Hợp tác xã kiểu mới vượt qua "ám ảnh" của HTX kiểu cũ

Ngày 12/1, tại Hà Nội, Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam đã tổ chức Hội nghị triển khai Cuộc thi tìm hiểu các mô hình HTX kiểu mới. BNEWS đã có trao đổi với ông Võ Kim Cự, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam xung quanh vấn đề này.

Ông Võ Kim Cự, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam. Ảnh: Uyên Hương/BNEWS/TTXVN.

BNEWS: Hiện nay nhiều người nói đến HTX kiểu mới. Vậy bản chất thực sự của HTX kiểu mới là gì khi mọi người vẫn bị "ám ảnh" bởi mô hình HTX trước kia?

Ông Võ Kim Cự: Vì có một "ám ảnh" của HTX kiểu cũ trước đây của thời kỳ những năm 70 nên chúng ta phải dồn sức, dồn lực ưu tiên từ lãnh đạo chỉ đạo cũng như cơ chế chính sách xây dựng mô hình HTX kiểu mới.

Để HTX được gọi là kiểu mới thì trước hết phải đảm bảo lợi ích của các xã viên, các thành viên, tổ hợp tác, HTX và đặc biệt là thu nhập phải cao hơn, đời sống vật chất tinh thần phải tốt hơn.

Không những vậy, lợi nhuận của các HTX phải tăng hơn so với trước cũng như đảm bảo đầy đủ trách nhiệm với Nhà nước. Quan trọng hơn nữa là HTX kiểu mới này phải biết xây dựng một chiến lược phát triển lâu dài và bền vững.

Bên cạnh đó phải quan tâm đầy đủ các mối quan hệ giữa tổ hợp tác với hộ cá thể và mở rộng cánh tay liên kết với bên ngoài đó là các liên hiệp tiểu vùng, liên tỉnh để phù hợp và đáp ứng với nhu cầu hội nhập thế giới hiện nay.

Tóm lại HTX kiểu mới là HTX làm ăn có hiệu quả, có năng suất, chất lượng và nhất là đời sống của các thành viên ngày càng được cao hơn, tổ chức chính trị trong hợp tác cũng ngày càng phát triển tốt hơn.

Vì thế, các HTX hoạt động đúng luật pháp và tự nguyện, tự chủ và cùng có lợi và đặc biệt nhất là lợi ích của xã viên. Lợi ích lao động phải cao và bền vững, đồng thời cũng phải góp phần tham gia phát triển kinh tế của địa phương đó cùng với chiến lược lâu dài bền vững hơn.

BNEWS: Thời gian qua nhiều HTX kiểu mới đã manh nha hình thành nhưng vẫn chưa nhiều. Vậy theo để đẩy mạnh phát triển các HTX kiểu mới thì nút thắt nào sẽ được gỡ trước?

Ông Võ Kim Cự: Hiện nay Liên minh HTX Việt Nam đang phối hợp cùng các Bộ ngành tuyên truyền sâu rộng để mọi người hiểu đúng, hiểu đủ về Luật HTX năm 2012.

Qua đó, chúng tôi hy vọng sẽ làm thay đổi được nhận thức, tư duy để hiểu đúng bản chất và nội dung. Tuy nhiên, để làm được điều này đòi hỏi phải kiên trì, kiên định xây dựng các mô hình HTX kiểu mới.

Vấn đề tiếp theo là đầu ra cho sản phẩm. Nếu như trước đây các HTX chỉ lo đầu vào thì khi chuyển đổi sang mô hình này, các HTX phải kiêm nhiệm cả đầu ra.

Đây chính là khâu quyết định nhất và khi người dân, tổ hợp tác và HTX thấy Liên minh HTX đã hướng dẫn, thậm chí tham gia trực tiếp tiêu thụ sản phẩm thì chắc chắn mô hình này sẽ được nhân rộng.

Hiện, Liên minh HTX đang đề nghị với các cơ quan chức năng ở Trung ương và địa phương phải hỗ trợ một phần cho bà con như tiếp thị, chuyển giao công nghệ, đào tạo, hạ tầng và đặc biệt chuyển mạnh sang sử dụng vốn tín dụng.

Đó là nguồn lâu dài và quan trọng nhất bởi vốn tín dụng Nhà nước hỗ trợ lãi sau đầu tư, bảo lãnh cho HTX được vay vốn trung hạn và ngắn hạn thì sẽ đảm bảo nguồn lực để HTX mở rộng quy mô sản xuất để đáp ứng yêu cầu hội nhập trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên người đứng đầu HTX phải có tầm, tâm và nhân văn, chịu khó mới tập hợp được.

Một trong những giải pháp mà Liên minh tập trung chủ yếu là xây dựng chuỗi giá trị phát triển bền vững, tức là liên kết các khâu, các đối tượng từ sản xuất cho đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Hợp tác xã Xuân Hương (Đà Lạt, Lâm Đồng) có 25 thành viên, 7ha đất canh tác, mỗi năm cung ứng 500 – 600 tấn rau các loại; giá trị sản xuất đạt từ 1 – 1,5 tỷ đồng/ha/năm. Ảnh: Phạm Kha–TTXVN

Liên minh HTX đã có quan hệ với hơn 100 tổ chức HTX của các nước như Nhật Bản, Đông Âu, Hàn Quốc,…, các tổ chức này có kinh nghiệm và họ sẽ giúp chúng ta hình thành các dự án như phát triển kinh tế vi mô, đây chính là nền tảng của HTX vừa gắn kết cho vay, hỗ trợ kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm.

Phải quan tâm từ những điều nhỏ này để tiến tới phấn đấu mỗi huyện của tỉnh mỗi năm có từ 2 đến 4 mô hình, mời bà con đến học tập và tập huấn là hiệu quả nhất, khi đó mới huy động tổng lực để thực hiện phương châm liên kết hóa, xã hội hóa trong đầu tư và phát triển loại hình kinh tế tập thể.

BNEWS: Để phát triển mô hình HTX kiểu mới, rõ ràng HTX cần các nguồn lực. Chính phủ đã có Nghị định 193 và đang yêu cầu sửa đổi. Vậy, xin ông cho biết hành lang pháp lý để sửa đổi Nghị định 193 và thời điểm áp dụng vào thực tiễn?

Ông Võ Kim Cự: Liên minh HTX đã làm việc với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Chính phủ cũng đã có văn bản giao cho các Bộ liên quan cùng với Liên minh HTX để tham mưu với Chính phủ bổ sung sửa đổi Nghị định 193 nhằm mềm hóa hơn, đơn giản thủ tục hành chính hơn trong việc vay vốn.

Đặc biệt là bảo lãnh tín dụng để HTX khỏi mất phí và tăng số lượng vay cũng như hỗ trợ lãi vay các ngân hàng thương mại.

Tôi tin tưởng Chính phủ sớm ban hành Nghị định này, đồng thời ban hành Nghị định phát triển HTX nông nghiệp. Hiện các Bộ, ngành đang hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ lần cuối để xin thí điểm các HTX kiểu mới tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Đây là những tiền đề tạo điều kiện, nguồn lực và niềm tin để HTX trong 63 tỉnh thành thi đua phát triển trong thời gian tới.

Tuy nhiên, Nghị định 193 chỉ sửa đổi không vẫn chưa đủ vì sự ra đời của HTX là gắn với địa bàn từng địa phương, nên các địa phương này cần có chính sách hỗ trợ nguồn lực cho các HTX phát triển.

Đây cũng là xã hội hóa của Nhà nước đối với khu vực kinh tế tập thể, nhất là người dân trên địa bàn được quan tâm thì càng có niềm tin vào HTX.

BNEWS: Cuộc thi tìm hiểu về các HTX kiểu mới lần này có ý nghĩa và quy mô như nào, thưa ông?

Ông Võ Kim Cự: Việt Nam đang hội nhập sâu với thế giới khi thực hiện các Hiệp định FTA, TPP, AEC… Do đó, yêu cầu cấp bách trong tình trạng hiện nay là nâng cao trình độ nhận thức về vai trò của kinh tế tập thể; trong đó nòng cốt là các Tổ hợp tác, HTX.

Vì thế, thông qua cuộc thi tìm hiểu về các mô hình HTX kiểu mới mà cơ quan báo chí là đầu mối tuyên truyền hy vọng sẽ giúp người dân nhận thức đầy đủ và đúng mức về bản chất của kinh tế tập thể.

Cuộc thi lần này có qui mô rộng, bao hàm nhiều nội dung, phong phú về thể loại. Đây là cơ hội để các cây bút phản ánh sinh động các mô hình HTX kiểu mới.

Hơn nữa, qua đây cuộc thi nhằm tuyên truyền sâu rộng về những nguyên tắc, giá trị, bản chất của HTX góp phần phát triển kinh tế tập thể trong hội nhập.

BNEWS: Xin trân trọng cảm ơn ông!