Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài cuối: Cuộc đua trong kỷ nguyên đa cực

Nếu trước đây quyền lực tài chính chủ yếu gói gọn trong những tên tuổi lâu đời như New York (Mỹ) hay London (Anh), thì ngày nay bản đồ tài chính thế giới đã trở nên đa cực hơn, với sự vươn lên mạnh mẽ của Hong Kong (Trung Quốc), Singapore, hay Dubai (Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất). Cuộc cạnh tranh không chỉ dừng lại ở quy mô thị trường hay số lượng tổ chức tài chính, mà còn phản ánh khả năng đổi mới công nghệ, sức hút nhân tài và mức độ minh bạch của chính sách.

*Lợi thế cạnh tranh và thách thức

London và New York là minh chứng cho mô hình trung tâm tài chính phát triển lâu đời, mang trong mình lợi thế cấu trúc ổn định, uy tín toàn cầu và hệ sinh thái tài chính đa dạng. Thành phố New York dẫn đầu toàn diện trong các hạng mục như môi trường kinh doanh, hạ tầng, nguồn nhân lực, phát triển tài chính và uy tín toàn cầu.

Trong khi thủ đô London của Vương quốc Anh đứng đầu lĩnh vực nhân lực và đạt vị trí thứ hai trong uy tín toàn cầu. Tuy nhiên, mô hình này thường kém linh hoạt trước các cú sốc địa chính trị và cải cách chính sách, như hậu Brexit, khiến London vừa nỗ lực phục hồi niềm tin qua các chính sách tăng cường cạnh tranh.

Tại châu Á, sự trỗi dậy của Thượng Hải, Hong Kong và Singapore đang tạo nên thế cân bằng mới. Những trung tâm tài chính này tận dụng vị trí địa lý thuận lợi, truyền thống thương mại cảng biển và kết nối xuyên biên giới. Hong Kong dù đối mặt với áp lực chính trị nhưng vẫn trụ vững vị trí thứ ba toàn cầu, đặc biệt nhờ điểm sáng trong các lĩnh vực quản lý tài sản, bảo hiểm, ngân hàng và fintech.

Tuy vậy, độ phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc có thể là điểm yếu trong trường hợp biến động chính trị tăng cao. Singapore, với khung pháp lý minh bạch, chính sách thuế ưu đãi và môi trường thân thiện với các quỹ quốc tế, đang nhanh chóng trở thành điểm đến hàng đầu cho quản lý tài sản và đầu tư công nghệ cao.

Ở Trung Đông, Dubai nổi lên như một hiện tượng mới. Trung tâm tài chính quốc tế Dubai (DIFC) thu hút các ngân hàng đầu tư, quỹ phòng hộ và công ty quản lý tài sản nhờ ưu đãi thuế và vị trí địa lý chiến lược. Tuy vậy, tốc độ phát triển quá nhanh của những trung tâm tài chính thế hệ mới như Dubai cũng đặt ra những thách thức về hạ tầng, quy trình hành chính và minh bạch thể chế, khiến giới quan sát cảnh báo về khả năng quá tải nếu không được điều chỉnh kịp thời.

Một điểm đáng chú ý khác là sự dịch chuyển cán cân trong ngành quản lý tài sản. Thụy Sĩ, vốn nổi tiếng lâu đời trong lĩnh vực này, đang dần bị các trung tâm tài chính châu Á vượt mặt. Theo dự báo của PwC và BCG, Hong Kong (Trung Quốc) và Singapore có thể soán ngôi Thụy Sĩ vào năm 2028, phản ánh sự thay đổi trong nhu cầu và ưu tiên của các dòng vốn toàn cầu.

Theo PwC, tổng giá trị tài sản quản lý toàn cầu (AUM) dự kiến sẽ đạt khoảng 171.000 tỷ USD vào năm 2028, với khu vực châu Á–Thái Bình Dương chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Điều này đồng nghĩa với việc Hong Kong (Trung Quốc) và Singapore không chỉ thách thức vị thế truyền thống của Thụy Sĩ, mà còn có cơ hội trở thành trung tâm quản lý tài sản hàng đầu thế giới nhờ thu hút mạnh dòng vốn quốc tế.

Bản đồ tài chính toàn cầu ngày nay là sự cạnh tranh gay gắt giữa các trung tâm đã định hình và các “ngôi sao mới nổi”. Chỉ số Global Financial Centres Index (GFCI) thường được coi là thước đo uy tín để đánh giá sức cạnh tranh của các trung tâm tài chính, dựa trên các yếu tố từ môi trường kinh doanh, hạ tầng, nguồn nhân lực cho đến uy tín quốc tế.

Theo xếp hạng GFCI mới nhất, được công bố hồi tháng 3/2025, New York vẫn dẫn đầu với điểm số 769, London bám sát ở vị trí thứ hai với 762 điểm. Hong Kong (Trung Quốc) giữ vững vị trí thứ ba toàn cầu (760 điểm), Singapore đứng thứ tư (750 điểm), trong khi Dubai vươn lên vị trí thứ 12 (740 điểm). Kết quả của chỉ số này cũng phản ánh rõ nét sự thay đổi trong cán cân tài chính toàn cầu.

Những lợi thế như hạ tầng hiện đại, khung pháp lý rõ ràng, chính sách thu hút nhân tài và uy tín quốc tế trở thành yếu tố quyết định tới vị thế của các trung tâm tài chính. Nhưng song song với đó là các thách thức về địa chính trị, khủng hoảng kinh tế, cũng như sức ép từ đổi mới công nghệ và yêu cầu minh bạch cao hơn. Cũng chính sự cạnh tranh quyết liệt này lại khiến thị trường tài chính toàn cầu trở nên phân mảnh hơn, buộc nhà đầu tư phải tính toán kỹ lưỡng trước khi phân bổ nguồn lực.

*Xu hướng định hình tương lai

Nhìn về phía trước, các trung tâm tài chính quốc tế sẽ tiếp tục là điểm đến chiến lược của dòng vốn toàn cầu, song diện mạo của chúng sẽ thay đổi mạnh mẽ. Thứ nhất, công nghệ tài chính (fintech) và trí tuệ nhân tạo sẽ là yếu tố then chốt quyết định sức hút của mỗi trung tâm. Những thành phố có khả năng dẫn dắt trong lĩnh vực này sẽ trở thành “nơi hội tụ” cho nhà đầu tư công nghệ và quỹ mạo hiểm.

Thứ hai, tính bền vững và tài chính xanh sẽ ngày càng quan trọng. Các trung tâm nào thiết lập được chuẩn mực cao trong phát hành trái phiếu xanh, tín chỉ carbon hay đầu tư bền vững sẽ chiếm ưu thế trong việc định hình thị trường vốn mới.

Thứ ba, sự dịch chuyển địa chính trị cũng sẽ vẽ lại bản đồ tài chính. Căng thẳng Mỹ - Trung, tác động của Brexit hay các chính sách bảo hộ thương mại đang làm thay đổi luồng vốn, buộc các trung tâm phải linh hoạt hơn trong cách thức điều hành.

Cuối cùng, tính kết nối và hội nhập quốc tế vẫn là điều kiện sống còn. Một trung tâm tài chính, dù mạnh đến đâu, nếu không tạo được liên thông với các thị trường khác thì khó có thể duy trì vị thế toàn cầu.

*Duy trì vai trò trụ cột

Sự hình thành và phát triển của các trung tâm tài chính quốc tế không chỉ phản ánh sức mạnh kinh tế của từng quốc gia mà còn là kết quả của chiến lược dài hạn và khả năng thích ứng trước biến động toàn cầu. Mỗi mô hình đều có ưu và nhược điểm riêng, và thực tế cho thấy những trung tâm thành công nhất là nơi dung hòa giữa truyền thống và đổi mới, giữa ổn định thể chế và tính linh hoạt trong chính sách.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất định, từ biến động địa chính trị đến thách thức công nghệ, cuộc cạnh tranh giữa các trung tâm tài chính quốc tế sẽ càng khốc liệt hơn. Song, đó cũng chính là động lực để các trung tâm này đổi mới, mở rộng và tiếp tục đóng vai trò trụ cột cho hệ thống tài chính toàn cầu.

Xem thêm:

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 1: Hiện thực hóa khát vọng

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 2: "Van an toàn" phòng ngừa rủi ro

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài 3: Tăng tốc cho mô hình “một trung tâm, hai điểm đến”

Định vị Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu - Bài cuối: Cuộc đua trong kỷ nguyên đa cực