Độ dốc sườn - yếu tố tác động mạnh gây trượt lở đất
Theo Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai, những ngày qua, địa bàn tỉnh Lai Châu xảy ra mưa lớn kéo dài trên diện rộng gây sạt lở nhiều tuyến đường giao thông với khối lượng hàng nghìn mét khối đất, đá.
Lãnh đạo UBND tỉnh Lai Châu và Sở Giao thông Vận tải tỉnh đã có mặt tại hiện trường để khảo sát thực trạng, tìm phương án khắc phục, đảm bảo giao thông nhanh nhất.
Mưa lớn kéo dài đã gây sạt lở, sụt lún nhiều tuyến quốc lộ, tỉnh lộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên. Tại km 3+600 Quốc lộ 4H (đoạn thuộc huyện Mường Chà), lượng lớn đất đá từ taluy dương sạt xuống mặt đường khiến xe ô tô không thể lưu thông. Lực lượng Cảnh sát giao thông, Công an huyện Mường Chà đã phối hợp với Công ty Đường bộ 2 khắc phục sự cố. Trên Quốc lộ 6, vào khoảng 8 giờ ngày 5/8, tại km 421 (địa phận bản Co Ngựu, xã Mương Mùn, huyện Tuần Giáo), sạt lở đất đá làm hai vách taluy dương đổ xuống mặt đường khiến giao thông đi lại gặp nhiều khó khăn. Đến khoảng 11 giờ cùng ngày, tuyến đường tạm thời cơ bản thông xe sau nỗ lực khắc phục của cơ quan chức năng.Km 180 Quốc lộ 12 (đoạn thuộc huyện Điện Biên) xuất hiện tình trạng sạt lở taluy âm nguy hiểm. Lực lượng chức năng đã tiến hành rào chắn và gắn biển cảnh báo kịp thời để đảm bảo an toàn cho người đi đường.
Theo Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Đắk Nông, tính đến ngày 5/8, đợt mưa lũ kéo dài từ ngày 30/7 đã gây ngập úng hàng trăm căn nhà và nhiều tuyến đường giao thông. Địa phương cũng ghi nhận tình trạng sụt lún đất bất thường tại các huyện Tuy Đức, Đắk G’long, thành phố Gia Nghĩa…Các ngành chức năng đã di dời hơn 150 hộ dân khỏi các vùng sạt lở, vùng có nguy cơ sạt lở nguy hiểm. Toàn tỉnh có hai trường hợp bị nước lũ cuốn và tử vong.
Thống kê 7 tháng qua, địa bàn tỉnh Lâm Đồng xảy ra các loại hình thiên tai chủ yếu là mưa lớn kèm lốc xoáy, sạt lở đất gây hậu quả nặng nề, làm 9 người thiệt mạng, 4 người bị thương. Thiên tai khiến hơn 200 căn nhà bị hư hỏng, gần 200 ha cây trồng bị thiệt hại, nhiều cầu dân sinh, công trình thủy lợi, đường giao thông bị ảnh hưởng.Đáng chú ý là liên tiếp xảy ra các vụ sạt lở đất, bờ taluy gây nhiều thiệt hại về người và tài sản như các vụ sạt lở đất trên địa bàn thành phố Đà Lạt trong tháng 6, sạt lở tại đèo Bảo Lộc (thuộc Quốc lộ 20) vào ngày 30/7.
*Nguy cơ sạt lở cao ở nơi có độ dốc sườn lớn
Đánh giá về nguyên nhân sạt lở đất diễn ra tại nhiều địa phương thời gian qua, Tiến sỹ Đào Minh Đức, Viện Địa chất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng, trượt lở đất là một trong những loại hình thiên tai phổ biến nhất trên thế giới và Việt Nam.
Ba phần lãnh thổ Việt Nam thuộc khu vực miền núi, có địa hình sườn dốc cao, hoạt động phát triển kinh tế- xã hội chưa được quy hoạch hợp lý, các hiện tượng trượt lở đất, lũ bùn đá và lũ quét thường xảy ra.
Các khu vực miền núi, trung du ở Việt Nam, điển hình là Sapa, Lào Cai hay Lâm Đồng đều là vùng núi với độ dốc địa hình dao dộng trung bình từ 15- 25 độ chiếm trên 50%, đất dốc trên 25 độ chiếm gần 50%. Đồng thời, địa hình chủ yếu là đồi núi, có độ dốc cao từ 200 - 1.500 m so với mực nước biển, với các nhóm đất chủ yếu là đất đỏ bazan, đất phù sa, đất có độ dốc cao. Kết cấu đất yếu nên gây nguy cơ sạt lở rất cao khi mưa lớn kéo dài. Tiến sỹ Đào Minh Đức, Viện Địa chất lý giải thêm, thời gian gần đây, để mở rộng diện tích xây dựng, người dân đào đất dốc để dựng nhà mà không chú ý tới đặc điểm và tính chất cơ lý đất đá dẫn tới rất nhiều trường hợp nhà ở ngay cạnh những khu đất dốc có khả năng mất ổn định cao.Một số trường hợp, giải pháp gia cố mái taluy của người dân không được tính toán phân tích phù hợp nên đã gây ra những sự cố như tại phường 10 thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng hay sập bờ kè tại thành phố Hạ Long, Quảng Ninh...
Đây là hiện tượng rất phổ biến đã được nhiều cơ quan chuyên môn cảnh báo nhưng chưa thực sự được quan tâm. Hiện tượng này không chỉ xuất hiện nhỏ lẻ ở trong các khu dân cư mà còn diễn ra tại hầu khắp các công trình phát triển hạ tầng nhất là các tuyến đường giao thông miền núi, công trình thủy lợi, thủy điện.
Sử dụng sườn dốc đồi núi để sản xuất nông lâm nghiệp cũng là yếu tố tác động mạnh đến khả năng trượt đất đá. Kết quả chồng chập các vị trí trượt lở và sơ đồ thảm thực vật của khu vực nghiên cứu cho thấy, đối tượng có ảnh hưởng nhiều nhất đối với hiện tượng trượt lở là rừng sản xuất, đặc biệt là cây keo lai. Thống kê tại khu vực miền núi Quảng Nam cho thấy, 63% điểm trượt lở liên quan đến rừng trồng cây keo lai. Do đặc điểm trồng và khai thác cây keo lai, bề mặt đất luân phiên được che phủ hoặc để trống trong những khoảng thời gian nhất định. Dưới tác động của dao động nhiệt độ, mưa và hoạt động vận chuyển, các khe nứt tách sẽ được hình thành và phát triển trên đất dốc, tạo tiền đề cho sự phát triển các khối trượt lớn. Hơn nữa, biến đổi khí hậu dẫn tới sự gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan, ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành trượt đất đá. Với diễn biến mới đầu mùa mưa của năm 2023 cho thấy một số nơi xuất hiện nắng nóng kỷ lục, số lượng bão đổ vào miền Bắc giảm rõ rệt, lượng mưa diện rộng và cường độ mưa nhiều nơi tăng đột biến.Xâu chuỗi từ các vấn đề trên cho thấy, trong sự hình thành, phát triển tai biến trượt đất đá, các hoạt động nhân sinh đóng vai trò quan trọng nhất cùng với sự tác động của các hình thế thời tiết cực đoan.
Tiến sỹ Trần Tân Văn, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho rằng, độ dốc sườn là nhân tố quan trọng bậc nhất ảnh hưởng đến trượt lở đất, các nhân tố còn lại như: lượng mưa, hướng sườn, đứt gãy sông suối, thổ nhưỡng, lớp phủ ứng với mức độ nhạy cảm đến khả năng gây ra tai biến trượt lở đất khác nhau.Trong đó, yếu tố hướng sườn liên quan đến khả năng tiếp nhận ánh sáng mặt trời, gió và lượng mưa. Từ đó, ảnh hưởng gián tiếp đến các nhân tố khác gây ra trượt lở đất như độ ẩm đất, thảm phủ, tầng dày đất. Yếu tố lớp phủ như thảm phủ thực vật và rừng có vai trò là lớp phủ che chắn và hạn chế sự xói mòn đất, rễ thực vật làm tăng độ kết dính trong đất.
Hiện tượng thiên tai gây hậu quả nặng nề như thời gian qua chủ yếu là do lượng mưa trung bình của tỉnh Lâm Đồng luôn cao hơn cả nước (từ 1.750 - 3.150 mm/năm). Tuy nhiên, chỉ riêng 7 tháng qua, lượng mưa đã đạt 1.219 mm/năm (tăng nhiều so với cùng kỳ các năm trước và gần bằng lượng mưa trung bình của cả nước, từ 1.500 - 2.000 mm/năm).Một số thời điểm lượng mưa đo được tại thành phố Đà Lạt và Bảo Lộc (Lâm Đồng) rất cao, từ 100 - 190 mm/ngày khiến cho nền đất bị yếu, dễ gây sạt lở./.
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Sóc Sơn (Hà Nội) rà soát các điểm có nguy cơ sạt lở
15:18' - 08/08/2023
Huyện Sóc Sơn đã đạo 11 xã, thị trấn có rừng rà soát điểm có nguy cơ sạt lở đất đá trên diện tích rừng do địa phương quản lý để xây dựng phương án phòng chống, di dời người và tài sản...
-
Đời sống
Một số biện pháp phòng chống lũ quét và sạt lở đất
11:44' - 08/08/2023
Trong thời gian qua, lũ quét và sạt lở đất xảy ra gây thiệt hại nghiêm trọng tới các địa phương. BNEWS cập nhật một số biện pháp phòng chống lũ quét và sạt lở đất.
-
Kinh tế & Xã hội
Cảnh báo sạt lở tại nhiều tuyến đường của Lào Cai
17:30' - 07/08/2023
Do mưa lớn kéo dài liên tục từ ngày 2/8 đến 7/8, một số tuyến đường quan trọng trên địa bàn tỉnh Lào Cai xuất hiện sạt lở, sụt lún, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.
-
Kinh tế Việt Nam
Ngành giao thông tập trung ứng phó mưa lũ, sạt lở đất ở Tây Nguyên, Bắc Bộ
15:35' - 07/08/2023
Bộ Giao thông Vận tải vừa có công điện khẩn yêu cầu các đơn vị tiếp tục tập trung ứng phó mưa lũ khu vực Tây Nguyên, Bắc Bộ.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế & Xã hội
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay ngày 5/10/2024
07:57'
Bnews. Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 5/10, sáng mai 6/10, các trận đấu trong nước, quốc tế đêm nay và sáng mai được cập nhật mới nhất, chính xác nhất. Lịch thi đấu ngoại hạng Anh, La Liga, Bundesliga.
-
Kinh tế & Xã hội
Sản xuất công nghiệp Bắc Ninh hồi phục tích cực
05:00'
Đến thời điểm này, ngành công nghiệp tỉnh Bắc Ninh đã hồi phục tích cực, góp phần quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
-
Kinh tế & Xã hội
XSMB 5/10. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay ngày 5/10/2024. SXMB thứ Bảy ngày 5/10
19:30' - 04/10/2024
Bnews. XSMB 5/10. Kết quả xổ số hôm nay ngày 5/10. XSMB thứ Bảy. Trực tiếp KQXSMB ngày 5/10. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 5/10/2024.
-
Kinh tế & Xã hội
XSMT 5/10. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay ngày 5/10/2024. XSMT thứ Bảy ngày 5/10
19:30' - 04/10/2024
Bnews. XSMT 5/10. Kết quả xổ số hôm nay ngày 5/10. XSMT thứ Bảy. Trực tiếp KQXSMT ngày 5/10. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 28/9/2024.
-
Kinh tế & Xã hội
XSMN 5/10. Kết quả xổ số miền Nam hôm nay ngày 5/10/2024. XSMN thứ Bảy ngày 5/10
19:30' - 04/10/2024
Bnews. XSMN 5/10. Kết quả xổ số hôm nay ngày 5/10. XSMN thứ Bảy. Trực tiếp KQXSMN ngày 5/10. Kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy ngày 5/10/2024.
-
Kinh tế & Xã hội
Kết quả Vietlott Power 6/55 ngày 3/10 - Kết quả xổ số Vietlott Mega - Kết quả xổ số Vietlott ngày 3/10/2024
19:30' - 04/10/2024
Bnews. Kết quả Vietlott Power 6/55 ngày 3/10 - Kết quả xổ số Vietlott hôm nay ngày 3 tháng 10 năm 2024 - Xổ số Vietlott Power 6/55 hôm nay.
-
Kinh tế & Xã hội
Vụ sập cầu Phong Châu: Vận hành 2 phà cơ động phục vụ người dân lưu thông qua sông Hồng
19:15' - 04/10/2024
Vụ sập cầu Phong Châu: Vận hành 2 phà cơ động phục vụ người dân lưu thông qua sông Hồng
-
Kinh tế & Xã hội
XSLA 5/10 Kết quả xổ số Long An hôm nay ngày 5/10/2024. SXLA ngày 5/10
19:00' - 04/10/2024
Bnews. XSLA 5/10. Kết quả xổ số hôm nay ngày 5/10. XSLA Thứ Bảy. Trực tiếp KQXSLA ngày 5/10. Kết quả xổ số Long An hôm nay ngày 5/10/2024.
-
Kinh tế & Xã hội
XSHCM 5/10. Kết quả xổ số Hồ Chí Minh hôm nay ngày 5/10/2024. XSHCM ngày 5/10. XS Sài Gòn
19:00' - 04/10/2024
Bnews. XSHCM 5/10. Kết quả xổ số hôm nay ngày 5/10. XSHCM Thứ Bảy. Trực tiếp KQXSHCM.Kết quả xổ số Hồ Chí Minh hôm nay ngày 5/10/2024.Kết quả xổ số Hồ Chí Minh Thứ Bảy ngày 5/10/2024. XS Sài Gòn.