Hơn ba năm nay, 49 hộ dân tại xã Bắc La, huyện Văn Lãng (Lạng Sơn) vẫn sống trong bức xúc bởi nhiều diện tích đất nông nghiệp, nhà cửa, chuồng trại chăn nuôi của họ đã nằm trong lòng hồ thủy điện Thác Xăng nhưng đến bây giờ vẫn chưa được nhận tiền đền bù.

Chính quyền từ xã đến huyện Văn Lãng cũng đã có nhiều động thái đốc thúc chủ đầu tư là Công ty cổ phần thủy điện Sử Pán 1 thu xếp nguồn kinh phí chi trả cho người dân, để họ sớm ổn định cuộc sống nhưng đơn vị này vẫn khất lần, chưa giải quyết.
Trong 49 hộ bị ảnh hưởng ở xã Bắc La có gia đình chị Nông Thị Nin ở thôn Hát Lốc là gia đình đang nằm trong tình thế "tiến thoái, lưỡng nan". Bởi khi thủy điện Thác Xăng đóng cống dẫn dòng tích nước, gia đình anh đã bị ngập toàn bộ 6 sào đất, tương đương hơn 2.000m2 diện tích đất sản xuất; ngôi nhà của gia đình ở cuối thôn nay cũng bị cô lập vì bốn bề là nước. Do đó, để từ nhà ra đến xã, gia đình anh phải đi bằng bè mảng trong gần một giờ.
Chị Nông Thị Nin bức xúc, nói: "Ruộng thì ngập hết, đất sản xuất thì thiếu, làm ra cũng không đủ ăn. Khi gia đình có ít thóc, gạo để bán thì vận chuyển ra ngoài trung tâm cũng rất khó khăn. Con cái chúng tôi bây giờ còn phải trọ ở bên ngoài trung tâm xã bởi vì đi học vất vả, sống gần sông hồ đã có lần cháu suýt bị đuối nước. Yêu cầu bên thủy điện sớm trả tiền đền bù cho chúng tôi để có kinh phí di chuyển nhà cửa đi chỗ khác".
Ở hoàn cảnh khác, khi thủy điện Thác Xăng tích nước, gia đình ông Hà Văn Téc, thôn Nặm Slù cũng bị ngập nhà cửa và 3 sào ruộng lúa 2 vụ. Ông Téc kể: "Cuộc sống gia đình tôi rất khó khăn vì thiếu đất sản xuất và vay mượn tiền di dời nhà cửa. Mong sao sớm nhận được tiền bồi thường, để tôi trang trải nợ nần và mua thêm ruộng trồng lúa. Cứ thế này mãi thì nghèo vẫn cứ hoàn nghèo". 
Chủ tịch UBND xã Bắc La Vi Văn Quyết cho biết, Bắc La là xã khó khăn bậc nhất của huyện biên giới Văn Lãng với khoảng 340 hộ dân chủ yếu sống bằng nông nghiệp. Qua các đợt tiếp xúc cử tri, người dân cũng đã kiến nghị nhiều đến vấn đề chưa được nhận tiền đền bù này. Được biết, từ năm 2017 đến nay, huyện cũng đã có quyết định phê duyệt đền bù hỗ trợ cho các hộ phát sinh thêm nhưng đến giờ, chủ đầu tư vẫn chưa chi trả đền bù cho hộ bị phát sinh.
Dự án thủy điện Thác Xăng do Công ty cổ phần thủy điện Sử Pán 1 làm chủ đầu tư; công suất lắp đặt 20 MW. Dự án hoàn thành và đưa vào sử dụng tháng 8/2016. Theo các cơ quan chuyên môn, trước khi tích nước lòng hồ, công tác giải phóng mặt bằng cũng như chi trả tiền bồi thường về đất, hoa màu, nhà cửa, vật kiến trúc cho trên 150 hộ bị ảnh hưởng đều được thực hiện tốt, đảm bảo đời sống cho người dân.

Tuy nhiên, khi lòng hồ tích nước để vận hành khai thác nhà máy thủy điện, mực nước dâng lên đã ảnh hưởng thêm đến nhiều diện tích đất, hoa màu và nhà cửa của 49 hộ tại xã Bắc La. Đây là thiếu sót của chủ đầu tư trong việc đo đạc, tính toán cao trình mực nước dâng, điều này khiến phát sinh thêm khối lượng đền bù.
Nhận được những ý kiến phản ánh của người dân, UBND huyện Văn Lãng đã chỉ đạo và giao cho các cơ quan chuyên môn phối hợp cùng chủ đầu tư, xã Bắc La và các hộ dân để đo đạc kiểm đếm, lên phương án bồi thường bổ sung đảm bảo được kịp thời.

Tại Quyết định phê duyệt dự án bồi thường giải phóng mặt bằng Công trình lòng hồ thủy điện Thác Xăng (hạng mục phát sinh lần 2 và lần 3), chủ đầu tư là Công ty cổ phần thủy điện Sử Pán 1 sẽ phải chi trả hơn 2,6 tỉ đồng bồi thường cho người dân.

UBND huyện Văn Lãng và Trung tâm phát triển quỹ đất huyện cũng đã ra văn bản đốc thúc chủ đầu tư sớm chuyển kinh phí bồi thường. Tuy nhiên, đến nay chủ đầu tư vẫn chưa bố trí được nguồn tiền chi trả cho các hộ bị ảnh hưởng.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Văn Lãng Bế Văn Nhớ nhấn mạnh: "Huyện đã rất kiên quyết yêu cầu chủ đầu tư phải khẩn trương bố trí kinh phí chi trả ngay trong năm 2019 để bà con tiếp tục ổn định đời sống sản xuất. Trường hợp nếu công ty tiếp tục không bố trí được nguồn kinh phí chi trả, huyện Văn Lãng sẽ báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh và các sở ban ngành của tỉnh cùng với huyện để có những chế tài xử lý dứt điểm".
Qua tìm hiểu của phóng viên, trung bình mỗi năm, nhà máy thủy điện này sản xuất khoảng 100 triệu Kw/h điện. Từ đầu năm 2019 đến đầu tháng 12/2019, nhà máy đạt sản lượng trên 92 Kw/h điện; tổng doanh thu đạt trên 105 tỉ đồng./.
Xem thêm:

>>Đưa khoa học công nghệ vào quản lý, điều hành các công trình thủy lợi

>>Nước về ít, các hồ thủy điện thiếu hụt hơn 11 tỷ m3 nước