất thận trọng, đặc biệt là sự khác biệt về cơ chế mua sắm đấu thầu, sự biến động của tiền tệ, hệ thống kiểm soát và đối trọng cùng những yếu tố khác mà các nhà đầu tư nên cân nhắc....
Cũng theo các chuyên gia kinh tế, trong bối cảnh hiện nay, mối quan hệ công tư - giữa Nhà nước và khu vực tư nhân cần phải có sự thay đổi để thích ứng với tình hình thời cuộc./.
- Từ khóa :
- PPP
- giao thông
- hạ tầng
- adb
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Xây dựng nông thôn mới theo chiều sâu - Bài 2: Xây dựng hạ tầng ổn định
07:16' - 03/11/2019
Muốn phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn bền vững, không thể không nhắc đến sự hỗ trợ tích cực từ hạ tầng cơ sở, nhất là hệ thống giao thông đường bộ, điện, hệ thống kênh mương thủy lợi.
-
Kinh tế Việt Nam
Tp. Hồ Chí Minh cần hơn 83.000 tỷ đầu tư phát triển hạ tầng giao thông
16:21' - 25/10/2019
Trong giai đoạn 2021-2025, Tp. Hồ Chí Minh cần 83.061 tỷ đồng để đầu tư phát triển đầu tư phát triển hạ tầng giao thông vận tải trên địa bàn thành phố.
-
Bất động sản
Những trở ngại trong phát triển hạ tầng khung tại các huyện ven Thủ đô
17:57' - 07/10/2019
Theo định hướng phát triển của Thủ đô Hà Nội, các huyện như: Gia Lâm, Hoài Đức, Đông Anh, Thanh Trì, Đan Phượng đang phấn đấu thực hiện mục tiêu trở thành quận trong những năm tới đây.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Tăng tốc để khởi công cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng vào 30/6
16:54'
Tuyến cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng đoạn qua thành phố Cần Thơ đi qua 3 huyện Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ và Thới Lai có tổng chiều dài 37,42km, tổng vốn đầu tư là 9.845 tỷ đồng.
-
Kinh tế Việt Nam
Thiếu cầu đường bộ kết nối Đồng Nai và Tp. Hồ Chí Minh
16:43'
Tỉnh Đồng Nai là cửa ngõ phía Đông của Tp. Hồ Chí Minh. Để kết nối giao thông giữa 2 địa phương, các cầu đường bộ vượt sông được coi là xương sống, đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
-
Kinh tế Việt Nam
EVN tuân thủ xả nước vụ Đông Xuân năm 2022-2023 theo kế hoạch
15:45'
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, từ đợt 1 đến nay EVN đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện tuân thủ việc xả nước theo kế hoạch đề ra.
-
Kinh tế Việt Nam
Cục Hàng không Việt Nam khuyến cáo cẩn trọng khi mua vé qua các kênh trung gian
14:43'
Cục Hàng không Việt Nam vừa có thông tin phản hồi về việc hành khách phải mua vé máy bay cao hơn mức giá quy định trên các đường bay nội địa
-
Kinh tế Việt Nam
Giải pháp nào tăng thị phần ngành đường thuỷ và đường sắt?
14:26'
Bộ Giao thông Vận tải sẽ tục tái cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm vận tải đường bộ, tăng thị phần vận tải đường thủy nội địa và đường sắt...
-
Kinh tế Việt Nam
Lập 3 đoàn kiểm tra về đào tạo, sát hạch lái xe
11:27'
Bộ Giao thông Vận tải vừa ban hành kế hoạch thanh tra, kiểm tra công tác đào tạo sát hạch, cấp giấy phép lái xe.
-
Kinh tế Việt Nam
Bổ sung dự toán chi đầu tư phát triển năm 2022 cho Bộ Giao thông vận tải
08:57'
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã ký Quyết định số 51/QĐ-TTg về việc bổ sung dự toán chi đầu tư phát triển vốn nước ngoài nguồn ngân sách Trung ương năm 2022 cho Bộ Giao thông vận tải.
-
Kinh tế Việt Nam
Vụ đắm tàu tại Hàn Quốc: Đại sứ quán Việt Nam triển khai các biện pháp bảo hộ công dân
21:02' - 06/02/2023
Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc đang tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng Hàn Quốc khẩn trương triển khai các biện pháp bảo hộ công dân cần thiết.
-
Kinh tế Việt Nam
Động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria: Chưa ghi nhận thông tin có công dân Việt Nam bị ảnh hưởng
20:57' - 06/02/2023
Cho đến cuối ngày 6/2, chưa ghi nhận thông tin có công dân Việt Nam bị ảnh hưởng bởi trận động đất.