EVNNPT tiếp nối truyền thống – Bài 7: Thành tựu là ứng dụng khoa học công nghệ

Không thể phủ nhận cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra nhiều cơ hội và thách thức đối với tất cả lĩnh vực, ngành, nghề và mọi doanh nghiệp.

Riêng đối với Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) - một đơn vị đầu tư, quản lý và vận hành hệ thống truyền tải điện quốc gia trải dài từ Bắc vào Nam, đã ứng dụng nhiều loại hình công nghệ trên lưới, tự động hóa một số công đoạn vận hành.

Trạm biến áp 500kV Mỹ Tho - Châu Thành- Tiền Giang. Ảnh: Mai Phương/TTXVN

Hiện nay các công nghệ trong ngành điện nói chung và công nghệ đang áp dụng tại EVNNPT là các công nghệ tiên tiến trên thế giới.

Thách thức đối với EVNNPT là chuẩn hóa được thiết bị, kết nối các hệ thống đã được trang bị, các phần mềm công nghệ thông tin (CNTT) rời rạc hiện hữu thành một hệ thống thống nhất để có thể khai thác hệ thống đó một cách hiệu quả hơn, tiết kiệm nhân lực cũng như chi phí.
Hiện EVNNPT đang quản lý vận hành 135 trạm biến áp (TBA); trong đó có 79% các TBA sử dụng hệ thống điều khiển bằng máy tính, các thiết bị bảo vệ, điều khiển trong các TBA đều sử dụng rơle bảo vệ và bộ điều khiển số (đều là các thiết bị điện tử thông minh- IED).

Trong đề án Lưới điện thông minh, EVNNPT đã có kế hoạch nâng cấp hệ thống điều khiển các TBA truyền thống đáp ứng tiêu chuẩn IEC 61850, TBA số.

Ngoài ra, EVNNPT cũng đang triển khai trạm biến áp số với hệ thống điều khiển sử dụng giao thức IEC 61850 đến cấp mạng thiết bị (process bus) và dự kiến đưa vào vận hành chính thức năm 2018-2019.    
Bên cạnh đó, EVNNPT đang triển khai kế hoạch chuyển các TBA 220kV sang thao tác điều khiển từ xa từ các Trung tâm điều độ (TBA không người trực).

Đến nay đã thực hiện chuyển 9 TBA 220kV sang thao tác xa, theo kế hoạch đến 2020, EVNNPT sẽ chuyển 162 TBA 220kV thành TBA không người trực với số lao động sử dụng là 680 người cho các trung tâm vận hành và đội thao tác, dự kiến số lao động tiết kiệm được là 1.102 người nếu không thực hiện TBA không người trực.
Đến nay, EVNNPT đã triển khai kết nối các công tơ ranh giới giữa EVNNPT với các nhà máy điện, các công ty điện lực và công tơ nội bộ tại các trạm 500, 220kV.

Trong lưới điện truyền tải, máy biến áp (MBA) và kháng điện là các thiết bị đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo ổn định, an toàn, tin cậy truyền tải và cung cấp điện, đồng thời có giá trị lớn nhất.

Đến cuối năm 2016, EVNNPT đã trang bị thiết bị giám sát dầu online cho tất cả các MBA và kháng điện 500kV còn lại trên lưới chưa được trang bị.

Các thiết bị này giám sát trực tuyến hàm lượng khí hòa tan trong dầu MBA và kháng điện nhằm kịp thời phát hiện khiếm thiết bị ngăn ngừa nguy cơ xảy ra sự cố, máy chủ thu thập và xử lý dữ liệu được đưa về các công ty truyền tải điện.

Hiện nay EVNNPT cũng đang triển khai Hệ thống giám sát bản thể máy biến áp, hệ thống thu thập các số liệu đầu vào như thông số vận hành, số liệu khí hòa tan, tổn hao điện môi… tiến hành xử lý, đánh giá và đưa ra các khuyến nghị cho công tác bảo dưỡng sửa chữa cho phù hợp.
Do nhu cầu sử dụng điện tăng nhanh chóng so với sự phát triển của cơ sở hạ tầng lưới điện, các nhà máy điện vào chậm tiến độ, việc phân bố nguồn chưa phù hợp dẫn đến yêu cầu truyền tải điện năng cao giữa các vùng, kéo theo sự quá tải của đường dây truyền tải điện.

Đường dây truyền tải cao sẽ bị phát nóng, độ võng tăng có thể gây phóng điện sự cố, trong trường hợp này có thể xảy ra sự cố dây chuyền.
Do đó, EVNNPT đang lập báo cáo nghiên cứu khả thi triển khai cho các đường dây truyền tải nối nguồn thủy điện có vai trò quan trong trong việc truyền tải công suất khu vực miền Bắc, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn từ nay đến 2019.
Thống kê sự cố trong các năm qua cho thấy, sự cố đường dây do nguyên nhân sét đánh chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các loại sự cố, khoảng 60 - 70% tổng số sự cố đường dây.

Trước thực trạng trên, để có đầy đủ thông tin về sét phục vụ cho thiết kế, vận hành, sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống chống sét nhằm mục đích giảm thiểu sự cố do sét đánh, EVNNPT đang triển khai đầu tư trang bị hệ thống thu thập cảnh báo sét.

Trong năm 2018, sẽ đưa vào vận hành hệ thống thu thập cảnh báo sét khu vực miền Bắc.
Hiện nay, việc kiểm tra định kỳ thiết bị, hành lang tuyến đường dây lưới điện truyền tải do nhân viên vận hành thực hiện bằng cách đi dọc tuyến và trèo lên cột để kiểm tra.

Máy bay không người lái (UAV) có thể ứng dụng hiệu quả trong quản lý vận hành, đặc biệt kiểm tra thiết bị đang mang điện, đối với khu vực đi lại khó khăn, các vị trí hiểm trở, giúp giảm thời gian kiểm tra và nâng cao năng suất, hiệu quả của người lao động.
Trên cơ sở đó, EVNNPT đã triển khai thử nghiệm ứng dụng UAV trong việc kiểm tra định kỳ đường dây.

Việc áp dụng UAV trong việc kiểm tra thiết bị, mỗi đội đường dây cần 3 người (vận hành thiết bị bay kiểm tra thiết bị và hành lang) thay vì phải huy động toàn bộ đội đường dây kiểm tra (hiện nay mỗi đội trung bình có 25 người quản lý khoảng 200 km đường dây).

Trong năm 2018, EVNNPT sẽ có đánh giá chi tiết về tiết kiệm chi phí, nhân lực trước khi áp dụng rộng rãi việc thử nghiệm này.

Phòng điều khiển Trạm biến áp 500kV Mỹ Tho - Châu Thành- Tiền Giang. Mai Phương/TTXVN

Qua thực tế vận hành, nhiều sự cố xảy ra trên các đường dây 500, 220kV, đặc biệt các đường dây đi qua khu vực địa hình, khí hậu phức tạp thì việc xác định điểm sự cố mất rất nhiều nhân lực, thời gian.

Nhiều sự cố các công ty truyền tải điện phải huy động một lực lượng lớn cán bộ, rà soát toàn tuyến để xác định vị trí sự cố, nhiều sự cố kéo dài do phải cô lập đường dây để xác định, cô lập điểm sự cố đảm bảo an toàn trước khi khôi phục trở lại vận hành.
Thực tế là hàng năm cứ vào mùa mưa bão (khoảng tháng 4 đến tháng 9), EVN thường có văn bản yêu cầu các đơn vị thành viên chuẩn bị kế hoạch và phương án phòng chống.

Việc này là hết sức cần thiết đối với EVNNPT do tính đặc thù hoạt động của mình. Vì thế rất cần có hệ thống định vị sự cố để phát hiện nhanh điểm sự cố.

Hiện nay EVNNPT đang triển khai dự án lắp đặt thiết bị định vị sự cố cho 69 đường dây 550, 220kV quan trọng, các đường dây đi qua khu vực đồi núi cao, xảy ra nhiều sự cố.
Đến cuối năm 2017, toàn bộ các đường dây 500kV và các đường dây 220kV nối nguồn và cấp điện quan trọng đã được trang bị hệ thống định vị sự cố dùng sóng lan truyền. Máy chủ phân tích, xác định điểm sự cố được đặt tại các công ty truyền tải điện và tại cơ quan Tổng Công ty.
Với đặc thù tại các khu vực thành thị như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, việc giải phóng mặt bằng đầu tư xây dựng các công trình đường dây mới để đáp ứng nhu cầu truyền tải điện khi phụ tải tăng nhanh tại các khu công nghiệp, các tòa nhà văn phòng mới là rất khó khăn, chi phí cao.

Để giải quyết vấn đề này, từ năm 2012, EVNNPT đã nghiên cứu và ứng dụng dây dẫn siêu nhiệt, thay thế dây dẫn nhôm lõi thép tại một số đường dây 220kV đang vận hành để tăng khả năng mang tải của đường dây như: Đường dây 220kV Thường Tín - Mai Động; tải Đường dây 220kV Hòa Bình - Xuân Mai; Đường dây 220kV Nho Quan - Ninh Bình, Đường dây 220kV Phả Lại - Phố Nối.../.
Bài 8: Giá truyền tải là vấn đề cốt lõi

Xem thêm:

>>>EVNNPT tiếp nối truyền thống – Bài 6: Định hướng phát triển

>>>Thống nhất hệ thống điện Việt Nam – Bài 5: EVNNPT viết tiếp bản hùng ca

>>>Thống nhất hệ thống điện Việt Nam – Bài 3: Sự trưởng thành của ngành truyền tải