Hệ lụy khi trồng sắn không theo quy hoạch tại Phú Yên

Những năm gần đây, cùng với mía, cây sắn là nguồn thu nhập chính của người dân miền núi tỉnh Phú Yên. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích sắn ồ ạt không theo quy hoạch có thể dẫn đến những hệ lụy không đáng có.

Theo Ban điều hành Chương trình mía đường, sắn tỉnh Phú Yên, diện tích sắn niên vụ 2016 - 2017 đạt 24.065 ha. Nếu so với quy hoạch, diện tích sắn vượt 13.065 ha, nghĩa là gấp hơn 2 lần. Năng suất củ đạt bình quân 19,26 tấn/ha và sản lượng gần 463.500 tấn, trong đó có hai nhà máy chế biến tinh bột sắn đang hoạt động trên địa bàn tỉnh tiêu thụ 397.000 tấn.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên cho biết, việc mở rộng diện tích cây sắn ngoài vùng quy hoạch không chỉ dẫn đến phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp mà còn gây nhiều thiệt thòi cho nông dân. Lý do là các nhà máy chế biến tinh bột sắn chỉ dựa vào vùng nguyên liệu khá dồi dào, không chú trọng đến khâu ký kết hợp đồng đầu tư với nông dân theo các Quyết định của Chính Phủ liên quan đến chính sách liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn….

Theo Ban điều hành Chương trình mía đường, sắn tỉnh Phú Yên, niên vụ sắn 2016 - 2017, hai nhà máy chế biến tinh bột sắn Đồng Xuân và Sông Hinh chỉ ký hợp đồng với nông dân đầu tư cho vùng nguyên liệu gần 2,5 tỷ đồng để trồng 1.215 ha sắn, nghĩa là chỉ chiếm 11% diện tích vùng nguyên liệu được quy hoạch. Trong khi đó, nông dân phải vay các ngân hàng thương mại khoảng 170 tỷ đồng để trồng sắn. Các nhà máy cũng chưa quan tâm du nhập giống mới để thay các giống đã thoái hóa, bị sâu bệnh dẫn đến giảm năng suất và độ bột.

Chính vì cách đầu tư vùng nguyên liệu như trên nên nông dân không có điều kiện thâm canh, nhất là sử dụng các loại giống mới để đưa vào trồng. Hiện diện tích sắn ở Phú Yên chủ yếu trồng giống KM 94, loại giống đang bị nhiễm bệnh chổi rồng. Ông Đặng Văn Mạnh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Phú Yên cho biết, khi cây sắn bị bệnh chổi rồng sớm thường không cho thu hoạch. Cây sắn bị bệnh muộn thì làm giảm năng suất từ 10 - 30%, hàm lượng tinh bột cũng giảm từ 20 - 30%.

Dự kiến niên vụ sắn 2017 - 2018, sản lượng sắn đạt gần 440.000 tấn và các nhà máy sẽ thu mua để chế biến tinh bột khoảng 385.000 tấn. Như vậy, người trồng sắn ở Phú Yên có thể phải chấp nhận bán giá thấp để tiêu thụ, nếu các nhà máy viện dẫn lý do không tìm được thị trường cho đầu ra sản phẩm tinh bột....