Động lực mới cho quan hệ hợp tác Việt Nam – Cuba, Việt Nam - Pháp

Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron và Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Raul Castro Ruz, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Cộng hòa Pháp từ ngày 25-27/3 và thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Cuba từ ngày 28-30/3/2018.

Chuyến thăm thành công tốt đẹp đã tạo xung lực mới cho quan hệ Việt Nam – Pháp, Việt Nam – Cuba trong giai đoạn phát triển mới, nâng cao hiệu quả hợp tác và làm sâu sắc hơn quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam với hai nước nói trên. Kết thúc chuyến thăm, phóng viên TTXVN đã phỏng vấn một số thành viên chính thức tham gia Đoàn. Sau đây là nội dung phỏng vấn:

* Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh: Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo đòn bẩy cho quan hệ hợp tác nhiều mặt

Quan hệ Việt – Pháp thời gian qua có những nền tảng bền vững, kết quả tích cực trên nhiều khía cạnh, lĩnh vực. Hợp tác hai nước đi vào thực chất và trải rộng các lĩnh vực, có tính toàn diện, bổ trợ, tương tác giữa hai quốc gia trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế.

Hai nước đã là đối tác chiến lược của nhau, có nền tảng khung khổ hợp tác để triển khai. Tuy nhiên, tiềm năng, cơ hội hợp tác giữa hai nước còn rất to lớn. Các khung khổ, thể chế hợp tác cần tiếp tục được nhanh chóng hoàn thiện, từ đó có những chương trình hành động mới thể hiện rõ quan điểm chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao hai nước.

Trong đó, mục tiêu cơ bản là Pháp phải trở thành cửa ngõ, đầu cầu của Việt Nam trong việc tiếp cận Liên minh châu Âu và Việt Nam phải trở thành đầu cầu của Pháp trong khối ASEAN, cũng như hội nhập giữa ASEAN với khu vực và quốc tế.

Trong hội đàm cấp cao, Pháp đánh giá cao vai trò và vị thế của Việt Nam và mong muốn trở thành cường quốc về đầu tư, hợp tác với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, để khai thác được lợi thế, vị thế quan trọng của Việt Nam trong khuôn khổ hội nhập thế giới.

Tính tương tác giữa Việt Nam và Pháp rất lớn khi mà nước Pháp với vị thế là một trung tâm, đầu tàu kinh tế lớn của châu Âu dựa vào nền tảng hạ tầng, khoa học công nghệ, công nghệ mới gắn với cách mạng công nghiệp 4.0, cũng như năng lực trong đào tạo và giáo dục.

Việt Nam với sức hút lớn của thị trường hơn 90 triệu dân, có mức thu nhập ngày càng tăng, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định. Những lĩnh vực mới có tính chất bổ trợ giữa hai nền kinh tế như giao thông, năng lượng, điện lực, các ngành công nghiệp chế biến chế tạo, hạ tầng đường sắt đô thị, vận tải hàng không, vận tải đường biển, logistics, chưa kể đến các lĩnh vực chuyển giao công nghệ phát triển kinh tế số, các ngành công nghiệp dược phẩm, sinh dược, hóa dầu… cũng là những lĩnh vực mà các doanh nghiệp và nền kinh tế Pháp có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu.

Về thương mại, Việt Nam đã trở thành đối tác hàng đầu của Pháp trong khối ASEAN. Thu hút đầu tư của Pháp vào Việt Nam đứng ở vị trí tốp đầu. Tuy nhiên, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU đang tiếp tục được cả hai bên nỗ lực thúc đẩy ký kết và sớm thông qua, chắc chắn sẽ là đòn bẩy tạo tăng trưởng đột biến trong quan hệ thương mại, đầu tư giữa Việt Nam với EU, trong đó có Pháp.

Trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Pháp lần này, mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước được đề cập sâu rộng, toàn diện, đi vào chiều sâu, với việc hoàn thiện hàng loạt khuôn khổ hợp tác về mặt pháp lý trên các lĩnh vực: Khoa học, giáo dục, kinh tế, thương mại, đầu tư, công nghệ… cho thấy triển vọng rất lớn về hợp tác giữa hai nước.

Chúng ta đã chứng kiến không chỉ việc hoàn thiện khung khổ và thể chế hợp tác giữa hai nước thông qua hàng chục thỏa thuận, biên bản hợp tác trên các lĩnh vực giữa các cơ quan quản lý nhà nước của hai nước, mà chúng ta đã chứng kiến sự khởi động và tham gia sâu rộng của các doanh nghiệp với việc ký kết thỏa thuận hợp tác của các doanh nghiệp lên tới nhiều tỷ USD, như việc cấp giấy phép cho tổ hợp đầu tư của Tập đoàn Điện lực Pháp (EDF) phát triển trung tâm điện Sơn Mỹ quy mô hơn 2 tỷ Euro.

Hay các dự án của Vietjet ký kết với Airbus và các tổ hợp công nghiệp của Pháp trong việc cung cấp máy bay, hay hợp tác khai thác đường bay; đầu tư hạ tầng của Pháp trong các dự án quan trọng của Việt Nam như tuyến đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, tiếp tục hoàn thiện Sân vận động Hàng Đẫy, hợp tác giữa Tập đoàn Boyugues với Tập đoàn T&T.

Tất cả những điều đó cho thấy đã có sự chuyển động không chỉ của các doanh nghiệp vốn là những doanh nghiệp đầu tầu có thế mạnh của chúng ta từ trước tới nay là các tập đoàn kinh tế nhà nước, mà đã có sự tham gia sâu rộng của cộng đồng doanh nghiệp nói chung, đặc biệt là các doanh nghiệp mới nổi, doanh nghiệp tư nhân, có vốn đầu tư nước ngoài, cho thấy sự đa dạng hình thức hợp tác, chất lượng hợp tác, sự mở rộng ra các lĩnh vực của khu vực doanh nghiệp.

* Bạn bè, đồng chí và đối tác quan trọng của nhau

Chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Cộng hòa Cuba lần này có ý nghĩa lịch sử, diễn ra vào thời điểm Việt Nam bước vào giai đoạn hội nhập sâu rộng hơn với thế giới, thông qua hàng loạt hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Còn Cuba sau một thời kỳ nghiên cứu kinh nghiệm Việt Nam và các nước, bạn cũng đang hướng vào tổ chức triển khai thực hiện cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế, cũng như một số chương trình nghị sự phát triển kinh tế trung hạn...

Điều này cho thấy hai nước đều đánh giá, nhận thức được cơ hội và yêu cầu cho phát triển. Chính vì vậy, những kinh nghiệm, mô hình hợp tác từ trước đến nay giữa Việt Nam và Cuba đã mang lại những kết quả tích cực trong một số chừng mực cũng đang được cả hai phía nghiêm túc đánh giá, phân tích từ đó thống nhất tiếp tục đưa ra những khung khổ, cơ chế và phạm vi nội dung hợp tác mới.

Cả Việt Nam và Cuba thống nhất đánh giá hai nước là đối tác quan trọng của nhau, không chỉ là những đối tác thủy chung, những người đồng chí sống chết có nhau trong các giai đoạn phát triển của hai đất nước, mà còn là hai nền kinh tế của hai châu lục có yêu cầu và nhu cầu phối hợp hỗ trợ, đặc biệt là những bài học kinh nghiệm mang lại những giá trị lợi ích cho nhau trong quá trình xây dựng và phát triển. Chính vì vậy, Việt Nam được Cuba chọn là đối tác đầu tiên ở khu vực châu Á để nghiên cứu và cùng đàm phán xây dựng lại hiệp định thương mại mới giữa hai chính phủ.

Một kết quả rất tích cực và quan trọng trong chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là lãnh đạo cấp cao hai bên đã thống nhất cho phép lãnh đạo hai Bộ: Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Ngoại thương và Đầu tư nước ngoài Cuba ký kết thúc đàm phán chính thức giữa hai nước về Hiệp định thương mại mới Việt Nam – Cuba.

Hai bên sẽ triển khai việc rà soát pháp lý để ký kết trong thời gian sớm nhất, đưa Hiệp định này vào thực hiện, nhằm hỗ trợ tăng trưởng thương mại, giao lưu hàng hóa, thu hút đầu tư, nâng cao năng lực sản xuất, tham gia thị trường quốc tế và thị trường của nhau của doanh nghiệp hai nước.

Đây là bước phát triển rất quan trọng, thông qua việc thực hiện Hiệp định thương mại mới, hai nước dành cho nhau những ưu đãi, dựa trên những thế mạnh và nhu cầu của hai nền kinh tế, giảm và xóa bỏ các hàng rào quan thuế...

Trong chuyến thăm lần này, chúng ta cũng chứng kiến hàng loạt hiệp định, thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực từ giáo dục đào tạo, tư pháp, công nghệ, môi trường… đã được ký kết và trao đổi trực tiếp giữa hai phía. Qua đó tiếp tục hoàn thiện cơ chế, khung hợp tác giữa hai nhà nước, tạo thuận lợi cho các tổ chức đối tác, doanh nghiệp hai bên trong khai thác các cơ hội phát triển bền vững, thu hút đầu tư của nhau.

Đặc biệt, các bạn Cuba đã thể hiện rất rõ nét việc coi trọng quan hệ đối tác với Việt Nam. Trên thực tế đã có sự phát triển tích cực thời gian qua, trong thương mại và đầu tư Việt Nam đã trở thành đối tác hàng đầu của Cuba sau Trung Quốc trong số các nước châu Á. Kim ngạch thương mại đã lên đến hơn 200 triệu USD, con số rất đáng kể cả về số tuyệt đối cũng như sự tăng trưởng hàng năm.

Tuy nhiên, với Hiệp định thương mại mới, cũng như những thỏa thuận mới của bạn trong việc cấp phép với các nhà đầu tư Việt Nam và các khung khổ hợp tác mới giữa các doanh nghiệp hai bên, chúng ta thấy rõ Việt Nam có vị trí rất quan trọng đối với bạn trong chiến lược phát triển, đặc biệt là trong các hoạt động thương mại quốc tế, hợp tác đầu tư.

Trong khuôn khổ chuyến thăm này, Cuba đã cấp phép đầu tư cho các nhà đầu tư Việt Nam trong các dự án phát triển du lịch, xây dựng nhà máy điện, phát triển nông nghiệp tại Cuba… Chúng ta chứng kiến bước chuyển mình rất mạnh của Cuba trong hợp tác đầu tư với Việt Nam.

Các cơ hội mới mở ra thông qua thỏa thuận đã được ký kết giữa Vietjet với Cục Hàng không dân dụng Cuba hoặc dự án liên doanh giữa VietJet với Hãng hàng không Cuba; các dự án đầu tư phát triển hệ thống khách sạn, resort, đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh chóng của Cuba trong lĩnh vực du lịch.

Một số ý tưởng mới được bạn hoan nghênh đón nhận và đang tiếp tục nghiên cứu thúc đẩy cho việc quản trị và khai thác hiệu quả hơn nữa các cơ sở hạ tầng giao thông, hàng không, thúc đẩy phát triển bền vững du lịch Cuba trong thời gian tới. Đã có sự đồng hành tương tác kịp thời không chỉ của hai Nhà nước, hai Chính phủ, mà cả cộng đồng doanh nghiệp hai bên.

Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam – Cuba với sự tham gia đông đảo của hơn 100 doanh nghiệp hai bên, đã đi sâu vào những lĩnh vực thực chất, cụ thể, có khả năng mang lại những hiệu quả và chuyển biến rất quan trọng trong thời gian tới, không chỉ thương mại, mà cả đầu tư, tăng cường năng lực sản xuất, cũng như chuyển giao công nghệ giữa hai nước, cho phép Cuba và Việt Nam phát triển bền vững trong thời gian tới.

*Bộ trưởng Chu Ngọc Anh: Động lực mới cho hợp tác khoa học ông nghệ

Chuyến thăm của Tổng Bí thư rất đặc biệt, đã có tác động mạnh mẽ, tạo động lực mới, thúc đẩy nội hàm mối quan hệ hợp tác khoa học công nghệ với Cộng hòa Pháp và Cộng hòa Cuba anh em.

Với Cộng hòa Pháp, có 12 văn kiện được ký kết, trong đó hỗ trợ từ nghiên cứu, liên kết đào tạo, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực hợp tác vũ trụ phục vụ nền kinh tế Việt Nam. Hợp tác sở hữu trí tuệ cũng được đặt lên tầm cao với sự hỗ trợ của bạn làm sao khai thác tốt nhất tài sản trí tuệ phục vụ cho sự phát triển của nền kinh tế.

Chuyến thăm cũng tạo cơ hội cho hội đàm cấp Bộ trưởng giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam với Bộ Đại học, Nghiên cứu và đổi mới sáng tạo của Pháp. Đây là hoạt động rất quan trọng trong bối cảnh hai nước thúc đẩy khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển, nâng cao vị thế quốc gia.

Hai bên cũng đã thống nhất cao các biện pháp thúc đẩy ưu tiên hợp tác khoa học công nghệ, trong đó tập trung trao đổi các chính sách, chiến lược quốc gia về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế. Cụ thể, hai bên tập trung cho nhiều hoạt động hợp tác, khai thác phát triển tài sản sở hữu trí tuệ, chuyển đổi số… trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, hướng tới khuôn khổ hợp tác mới về khoa học công nghệ giữa Việt Nam và Pháp trong thời gian tới.

Với Cuba, trên nền tảng cuộc họp Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác khoa học công nghệ lần thứ 35 vào năm 2017, hai bên thống nhất đặt ra những dự án nghiên cứu hợp tác chung, cụ thể là 4 dự án ưu tiên là thế mạnh của hai bên.

Nhưng lần này, chúng ta thống nhất với bạn ký kết thỏa thuận hợp tác khoa học công nghệ trong tình hình mới, nhằm thúc đẩy thực sự, thiết thực và hiệu quả. Bên cạnh văn bản đã ký kết thì có ngay một kế hoạch hành động năm 2018, 2019, 2020 và những năm tiếp theo, tập trung vào 3 nhóm: Trao đổi thể chế, chính sách giữa hai nước; hợp tác giữa các cơ quan của hai nước; tập trung vào thế mạnh của hai bên và các khuôn khổ hợp tác khác.

Bạn kỳ vọng vào những thế mạnh và kinh nghiệm của ta đối với khu vực công nghệ trong nông nghiệp, vật liệu xây dựng, ứng dụng năng lượng nguyên tử đối với y học, hạt nhân, triển khai các khu công nghệ cao. Ta tiếp tục nhấn mạnh và tập trung vào thế mạnh của bạn về công nghệ sinh học trong y học, dược phẩm và một số lĩnh vực liên quan khác.

Với những lĩnh vực nội dung hợp tác cụ thể như vậy, tôi cho rằng, hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ giữa ta và Cuba sẽ đi vào chiều sâu thiết thực, có hiệu quả, đóng góp cho mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam – Cuba.

* Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Lê Quốc Phong: Tiếp nối truyền thống quan hệ đặc biệt Việt Nam – Cuba

Chúng tôi vô cùng xúc động và vinh dự khi được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng nhiều lãnh đạo cấp cao của hai nước tới dự, chứng kiến hoạt động giao lưu hữu hữu nghị giữa thanh niên hai nước. Đây là sự động viên rất lớn, khơi dậy truyền thống đặc biệt giữa thanh niên hai nước.

Nhân dịp này, thanh niên hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác 5 năm sắp tới giữa Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Trung ương Đoàn TNCS Cuba. Trong đó, tập trung một số nội dung trọng điểm như tiếp tục tăng cường các hoạt động giáo dục truyền thống, đặc biệt là mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết, thủy chung, trong sáng của Việt Nam và Cuba mà các thế hệ tiền bối như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Fidel Castro và các thế hệ lãnh đạo hai nước đã dày công vun đắp, làm sao để thế hệ thanh niên hai nước hiểu rõ hơn và thể hiện tốt trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn, tiếp nối và phát huy truyền thống đặc biệt của mối quan hệ Việt Nam – Cuba.

Trong thời gian tới, thanh niên hai nước tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực mới, tăng cường chia sẻ kinh nghiệm hoạt động, thúc đẩy thanh niên tham gia phát triển kinh tế-xã hội, nghiên cứu khoa học, các lĩnh vực có thế mạnh của Việt Nam và Cuba, giúp hoạt động của thanh niên hai nước ngày càng thực chất, đóng góp tích cực hơn cho sự phát triển của thanh niên hai nước.

Trong cơ chế phối hợp giữa thanh niên hai nước, ngoài các hoạt động giữa Trung ương Đoàn của hai nước, hai bên tiếp tục tạo điều kiện, phối hợp để nhiều địa phương của Việt Nam và Cuba có thể kết nghĩa, thiết lập các kênh quan hệ trực tiếp, đưa nhiều thanh niên Việt Nam đến Cuba và ngược lại, giúp thanh niên hai nước tăng cường hiểu biết, chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ lẫn nhau trong các hoạt động hợp tác một cách thiết thực và cụ thể hơn.

Trong 5 năm sắp tới, với sự ủng hộ, tạo điều kiện của lãnh đạo cấp cao hai nước, cùng cách thiết kế các hoạt động cũng như nội dung hợp tác, tuổi trẻ hai nước sẽ đóng góp tích cực vào việc vun đắp, làm sâu sắc hơn mối quan hệ Việt Nam – Cuba.

Tôi rất xúc động trước tình cảm hết sức đặc biệt mà cá nhân Chủ tịch Raul Castro và rộng hơn là tình cảm mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân Cuba dành cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và đất nước Việt Nam. Đây là biểu hiện rất cụ thể và sinh động cho mối quan hệ đặc biệt có một không hai trong quan hệ quốc tế.

Điều này giúp thế hệ trẻ nhận thức đầy đủ hơn về truyền thống quan hệ hai nước. Hình ảnh Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Raul Castro cùng trò chuyện trên một chuyến bay và cùng tham dự các hoạt động tại thành phố Santiago de Cuba sẽ là bài học sâu sắc để thế hệ trẻ hai nước nhìn vào, noi gương và làm sao có thể tiếp nối được mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Cuba.

Năm nay kỷ niệm 45 năm ngày Lãnh tụ Fidel đến Quảng Trị, Trung ương Đoàn đã chuẩn bị một số hoạt động, tập trung tuyên truyền để thanh niên Việt Nam hiểu một cách đầy đủ về ý nghĩa của sự kiện này, tiếp tục thúc đẩy và giáo dục về mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Cuba.

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bí thư thứ nhất Đoàn Thanh niên Cộng sản Cuba, chúng tôi bố trí để đoàn trực tiếp đến thăm Quảng Trị, cùng thăm lại nơi cách đây 45 năm Fidel đã đến để các bạn Cuba hiểu rõ hơn sự kiện này.

Chúng tôi cũng bố trí những hoạt động giao lưu giữa đoàn đại biểu thanh niên Cuba với thanh niên Việt Nam để chúng ta cùng chia sẻ, ôn lại sự kiện có ý nghĩa lịch sử này, trên cơ sở đó xác lập thêm những nội dung thiết thực, làm sao có thể tiếp nối được tinh thần của Fidel trong tình cảm dành cho Việt Nam và trong mối quan hệ của thanh niên hai nước./.