Hồ chứa nước bị vỡ trên núi Tân Lai (Lâm Đồng) không có giấy phép

Ngày 5/11, UBND tỉnh Lâm Đồng có báo cáo cụ thể các vấn đề liên quan vụ vỡ hồ chứa nước trên núi Tân Lai của Công ty Trang Trại Việt, xã Tuy Phong làm thiệt hại nghiêm trọng tài sản, tính mạng của người dân. 

Dự án Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình VAC tại xã Phong Phú, huyện Tuy Phong của Công ty TNHH Thương mại Trang trại Việt Phong Phú đã được UBND tỉnh cấp Quyết định chủ trương đầu tư số 930/QĐ-UBND ngày 10/4/2018.

Theo đó, quy mô dự án có tống diện tích 346,6 ha gồm: Khu trại gà (2 trại gà giống và 50 trại gà lạnh); khu sản xuất, xử lý phân vi sinh; khu nhà kính trồng trái cây, rau sạch, nông sản; khu giết mổ gia cầm, đóng gói thành phẩm; khu xử lý thức ăn cho gà; đường giao thông, sân bãi nội bộ, cây xanh cảnh quan.

*Không có giấy phép xây hồ chứa

Công ty Trang Trại Việt được UBND tỉnh Bình Thuận (trước sắp xếp) cho thuê đất tại Quyết định số 1010/QĐ-UBND ngày 19/4/2019. Sở Tài nguyên và Môi trường đã bàn giao khu đất tại thực địa ngày 9/5/2019. Dự án Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình VAC đã được UBND huyện Tuy Phong cấp giấy phép xây dựng số 117/GPXD ngày 6/6/2025.

Về đánh giá tác động môi trường, Dự án được UBND tỉnh Bình Thuận (trước sắp xếp) phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường tại Quyết định số 3628/QĐ-UBND ngày 18/12/2017, với phạm vi sử dụng đất 346,6 ha; trong đó gồm: Khu trại gà 135ha; khu sản xuất, xử lý phân vi sinh 25ha; khu nhà kính trồng trái cây, rau sạch, nông sản 120ha; khu giết mổ gia cầm, đóng gói thành phẩm: 10ha; khu xử lý thức ăn cho gà: 5ha; đường giao thông, sân bãi nội bộ, cây xanh cảnh quan: 46,6ha.

Ngày 2/8/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Sở ngành, địa phương và Công ty kiểm tra thực địa. Tại thời điểm kiểm tra, ghi nhận Công ty đã thực hiện đào 6 ao (trong đó, có 3 ao tích trữ nước, thả cá) và mương dẫn nước 2 km; đã phát quang cây cỏ, thực bì khoảng 320 ha; thu gom san gạt mặt bằng 70 ha để trồng trọt và đã trồng một số loại cây ăn trái, hoa màu.

Theo UBND tỉnh Lâm Đồng, việc Công ty Trang Trại Việt đã đào 6 ao thuộc Dự án Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình VAC tại xã Phong Phú, huyện Tuy Phong, không có trong chủ trương đầu tư tại Quyết định số 930/QĐ-UBND ngày 10/4/2018 của UBND tỉnh Bình Thuận (trước sắp xếp); không có trong nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được UBND tỉnh Bình Thuận (trước sắp xếp) phê duyệt tại Quyết định số 3628/QĐ-UBND ngày 18/12/2017; không thuộc nội dung Giấy phép xây dựng số 117/GPXD ngày 6/6/2025 do UBND huyện Tuy Phong cấp.

Cơ quan chức năng đã tiến hành khoanh vùng vị trí các ao chứa hiện hữu của dự án trên bản đồ Google Map thì ao chứa nước lớn nhất có diện tích khoảng 20ha và qua ghi nhận thông tin thực tế thì chiều sâu trung bình là 4,5m, dung tích khoảng 900.000 m3. Đối chiếu với việc phân loại đập, hồ chứa nước theo Nghị định số 114/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước thì ao chứa nêu trên thuộc hồ chứa nước vừa.

Do vậy, yêu cầu về thiết kế, thi công xây dựng đập, hồ chứa nước theo Nghị định số 114/2018/NĐ- CP thì phải đáp ứng các quy định sau như: Đầu tư xây dựng đập, hồ chứa nước phải đáp ứng yêu cầu quy định tại Điều 17 Luật Thủy lợi; quy trình vận hành cửa van, quy trình bảo trì cho từng hạng mục công trình phải được lập, phê duyệt cùng với hồ sơ thiết kế và bàn giao cho chủ quản lý đập, hồ chứa nước khi bàn giao đưa công trình vào khai thác; đối với cửa van của tràn xả lũ vận hành bằng điện phải có ít nhất hai nguồn điện, trong đó có một nguồn bằng máy phát điện dự phòng.

Việc bố trí tổng thể và thiết kế kết cấu đập phải tạo thuận lợi cho công tác quản lý an toàn đập, ứng cứu đập khi xảy ra sự cố và bảo trì, nâng cấp, sửa chữa khi công trình bị hư hỏng; đối với đập, hồ chứa nước có cửa van điều tiết lũ phải lắp đặt hệ thống giám sát vận hành; thiết bị thông tin, cảnh báo an toàn cho đập và vùng hạ du đập; thiết bị quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng trên lưu vực hồ chứa nước… Tuy nhiên, qua kiểm tra ngày 2/11/2025 thì Công ty Trang Trại Việt chưa cung cấp bất kỳ các tài liệu nêu trên.

*Hồ không phép đã từng bị vỡ gây nhiều thiệt hại

Theo báo cáo của UBND xã Tuy phong, vào khoảng 16 giờ ngày 2/10/2025, do ảnh hưởng mưa lớn, khu vực tích nước sản xuất của Trang Trại Việt đã xảy ra sự cố tràn nước, gây ảnh hưởng đến một số diện tích sản xuất và cây cối, hoa màu của một số hộ dân ở vùng hạ lưu thôn 2, xã Tuy Phong.

Qua kiểm tra và đánh giá của cơ quan chức năng, lượng nước được tích trữ trong các khu vực chứa nước sản xuất của dự án Trang Trại Việt bị tràn, chạy xuống các hệ thống suối và ao cá của trang trại, làm ao cá bị vỡ bờ nước đổ về hạ lưu, gây xói lở đất, thiệt hại hoa màu và một số tài sản của người dân.

Sự cố không có thiệt hại về người nhưng có 17 hộ bị thiệt hại với tổng diện tích khoảng 4,4 ha và cây cối, hoa màu bị nước cuốn trôi; trong đó có 9 hộ bị thiệt hại nặng. Thống kê thiệt hại khoảng 500 – 600 triệu đồng.

Theo giải trình của ông Trần Quang Tính, Giám đốc Trang Trại Việt cho rằng trong trong hồ sơ thuyết minh dự án đã nêu rõ việc xây dựng 5 ao hứng nước mưa dọc theo các khe tự nhiên trong khu vực để phục vụ sản xuất nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn, trồng trọt và nuôi cá. Các ao có dung tích nhỏ, chỉ hứng nước mưa khu vực, không bắt nguồn từ sông, suối nên không thuộc diện phải xin giấy phép xây dựng công trình thủy lợi.

Theo những người dân thôn 2, xã Tuy Phong, về vụ vỡ hồ chứa nước đầu tháng 10/2025 trên núi Tân Lai đến nay người dân vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ từ Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt. Trong khi sự cố lần trước chưa giải quyết xong thì hồ chứa lại tiếp tục vỡ; lần này mức độ nghiêm trọng hơn và xảy ra thiệt hại về người.

Hiện nay, một số người dân bức xúc yêu cầu các ngành, các cấp phải xử lý trách nhiệm của Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt, có phương án xử lý không để tình trạng vỡ hồ xảy ra gây nguy hiểm cho người dân. Đây là nguy cơ tiềm ẩn dẫn đến phức tạp về an ninh trật tự tại địa phương.

*Phải xử lý trách nhiệm các đơn vị liên quan để xảy ra sự cố vỡ hồ chứa

Ngay trong sáng ngày 2/11/2025 khi xảy ra cự cố, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND Lâm Đồng Hồ Văn Mười đã dẫn đầu đoàn công tác đến hiện trường nơi xảy ra sự cố thăm hỏi, động viên gia đình nạn nhân; chỉ đạo các cơ quan có liên quan và chính quyền địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả.

Ông Hồ Văn Mười chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường phải kiểm tra việc cấp phép hoạt động của đơn vị quản lý hồ bị vỡ. Đặc biệt, các đơn vị phối hợp địa phương phải đánh giá, thống kê lại có bao nhiêu hồ còn tồn tại trong khu vực, để có phương án xử lý cụ thể, không để tiếp tục xảy ra tình trạng sạt lở. Các đơn vị phối hợp với Công an tỉnh xác minh, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các đơn vị liên quan.

Ông Nguyễn Hà Lộc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng khẳng định: Qua rà soát dự án của công ty Trang Trại Việt, dự án được cấp chứng nhận đầu tư từ năm 2017, trong giấy phép được cấp không có hạng mục hồ nước. Giấy phép được cấp trước đó và khi thay đổi vào tháng 6/2015 cũng không có hạng mục hồ nước. Các hạng mục khác như nhà cửa ao chuồng có nằm trong nội dung cấp phép, nhưng không thể hiện nội dung cấp phép để xây hồ chứa.

Để sớm khắc phục hậu quả do vỡ hồ chứa, Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu Công ty Trang Trại Việt khẩn trương khắc phục hậu quả đối với các hộ dân bị ảnh hưởng vùng hạ du kênh Cây Cà thuộc hệ thống kênh chính hồ Lòng Sông do Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi quản lý và kênh Suối Măng - Cây Cà do Ban Quản lý dự án Nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng làm chủ đầu tư (đang trong giai đoạn thi công xây dựng, chưa bàn giao).

Để đảm bảo an toàn cho các hộ dân khu vực chân núi Tân Lai, Ủy ban nhân dân tỉnh đề nghị Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt thực hiện bơm tháo cạn nước của tất cả các ao, hồ chứa trong khu vực dự án, việc tháo cạn phải đảm bảo an toàn cho khu vực hạ du. Sau khi tháo cạn thì phá bỏ các đập ngăn nước, tuyệt đối không thực hiện tích nước gây nguy hiểm cho hạ du.

Ủy ban nhân dân tỉnh giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức điều tra toàn diện nguyên nhân gây vỡ ao, hồ chứa, kiểm tra tính pháp lý đối với các ao, hồ chứa nước tại dự án Trang trại Việt để có phương án xử lý theo quy định.