"Giấc mơ dang dở" của Ant Group

Đầu tháng 11/2020, Trung Quốc bất ngờ ra quyết định "chặn" đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) được kỳ vọng là lớn nhất thế giới của Ant Group, qua đó giáng một đòn mạnh vào công ty công nghệ tài chính đang nổi do tỷ phú Jack Ma sáng lập.

Quyết định trên được đưa ra sau khi các cơ quan quản lý tài chính của Trung Quốc thông báo với ông Jack Ma và các giám đốc điều hành rằng hoạt động cho vay trực tuyến sinh lời của Ant Group sẽ phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn.

Giới quan sát cho rằng động thái trên của Bắc Kinh là nhằm gửi một lời khuyến cáo đến tỷ phú Jack Ma khi tại một hội nghị được tổ chức ở Thượng Hải ngày 24/10 ông đã "phàn nàn" về các cơ quan lập pháp toàn cầu vì đã quá tập trung vào vấn đề rủi ro. Ông Jack Ma cho rằng các chính sách của Bắc Kinh chưa tạo nhiều thuận lợi cho sự đổi mới. 

Hiện Ant Group là "gã khổng lồ" trên thị trường thanh toán điện tử Trung Quốc khi điều hành Alipay, một trong hai hệ thống thanh toán trực tuyến "thống trị" ở Trung Quốc.

Trước đó, với dự kiến huy động tới 37 tỷ USD khi niêm yết tại thị trường chứng khoán Thượng Hải và Hong Kong, đợt IPO của Ant Group sẽ là đợt IPO lớn nhất trong lịch sử, vượt kỷ lục của đợt IPO 29,4 tỷ USD của Saudi Aramco (Saudi Arabia) vào tháng 12/2019.

Việc Ant Group tiến hành IPO được cho là sẽ nâng tầm vị thế của sàn giao dịch có trụ sở tại Thượng Hải như một trung tâm thị trường vốn tăng trưởng nhanh, vào thời điểm sự bất đồng trong quan hệ Mỹ-Trung gia tăng đã làm dấy lên lo ngại về triển vọng niêm yết của các công ty Trung Quốc tại New York. 

Bên cạnh đó, đợt IPO của Ant Group nếu thành công sẽ giúp Jack Ma trở thành người giàu thứ 11 thế giới khi nâng giá trị 8,8% cổ phần trong Ant Group mà tỷ phú này đang nắm giữ lên mức 71,1 tỷ USD, vượt qua nhiều tỷ phú khác như Larry Ellison, người sáng lập hãng phần mềm Oracle, Francoise Bettencourt Meyers, người thừa kế đế chế mỹ phẩm L'Oreal SA hay các thành viên nhà Waltons, gia đình sở hữu hãng bán lẻ Walmart.

Ít nhất sẽ có 18 người trở thành tỷ phú khi tập đoàn này tiến hành IPO bởi từ năm 2014, công ty công nghệ tài chính Trung Quốc này đã dùng cổ phần làm "phần thưởng" cho nhân viên. Tuy nhiên, thương vụ này đã bị chặn. 

Xuất phát điểm của Ant chỉ là một ứng dụng phụ trợ nhằm lấp lỗ hổng trong lĩnh vực mua sắm trực tuyến sơ khai tại Trung Quốc. Năm 2004, rất ít người dân nước này có thẻ tín dụng hay thẻ ATM. Trong khi đó, người mua và người bán trên các nền tảng thương mại điện tử của Alibaba lại cần công cụ thanh toán đáng tin cậy.

Khi đó, Jack Ma đã giao nhiệm vụ tạo ra Alipay cho nhóm phụ trách tài chính của Alibaba. Dịch vụ này sẽ đóng vai trò là bên thứ ba, giữ tiền hộ người mua và chỉ trả cho người bán sau khi hàng hóa đã được giao và người mua xác nhận hài lòng với đồ nhận được. Alipay kết nối khoảng 100 ngân hàng ở Trung Quốc với người tiêu dùng và các doanh nghiệp nhỏ cần các khoản vay ngắn hạn. 

Năm 2011, Alipay tách khỏi Alibaba thành một công ty riêng biệt. Sau đó Alipay được đổi tên thành Ant Financial, trước khi có tên gọi mới Ant Group. Theo báo cáo của Ant Group, trong giai đoạn tháng 1-9/2020, Ant Group đã có doanh thu 118,19 tỷ NDT (17,73 tỷ USD), tăng 42% so với cùng kỳ năm ngoái.

Số người dùng hoạt động mỗi tháng của ứng dụng thanh toán di động Alipay tăng từ 711 triệu trong tháng 6/2020 lên 731 triệu vào tháng 9/2020. Trong thời gian từ 6/2019 - 6/2020, Alipay đã xử lý số lượng giao dịch thanh toán có giá trị lên tới khoảng 17.600 tỷ USD. Khối lượng giao dịch này còn nhiều hơn hai đại gia thẻ Visa hay Mastercard.

Dù được đánh giá là "gã khổng lồ" tại Trung Quốc, song sự hiện diện toàn cầu của Ant Group khá hạn chế. Alipay đã mở rộng ra nước ngoài với các nhà bán lẻ ở Mỹ, châu Âu và các quốc gia khác, nhưng ứng dụng này chủ yếu phục vụ như một lựa chọn thanh toán cho khách du lịch Trung Quốc ở nước ngoài.

Dư luận thế giới cho rằng hành động "chặn" IPO của Ant Group sẽ ảnh hưởng tới việc quảng bá Trung Quốc như một điểm đến tài chính hàng đầu cho khu vực và thế giới./.