Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 2: "Van an toàn" phòng ngừa rủi ro

Khát vọng hình thành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam đang được hiện thực hóa. Việc xây dựng cơ chế vượt trội, hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao, tạo lập niềm tin với nhà đầu tư cùng với những quy định phòng ngừa rủi ro sẽ là chìa khóa quyết định thành công. Phóng viên TTXVN đã trao đổi với các chuyên gia kinh tế xung quanh những vấn đề này.

*PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh, Phó Giám đốc phụ trách Ban giám đốc Học viện Ngân hàng: 

Trong quá trình hình thành và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) tại Việt Nam, ngành ngân hàng giữ vai trò then chốt. Ngân hàng Nhà nước, với tư cách là cơ quan điều hành chính sách tiền tệ và giám sát hệ thống, sẽ thiết lập khung pháp lý ổn định, bảo đảm an toàn cho hoạt động tài chính - ngân hàng. Bên cạnh đó, việc duy trì ổn định tỷ giá, quản lý dự trữ ngoại hối và phát triển hệ thống thanh toán hiện đại, an toàn sẽ tạo dựng niềm tin với nhà đầu tư quốc tế. Ở góc độ giám sát rủi ro, đây cũng là yếu tố quyết định đến sự bền vững của trung tâm. 

Các ngân hàng thương mại chính là những chủ thể trực tiếp cung cấp sản phẩm, dịch vụ tài chính - ngân hàng đạt chuẩn quốc tế, cần liên tục đổi mới sản phẩm, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, tăng cường kết nối với thị trường quốc tế để học hỏi kinh nghiệm quản trị, đồng thời nâng cao năng lực quản lý rủi ro.

Song song với đó, để thu hút nhà đầu tư nước ngoài, điều quan trọng nhất là chúng ta phải tạo ra một môi trường đầu tư thực sự hấp dẫn, minh bạch và ổn định. Chúng ta cần từng bước mở rộng tự do hóa giao dịch vốn - cả dòng vốn vào và ra, ngắn hạn và dài hạn nhưng phải dựa trên một khung pháp lý chặt chẽ do Ngân hàng Nhà nước xây dựng, nhằm hạn chế rủi ro tiềm ẩn đồng thời, cần phải có chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng. 

Thêm vào đó, cần phát triển thị trường vốn hiện đại, nhất là các công cụ tài chính phái sinh và cơ chế huy động vốn mới; tiếp tục thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành tài chính – ngân hàng, phù hợp với chiến lược quốc gia, nhằm nâng cao tính minh bạch, tiện ích và khả năng kết nối toàn cầu.

Cuối cùng, phải bảo đảm an toàn hệ thống tài chính thông qua áp dụng đầy đủ chuẩn mực Basel II, III, triển khai cơ chế bảo hiểm tiền gửi toàn diện và các quy tắc quản trị rủi ro quốc tế. Khi niềm tin của nhà đầu tư được củng cố, TTTCQT tại Việt Nam mới có thể trở thành điểm đến an toàn, hiện đại và hấp dẫn trong khu vực.

* PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh:

Trong nỗ lực muốn bứt lên trước một số trung tâm tài chính khác trên thế giới, Việt Nam cần những cơ chế vượt trội cùng mô hình thủ tục "một cửa" đúng nghĩa. Khi đó, Trung tâm tài chính quốc tế được kỳ vọng sẽ trở thành nơi tập trung các dịch vụ tài chính cao cấp, đồng thời thí điểm các lĩnh vực mới như: thị trường phái sinh, carbon và fintech, vốn chưa phát triển trong khuôn khổ thông thường.

Trước đây, doanh nghiệp phải làm việc với nhiều cơ quan quản lý, nhiều thủ tục và phân tán. Việc triển khai mô hình "một cửa" liên thông giúp giải quyết bất cập, với cơ quan điều hành địa phương làm đầu mối và hệ thống số hóa kết nối dữ liệu quốc gia, rút ngắn đáng kể quy trình.

Trung tâm tài chính quốc tế cũng cần có quy định rõ ràng về phạm vi được phép và không được phép làm, vừa đủ minh bạch để định hướng hoạt động kinh doanh, vừa đủ chặt chẽ ngăn ngừa nguy cơ trở thành điểm rò rỉ rủi ro lan sang phần còn lại của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, nếu VND chảy mạnh vào một khu vực có mức độ tự do hóa cao rồi vòng ngược trở lại, rủi ro chênh lệch chế độ và thao túng kỳ hạn có thể lan truyền về hệ thống trong nước. Vì thế, chỉ nên cho phép ngân hàng tại Trung tâm tài chính quốc tế thực hiện giao dịch ngoại tệ - VND với tổ chức tín dụng được phép, trong vai tổ chức kinh tế, để đáp ứng những nghĩa vụ VND bắt buộc như: thuế, phí, chi trả hàng hóa, dịch vụ, hoặc chuyển đổi lợi nhuận có nguồn thu hợp pháp, đây là một "van kỹ thuật" cần thiết nhưng được đặt dưới hệ quy chiếu nội địa.

* Ông Phạm Lưu Hưng – Kinh tế trưởng, kiêm Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI): 

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển một trung tâm tài chính mang tầm khu vực. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tham vọng này, cần giải quyết đồng thời các thách thức về hạ tầng, chính sách, nguồn nhân lực và chiến lược quảng bá.

Kinh tế của Việt Nam có độ mở cao cho phép kết nối chặt chẽ với thị trường quốc tế. Vị trí địa lý nằm ở trung tâm châu Á – Thái Bình Dương cũng giúp Việt Nam trở thành điểm trung chuyển quan trọng, thu hút vốn từ cả phương Đông và phương Tây. TP. Hồ Chí Minh hội tụ hệ thống ngân hàng, chứng khoán, quỹ đầu tư phát triển mạnh, còn Đà Nẵng có lợi thế vị trí và sắp triển khai khu thương mại tự do, tạo thêm sức hút cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, so với Singapore hay Hong Kong (Trung Quốc), khoảng cách vẫn khá xa. Một trung tâm tài chính chỉ có thể thành công khi hạ tầng và khung pháp lý đạt chuẩn quốc tế, bảo đảm minh bạch và tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Do đó, Việt Nam cần sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đồng thời nâng cấp hệ thống thanh toán, giao dịch, ứng dụng fintech, AI, blockchain để rút ngắn khoảng cách với thế giới.

Yếu tố nhân lực cũng quan trọng. Việt Nam đã có tiến bộ trong đào tạo tài chính, nhiều chương trình liên kết quốc tế và môi trường hấp dẫn với chuyên gia nước ngoài song để cạnh tranh với khu vực, cần đầu tư hơn nữa vào giáo dục tài chính, đặc biệt ở lĩnh vực quản lý rủi ro, fintech và thị trường vốn quốc tế.

Muốn thu hút dòng vốn bền vững, chúng ta phải tập trung vào các nhà đầu tư dài hạn, khuyến khích họ đặt trụ sở, văn phòng tại Việt Nam. Song song, cần tổ chức hội nghị tài chính quốc tế, phát triển sản phẩm tài chính sáng tạo, xây dựng thương hiệu quốc gia. Quan trọng nhất là cách tiếp cận "nghĩ lớn, bắt đầu nhỏ", từng bước chuẩn hóa, mở rộng và hợp tác chặt chẽ với các tổ chức tài chính quốc tế để vừa học hỏi kinh nghiệm, vừa tạo dựng niềm tin cho dòng vốn ngoại.

Xem thêm:

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 1: Hiện thực hóa khát vọng

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 2: "Van an toàn" phòng ngừa rủi ro

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 3: Tăng tốc cho mô hình “một trung tâm, hai điểm đến”

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài cuối: Cuộc đua trong kỷ nguyên đa cực