Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sau thu hoạch
Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19 khi vụ thu hoạch một số loại rau quả như vải thiều đang đến gần, những ứng dụng về công nghệ sau thu hoạch sẽ đóng góp một phần quan trọng trong việc đảm bảo chuỗi cung ứng xuất khẩu vải thiều sang Nhật Bản, Trung Quốc không bị gián đoạn, giảm bớt áp lực cho tiêu thụ trong nước và gia tăng giá trị cho sản phẩm.
Song trên thực tế, dù được coi là một trong những nước dẫn đầu về xuất khẩu một số loại nông sản nhưng công nghệ ứng dụng sau thu hoạch còn yếu, các sản phẩm chế biến tinh chưa được khai thác hiệu quả.
Vậy làm thế nào để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sau thu hoạch cũng như quán triệt Nghị quyết số 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch COVID-19?
Phóng viên đã có cuộc trao đổi với PGS. TS Nguyễn Thị Bích Thủy, Trưởng Bộ môn Công nghệ sau thu hoạch, Học viện Nông nghiệp Việt Nam về những vấn đề này.
*Phóng viên: Vì sao việc ứng dụng công nghệ sau thu hoạch vẫn bị cho là “điểm nghẽn” của nông nghiệp Việt? *PGS. TS Nguyễn Thị Bích Thủy: Chúng ta đều biết rằng công nghệ sau thu hoạch là cầu nối giữa sản xuất nông nghiệp và thị trường. Nó đóng một vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và khép kín chuỗi sản xuất nông nghiệp. Ở nước ta, phần lớn sản phẩm nông nghiệp sản xuất ra tiêu thụ tại chỗ dạng tươi và xuất khẩu chủ yếu dạng nguyên liệu thô. Công nghệ chế biến chưa thực sự phát triển kịp đáp ứng nhu cầu. Do vậy, chỉ cần kế hoạch tiêu thụ bị thay đổi, thị trường gặp khó khăn sẽ dẫn đến nguy cơ sản phẩm hư hỏng, tổn thất, kinh doanh thua lỗ… và kêu gọi giải cứu. *Phóng viên: Thưa bà, ứng dụng khoa học công nghệ sau thu hoạch có phải là một trong những giải pháp quan trọng tạo giá trị gia tăng, giúp nông sản thoát vòng luẩn quẩn “giải cứu”? *PGS. TS Nguyễn Thị Bích Thủy: Nếu trình độ khoa học công nghệ lĩnh vực sau thu hoạch ở Việt Nam phát triển tương xứng với trình độ sản xuất nông nghiệp thì có thể góp phần giảm tổn thất sau thu hoạch, gia tăng giá trị cho sản phẩm nông nghiệp.Do vậy, công nghệ sau thu hoạch được xem là giải pháp quan trọng để đảm bảo an ninh lương thực, an ninh dinh dưỡng và nâng cao đời sống kinh tế cho người làm nông nghiệp, có đóng góp đáng kể cho đất nước.
Tuy nhiên, ngành này cũng tồn tại những nút thắt trong chuỗi giá trị sản xuất như sản phẩm thô, chất lượng nguyên liệu và sản phẩm chế biến còn thấp…; nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến chưa ổn định, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hạn chế, thị trường tiêu thụ phụ thuộc một số nước. Trong hai năm gần đây, do ảnh hưởng của dịch COVID 19 nên nhiều sản phẩm nông nghiệp của một số địa phương sau thu hoạch bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vào dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, dịch COVID-19 bùng phát tại một số địa phương trên cả nước, điển hình như Hải Dương, Quảng Ninh…, đã khiến việc tiêu thụ nông sản của bà con gặp khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của nhiều hộ gia đình. Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19 khi vụ thu hoạch một số loại rau quả như vải thiều đang đến gần, một số giải pháp đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các địa phương triển khai như tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông sản ở thị trường trong nước, đồng thời hỗ trợ công tác xuất khẩu nông sản. Những ứng dụng về công nghệ sau thu hoạch sẽ đóng góp một phần quan trọng trong việc đảm bảo chuỗi cung ứng xuất khẩu vải thiều sang Nhật Bản, Trung Quốc không bị gián đoạn, giảm bớt áp lực cho tiêu thụ trong nước, gia tăng giá trị cho sản phẩm. *Phóng viên: Là một trong những nước dẫn đầu về xuất khẩu một số loại nông sản, nhưng tổn thất sau thu hoạch vẫn ở mức cao. Vậy cần có giải pháp nào để giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch trong thời gian tới, thưa bà? *PGS. TS Nguyễn Thị Bích Thủy: Vấn đề bảo quản sau thu hoạch đối với nông sản đóng vai trò rất quan trọng, song công nghệ ứng dụng sau thu hoạch còn yếu nên các sản phẩm chế biến tinh chưa được khai thác hiệu quả.Bên cạnh đó, người dân rất khó tiếp cận các ứng dụng khoa học công nghệ sau thu hoạch để nâng cao giá trị và chất lượng nông sản, giảm tỷ lệ hao hụt nông sản. Do ứng dụng công nghệ sau thu hoạch yếu nên dẫn đến tình trạng khi dư thừa nông sản người dân không thể chuyển sang chế biến, bảo quản.
Vì vậy, tôi cho rằng muốn giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch cần kết hợp các giải pháp tổng hợp và đa ngành. Đầu tiên, cần dữ liệu về tổn thất sau thu hoạch. Chúng ta cần biết nơi xảy ra thất thoát và lãng phí trong hệ thống thực phẩm để phát triển các biện pháp can thiệp dựa trên bằng chứng trong các lĩnh vực có tác động mạnh nhất.Ví dụ, trong cơ sở dữ liệu về thất thoát và lãng phí thực phẩm mới của họ, FAO đã tiến hành phân tích tổng hợp các nghiên cứu về thất thoát và lãng phí thực phẩm hiện có trên toàn thế giới để đo lường tổn thất và lãng phí trên các sản phẩm thực phẩm, các giai đoạn của chuỗi giá trị và các khu vực địa lý tại các điểm khác nhau trong thời gian.
Thứ hai là cần giải pháp mang tính sáng tạo; trong đó bảo quản kín từ lâu đã được công nhận là một cách giúp nông dân bảo vệ ngũ cốc khỏi côn trùng và kiểm soát được độ ẩm; công nhận khả năng của túi kín để giảm ô nhiễm độc tố nấm mốc trong thu hoạch ngũ cốc. Các giải pháp phối hợp quy mô lớn không thể đến từ bất kỳ một lĩnh vực nào đơn lẻ nào mà các giải pháp chung như hợp tác công tư (PPP) có thể xây dựng khả năng phục hồi của hệ thống lương thực trong dài hạn. PPP là điều cần thiết để thúc đẩy phát triển nông nghiệp nhằm đáp ứng các thách thức về an ninh lương thực toàn cầu như thất thoát và lãng phí lương thực, đồng thời tăng cường các hộ nông dân nhỏ tham gia có lợi vào thị trường thương mại thông qua việc tiếp cận các công nghệ, dịch vụ tài chính và thông tin thị trường thích hợp. PPP có thể giúp liên kết các hoạt động riêng lẻ, quy mô nhỏ được phân phối cục bộ nhưng bị phân tán thành các hệ thống thị trường phối hợp quy mô lớn và tạo ra môi trường thuận lợi cần thiết cho việc mở rộng quy mô. *Phóng viên: Vậy theo bà, công nghệ sau thu hoạch của Việt Nam trong những năm tới sẽ tiến triển đến đâu và dự báo bao lâu nữa thì Việt Nam đuổi kịp các nước trong khu vực trong lĩnh vực này? *PGS. TS Nguyễn Thị Bích Thủy: Thật khó để có thể đưa ra câu trả lời chính xác sau bao lâu nữa thì Việt Nam đuổi kịp các nước trong khu vực trong lĩnh vực công nghệ sau thu hoạch, trong khi các nước đã đi trước Việt Nam ít nhất là hai, ba chục năm về trình độ công nghệ. Tuy nhiên, trong thập kỷ gần đây, Việt Nam cũng đang có những bước tiến nhanh để tiếp cận với thể giới và khu vực, với xu hướng đón đầu công nghệ mới. Chúng ta cần đánh giá thực trạng công nghệ bảo quản, chế biến áp dụng sau thu hoạch ở Việt Nam, đánh giá năng lực tiếp nhận và ứng dụng công nghệ của các doanh nghiệp như thế nào. Cần có những đánh giá chi tiết về tính phù hợp của công nghệ thế giới, khi đó mới có thể xây dựng một lộ trình tiếp cận công nghệ tiên tiến. Giải quyết bài toán này không thể nhanh, vì nó vừa liên quan đến cơ chế chính sách, vừa là vấn đề vốn, thuế, còn nhiều cơ chế khác, vừa liên quan đến định hướng ưu tiên đầu tư của nhà nước và năng lực tiếp cận của doanh nghiệp. Trước thực trạng này, mới đây Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kết hợp với cơ quan quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa của Hàn Quốc khai trương các điểm kết nối cung cầu nhằm cung cấp thông tin về công nghệ. *Phóng viên: Xin cảm ơn bà!Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Gia tăng kim ngạch các mặt hàng nông sản chế biến của Việt Nam sang Australia
11:58' - 03/05/2021
Thương vụ Việt Nam tại Australia đang xúc tiến kế hoạch quảng bá, xây dựng thương hiệu và thúc đẩy gia tăng kim ngạch các mặt hàng nông sản chế biến khác của Việt Nam tại thị trường "xứ chuột túi".
-
Chuyển động DN
Khánh thành Nhà máy chế biến rau quả xuất khẩu Mường Khương
16:30' - 07/04/2021
Nhà máy Chế biến rau quả xuất khẩu Mường Khương có công suất chế biến 4.600 tấn dứa đóng hộp; 800 tấn chuối sấy dẻo; 1.000 tấn ngô ngọt; 1.600 tấn nước dứa cô đặc và khoảng 250 tấn rau, quả các loại.
-
Kinh tế Việt Nam
Phê duyệt Đề án phát triển ngành chế biến rau quả giai đoạn 2021 - 2030
18:14' - 24/03/2021
Tại Quyết định số 417/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ngành chế biến rau quả giai đoạn 2021 - 2030.
-
Hàng hoá
Gia Lai: Các nhà máy chế biến phải đảm bảo hoạt động, thu mua hết nông sản cho người dân
09:31' - 04/02/2021
Thời điểm này, hàng loạt ruộng rau, hoa đang "chững" hàng, không thể xuất bán vì ảnh hưởng dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp.
Tin cùng chuyên mục
-
Ý kiến và Bình luận
Bộ trưởng Tài chính: Kinh tế Mỹ có thể mạnh hơn dự đoán
07:46'
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen tuyên bố tăng trưởng kinh tế của Mỹ có thể mạnh hơn so với những dự đoán dựa trên dữ liệu về sản lượng quý đầu tiên yếu hơn so với dự kiến.
-
Ý kiến và Bình luận
WB: Căng thẳng ở Trung Đông đe dọa nỗ lực kiểm soát lạm phát toàn cầu
06:30'
Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo những căng thẳng ở Trung Đông sẽ làm ngưng hoặc thậm chí đảo ngược một số tiến bộ gần đây đạt được trong nỗ lực giải quyết vấn đề lạm phát toàn cầu.
-
Ý kiến và Bình luận
Nga cảnh báo hệ quả nếu Mỹ tịch thu tài sản bị phong tỏa
21:55' - 25/04/2024
Theo thống kê, hơn 6 tỷ USD trong số 300 tỷ USD tài sản bị phong tỏa của Nga nằm ở các ngân hàng Mỹ. Số còn lại bị phong tỏa tại Đức, Pháp và Bỉ.
-
Ý kiến và Bình luận
Standard Chartered: Bitcoin sẽ đạt 150.000 USD/BTC vào cuối năm nay
14:23' - 25/04/2024
Theo nhà phân tích tiền điện tử hàng đầu của ngân hàng Standard Chartered, bitcoin có thể sẽ tăng giá nhiều hơn vào cuối năm nay bất chấp đợt giá giảm gần đây.
-
Ý kiến và Bình luận
ILO: Đảm bảo an toàn và sức khỏe lao động trong bối cảnh biến đổi khí hậu
11:04' - 25/04/2024
Biến đổi khí hậu là mối đe dọa hiện hữu đối với an toàn của người lao động trên khắp khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
-
Ý kiến và Bình luận
Học giả Argentina ca ngợi chiến thắng 30/4 của Việt Nam
08:15' - 25/04/2024
Ngày 30/4/1975, ngày Việt Nam hoàn toàn thống nhất là một sự kiện vô cùng trọng đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam và lịch sử thế giới.
-
Ý kiến và Bình luận
Những yếu tố giúp kinh tế Hàn Quốc tăng trưởng cao nhất trong hai năm qua
08:00' - 25/04/2024
Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BoK) ngày 25/4 công bố dữ liệu cho biết quý I/2024, nền kinh tế “Xứ sở Kim chi” đã đạt mức tăng trưởng cao nhất trong vòng 2 năm qua.
-
Ý kiến và Bình luận
Giá lương thực toàn cầu có thể chạm đáy trong năm 2024
15:06' - 23/04/2024
Theo công ty tư vấn Oxford Economics, giá lương thực toàn cầu có thể chạm đáy trong năm 2024, nhờ đó giảm bớt áp lực lên giá bán lẻ.
-
Ý kiến và Bình luận
Nhật Bản có thể chi thêm 900 triệu USD để tái thiết khu vực bị động đất ở tỉnh Ishikawa
08:52' - 23/04/2024
Đây là số tiền được Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Shunichi Suzuki đề xuất và dự kiến sẽ được thông qua tại cuộc họp Nội các diễn ra vào ngày 23/4.