Kinh tế Trung Quốc đuổi kịp và vượt Mỹ thế nào trong bối cảnh COVID-19?
Trong khi cả thế giới đang đong đếm những thua lỗ, nền kinh tế của Trung Quốc lại phô trương đà tăng trưởng. Thành công này liệu bền vững đến mức nào?
* Mô hình phục hồi chữ V
Tháng 1/2020, dịch COVID-19 lây lan nhanh chóng; các thành phố Trung Quốc lần lượt tuyên bố phong tỏa cách ly. Dịch bệnh sau đó đã lan sang những nước khác - chuỗi cung ứng bị cắt đứt, nhiều máy bay không cất cánh nữa, trên khắp thế giới các nhà máy, cửa hiệu và nhà hàng đóng cửa còn giới chuyên gia nêu dự đoán đáng buồn rằng nền kinh tế sẽ sụp đổ.
Cho đến nay, Bắc Kinh vẫn bị chỉ trích vì sự chậm chạp, khi những trường hợp đầu tiên mắc COVID-19 ở nước này đã biết đến từ cuối năm 2019 nhưng nhà chức trách không vội thông báo với thế giới về căn bệnh nguy hiểm. Tháng 5/2020, Trung Quốc tuyên bố chiến thắng virus, bằng cách tổ chức hai phiên họp lớn và trực tiếp ở thủ đô là cuộc họp Quốc hội và cơ quan tư vấn chính của đất nước.
Vào tháng 10/2020, gần nửa tỷ người đã tỏa ra khắp đất nước trong các chuyến đi nhân kỳ nghỉ kéo dài một tuần trong kỳ nghỉ lễ Quốc khánh Trung Quốc. Một tháng sau đó , trong Ngày lễ Độc thân được ưa chuộng trong giới trẻ Trung Quốc, người dân nước này đã chi gần 56 triệu USD để mua sắm.
Hai tháng sau, Trung Quốc trở thành nước lớn duy nhất có nền kinh tế tăng trưởng trong năm 2020. Tuy đây là mức tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 1976 nhưng dù sao vẫn là tăng trưởng dương. GDP nước này tăng 2,3% trong năm 2020, nhiều hơn so với dự đoán 1,9% của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Thêm nữa, GDP hàng năm lần đầu tiên vượt quá 100.000 tỷ NDT và lên tới 101.600 tỷ NDT (15.700 tỷ USD).
Khi thể hiện mô hình chữ V, kinh tế Trung Quốc trong quý II/2020 đã thoát khỏi mức thấp ghi nhận vào tháng 3/2020. Các nhà máy đã đáp ứng nhu cầu rất lớn về sản phẩm y tế và thiết bị điện tử phục vụ cho xu hướng làm việc ở nhà.
Từ tháng 3-12/2020, các nhà sản xuất Trung Quốc đã cung ứng cho thế giới bên ngoài 224 tỷ chiếc khẩu trang - bình quân 40 chiếc cho mỗi cư dân Trái Đất ở bên ngoài Trung Quốc. Một cú “bùng nổ xuất khẩu” đích thực.
Ông Ninh Cát Triết (Ning Jizhe), người đứng đầu Cục Thống kê Quốc gia, nhận định: “Đất nước chúng tôi đã nhanh chóng kiềm chế sự bùng phát, nhanh chóng tái khởi động công tác và sản xuất, nhanh chóng đạt tăng trưởng kinh tế”.
* Nhanh hơn và cao hơn Mỹ
Nền kinh tế Trung Quốc thuộc hàng lớn nhất thế giới đã thoát khỏi đại dịch với dấu hiệu tích cực. Theo quan điểm của các chuyên gia, điều đó có nghĩa là kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục phát triển nhanh hơn những nền kinh tế khác.
Theo dự kiến, năm 2021 GDP của Trung Quốc sẽ tăng 8,2%. Với nhịp độ này, nền kinh tế hàng đầu châu Á có thể đuổi kịp Mỹ về Tổng sản phẩm quốc nội, không phải vào giữa những năm 2030 như các nhà phân tích dự đoán mà là sớm hơn.
Các chuyên gia từ công ty tài chính Nhật Bản Nomura kết luận rằng đại dịch COVID-19 không gây ảnh hưởng nặng đến nền kinh tế quốc dân của Trung Quốc như ở Mỹ, và Trung Quốc sẽ bắt kịp Mỹ vào năm 2028 không xa. Nếu đồng nội tệ của nước này mạnh lên, vào khoảng 6 NDT đổi 1 USD thì mốc đuổi kịp sẽ sớm hơn 2 năm nữa. Hiện, tỷ giá trung bình là 6,9 NDT đổi 1 USD.
Chuyên gia từ công ty tài chính Mỹ JP Morgan Asset Management cũng tính toán rằng trong vòng 8-10 năm tới, kinh tếTrung Quốc sẽ đuổi kịp Mỹ. Các nhà phân tích của ngân hàng đầu tư Trung Quốc “China Renaissance” cũng tán thành dự đoán trên.
Ông Alexei Kuznetsov, quyền Giám đốc Viện thông tin khoa học xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga, nêu ý kiến rằng mức tăng trưởng như vậy khó có thể được gọi là khúc khải hoàn ca.
Ông giải thích: “Đơn giản là nhiều quốc gia có nhịp độ không lớn và thuộc vùng tiêu cực (tăng trưởng âm), trong khi nhịp độ cao của Trung Quốc đã trở thành thấp nhưng với dấu hiệu tích cực (tăng trưởng dương). Tôi tin rằng qua thời gian Trung Quốc sẽ đuổi kịp Mỹ, vì tốc độ tăng của nền kinh tế Trung Quốc mỗi năm đều cao hơn của nền kinh tế Mỹ; còn sức mua thì đã đã bỏ xa Mỹ từ lâu”.
Nhưng không nên xét đến chỉ riêng những yếu tố này. Chuyên gia Kuznetsov nhấn mạnh: “Đừng quên rằng số người Trung Quốc nhiều hơn người Mỹ khoảng 4 lần. Vì vậy, nếu xét về GDP bình quân đầu người, tất nhiên Trung Quốc thua xa Mỹ”. Chỉ số này của Mỹ cao gấp 5 lần so với của Trung Quốc, tức là 63.200 USD so với 11.000 USD.
Ngoài ra, trong nỗi lo ngại về tính bền vững của tăng trưởng, các nhà kinh tế chú ý đến đặc điểm thành công của Trung Quốc năm 2020 là phục hồi nhờ sản xuất và xuất khẩu chứ không phải do nhu cầu nội địa.
* Tiêu dùng bên bờ vực
Trong khi đó, những năm gần đây Bắc Kinh phải cố gắng giảm bớt mức độ phụ thuộc vào xuất khẩu, lao động phổ thông giá rẻ đang ngày càng ít dần khi đất nước phát triển. Từ lâu ban lãnh đạo Trung Quốc đã nói về kích cầu nội địa, và năm vừa qua, Chủ tịch Trung Quốc cũng hơn một lần nhắc nhở đến nhiệm vụ này.
Nhưng đến nay, tiêu thụ nội địa ở Trung Quốc không tăng. Vào cuối tháng 1/2021, chính phủ đã hạn chế việc di chuyển của công dân trên khắp đất nước trong dịp Tết Nguyên Đán. Nhưng dù sao người dân cũng không vội tiêu tiền. Giống như ở các nước khác, ở Trung Quốc, đại dịch đã "giáng đòn" vào thị trường lao động.
Lĩnh vực dịch vụ bị thiệt hại nhiều nhất, chủ yếu là kinh doanh nhà hàng, khách sạn. Ở các thành phố lớn, những người giữ được chỗ làm thì công việc ít hơn, cũng có nghĩa là họ nhận ít tiền hơn. Không dễ dàng cho các sinh viên tốt nghiệp đại học, những người trẻ tuổi này lập tức thành người thất nghiệp. Và trong năm 2021 các trường đại học ở đất nước rộng lớn này sẽ cho tốt nghiệp thêm khoảng 8,7 triệu chuyên gia trẻ.
Đặc biệt khó khăn là thành phần lao động nhập cư, đông đảo người từ các làng quê đến thành phố kiếm ăn. Có khoảng 290 triệu người như vậy ở Trung Quốc, chiếm 37% cư dân lao động và khoảng 1/2 số nhân sự trong lĩnh vực dịch vụ.
Năm 2020, có 5 triệu người mất việc. Doanh thu thấp hơn nên việc chi tiêu phải cắt giảm và không có gì ngạc nhiên khi năm 2020, các nhà bán lẻ Trung Quốc kiếm được ít hơn 3,9% so với năm 2019.
Thêm một vấn đề khác là các khoản nợ của công ty và người dân. Trước đây, những món nợ này đã làm suy yếu nền kinh tế Trung Quốc, còn trong tháng 1-9/2020, tình hình càng tồi tệ hơn. Giờ đây, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) phải tìm cách cân bằng giữa hỗ trợ và gánh nợ bởi rất khó hoàn trả các khoản vay do mức tiêu dùng thấp./.
Tin liên quan
-
Tài chính
Mỹ giữ nguyên các mức thuế áp với hàng hóa Trung Quốc
13:46' - 19/02/2021
Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, Mỹ sẽ giữ nguyên mức các thuế áp với hàng hóa Trung Quốc do chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump quy định.
-
Kinh tế Thế giới
Thương mại Trung Quốc - EU gia tăng dù chịu ảnh hưởng dịch COVID-19
17:12' - 18/02/2021
Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat) cho biết, Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Liên minh châu Âu (EU) trong năm 2020.
-
Kinh tế Thế giới
Italy điều tra thương vụ khẩu trang trị giá 1,5 tỷ USD từ Trung Quốc
14:28' - 18/02/2021
Ngày 16/2, cảnh sát Italy cho biết đang điều tra một tổ chức bị nghi ngờ "bỏ túi" hàng chục triệu euro từ các hợp đồng của chính phủ trong việc mua khẩu trang ngừa COVID-19 từ Trung Quốc.
-
Thị trường
Indonesia áp thuế chống phá giá một số hàng dệt may Trung Quốc
16:26' - 17/02/2021
Từ ngày 17/2, Indonesia chính thức áp thuế chống bán phá giá đối với một số mặt hàng dệt may nhập khẩu từ Trung Quốc, trong đó có mặt hàng thảm trải sàn.
-
Kinh tế Thế giới
Bốn yếu tố khiến Trung Quốc khó có thể vượt Mỹ
05:30' - 17/02/2021
Dù Mỹ đang đứng trước ngã tư giữa thịnh và suy, Trung Quốc cũng đối mặt với nhiều nỗi lo thế kỷ, có thể ảnh hưởng tới cạnh tranh Mỹ-Trung trong tương lai.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Fed giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25-4,50%
02:38'
Cục Dự trữ Llên bang Mỹ (Fed) quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25-4,50% trong cuộc họp kết thúc ngày 19/3, đúng như dự đoán của thị trường.
-
Kinh tế Thế giới
Nga dự kiến giảm sản lượng dầu mỏ theo thỏa thuận OPEC+
17:11' - 19/03/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Liên bang Nga Alexander Novak vừa thông báo sản lượng dầu của nước này trong năm 2025 dự kiến sẽ giảm nhẹ so với năm 2024.
-
Kinh tế Thế giới
Anh đối mặt với vòng xoáy lạm phát mới
11:22' - 19/03/2025
Tại cuộc họp tuần này, các nhà hoạch định chính sách BoE sẽ phải đối mặt với sáu tuần leo thang của chiến tranh thương mại.
-
Kinh tế Thế giới
Bước tiến mới
10:41' - 19/03/2025
Cuộc điện đàm thượng đỉnh Nga-Mỹ ngày 18/3 chỉ kết thúc sau 148 phút, một thời lượng kỷ lục cho cuộc nói chuyện giữa hai nguyên thủ.
-
Kinh tế Thế giới
Đức: Quốc hội Liên bang quyết định cải cách quy định "phanh nợ"
09:40' - 19/03/2025
Với 513 phiếu thuận và 207 phiếu chống, không có phiếu trắng, dự thảo luật sửa đổi Luật Cơ bản đã đạt được thế đa số 2/3 để được thông qua.
-
Kinh tế Thế giới
Mexico đánh giá Việt Nam là hình mẫu phát triển kinh tế
08:33' - 19/03/2025
Mexico đã chứng kiến những kỳ tích trong công cuộc xây dựng đất nước và phát triển kinh tế của Việt Nam, coi đó là hình mẫu không chỉ đối với khu vực Mỹ Latinh mà trên quy mô quốc tế.
-
Kinh tế Thế giới
Giới lãnh đạo châu Âu hoan nghênh kết quả điện đàm thượng đỉnh Nga - Mỹ
08:23' - 19/03/2025
Các nhà lãnh đạo châu Âu ngày 18/3 đã đưa ra hoan nghênh kết quả cuộc điện đàm thượng đỉnh Nga-Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Anh sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam tiếp cận doanh nghiệp phát triển trung tâm tài chính
07:43' - 19/03/2025
Quốc vụ khanh Bộ Ngoại giao Anh Catherine West cho biết việc xây dựng trung tâm tài chính tại Việt Nam là bước đi đúng đắn và sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các doanh nghiệp Anh trong lĩnh vực này.
-
Kinh tế Thế giới
Bang California (Hoa Kỳ) đặt ưu tiên thúc đẩy quan hệ với Việt Nam
18:56' - 18/03/2025
Bộ trưởng Fiona Ma đề xuất thời gian tới bang California và Việt Nam tiếp tục phát huy tối đa những điểm tương đồng về tiềm năng để thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực đa dạng.