Làm gì để nâng cao chuỗi giá trị ngành điều?
Do đó, để đạt mục tiêu xuất khẩu điều năm nay là 3,6 tỷ USD, tăng 12,9% về giá trị so với năm 2020, cũng như nâng cao được giá trị cho sản phẩm điều trong thời gian tới đòi hỏi ngành điều Việt Nam phải giải nhiều bài toán đồng bộ.
* Khó khăn chồng khó khăn
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm 2021, ngành điều Việt Nam đã xuất khẩu được 273.000 tấn, đạt kim ngạch 1,64 tỷ USD, tăng 11% về lượng và tăng 1,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020.
Số liệu này cho thấy, có sự chênh lệch rõ ràng giữa con số tăng về lượng nhưng con số tăng về giá trị xuất khẩu lại không tương xứng.
Sở dĩ có sự chênh lệch này là bởi ngành điều đang phải đối diện với nhiều khó khăn không chỉ do đại dịch COVID-19.
Theo đánh giá của Hiệp hội điều Việt Nam (Vinacas), ngành điều đã mở rộng thị trường tiêu thụ, tiếp cận khách hàng tốt hơn so với năm ngoái, nhưng do giá xuất khẩu trong quý I/2021 thấp hơn so với cùng kỳ năm 2020, nên dù giá xuất khẩu trong quý II/2021 có nhỉnh hơn nhưng vẫn khó có giá trị như những năm trước đây. Điều này đã dẫn đến khối lượng xuất khẩu điều có tăng nhưng giá trị chưa tăng tương xứng.
Thêm vào đó, khi giá xuất khẩu nhân điều chưa tăng nhiều, các doanh nghiệp nhập khẩu điều thô lại phải đối diện với giá nguyên liệu tăng, do công suất chế biến của ngành điều Việt Nam lớn, nguồn nguyên liệu trong nước không đủ cung ứng đã dẫn đến hệ quả tranh mua nguyên liệu phục vụ cho nhà máy.
Cùng với đó là diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19 toàn cầu khiến các thị trường phải thực hiện giãn cách xã hội, giảm giao thương dẫn đến tình trạng thiếu container, phí vận chuyển tăng phi mã.
Các chuyên gia ngành chế biến điều dự báo, nhu cầu tiêu thụ hạt điều toàn cầu đến năm 2024 sẽ đạt 13,4 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng bình quân là 5,2% trong chu kỳ 5 năm từ 2019 - 2024.
Nhu cầu tiêu thụ hạt điều tăng là do nhu cầu sử dụng đồ ăn nhẹ đảm bảo sức khỏe lành mạnh tăng.
Cộng hưởng theo nhu cầu đồ ăn nhẹ từ hạt điều gia tăng đã kéo theo các quốc gia xuất khẩu điều thô của châu Phi cũng dần hình thành nhà máy chế biến điều, tạo nhân tố cạnh tranh với ngành điều Việt Nam.
Ngoài ra, trong giai đoạn thu hoạch điều, diễn biến thời tiết không thuận lợi cho cây điều kết trái, dẫn đến năng suất thấp hơn, chất lượng hạt điều cũng khó đáp ứng yêu cầu người thu mua giá cao.
Người dân trồng điều cũng không thể bán được giá cao bởi giá xuất khẩu không cao như mong muốn.
Bình Phước, một trong các địa phương có diện tích trồng điều lớn, lên đến 137.000 ha và điều thuộc nhóm dẫn đầu về cây trồng chủ lực, mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân trong tỉnh.
Thế nhưng, diễn biến thời tiết bất lợi và toàn cảnh xuất khẩu điều của Việt Nam cũng đã tác động lớn đến địa phương này.
Ông Hùng Lộc, xã Đức Hạnh, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước cho biết, gia đình ông sản xuất 4 ha điều.
Thế nhưng vụ điều năm nay năng suất thấp hơn vụ điều năm 2020. Thời tiết diễn biến thất thường nên đã ảnh hưởng đến quá trình ra bông, đậu trái của cây điều. Hầu hết đợt ra bông lần 2, 3 đều bị hư hại.
* Tăng chế biến sâu để tăng giá trị
Giải bài toán giá trị ngành điều, khôi phục lại vị thế xuất khẩu giá trị cao của hạt điều là vấn đề toàn ngành điều mong mỏi.
Đây cũng chính là góp phần khôi phục giá trị một trong 9 mặt hàng chủ chốt của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Theo các chuyên gia, việc tăng giá trị ngành điều bằng cách tăng nhập khẩu nguyên liệu để chế biến, sau đó xuất khẩu lại đã không còn là giải pháp tối ưu, vì nhập nguyên liệu, sơ chế, chế biến chỉ mang lại một phần lợi nhuận nhỏ.
Thêm vào đó, nhập khẩu nguyên liệu sẽ khiến cho nông dân trồng điều trong nước gặp thêm khó khăn mới.
Ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chia sẻ, việc gia tăng nhập khẩu điều thô đang khiến nông dân trồng điều trong nước rơi vào cảnh khó tiêu thụ điều tươi khi vào mùa thu hoạch. Vụ điều vừa qua, thời tiết không thuận lợi đã khiến nhiều vườn điều giảm năng suất.
Trong khi đó, doanh nghiệp lại tăng cường nhập khẩu điều thô đã đẩy giá điều tươi trong nước xuống thấp khi vào chính vụ điều.
Trong khi đó, công suất của các nhà máy chế biến điều Việt Nam lên đến 1,6 triệu tấn/năm, nhưng nguồn nguyên liệu nhập khẩu những năm trước lại chiếm đến 3/4 công suất chế biến.
Điều này chứng tỏ lợi nhuận mang về từ ngành điều hầu hết bị các quốc qua xuất khẩu điều thô thụ hưởng.
Theo ông Phạm Văn Công, Chủ tịch VINACAS, trong chuỗi giá trị điều toàn cầu, Việt Nam chủ yếu xuất khẩu điều nhân sơ chế với giá 10 USD/kg, trong khi điều nhân thành phẩm được bán ở các thị trường quốc tế có giá 30 USD/kg.
Các nhà máy chế biến sâu điều Việt Nam hiện nay chỉ chiếm từ 12 - 15% công suất nhân điều sơ chế. Như vậy, Việt Nam hiện chỉ đang chiếm 30% chuỗi giá trị ngành điều. Giá trị còn lại thuộc các nhà phân phối, rang chiên quốc tế.
Để có thể nâng cao chuỗi giá trị ngành điều, tận dụng nguồn lực công nghệ sơ chế hiện nay, ngành điều Việt Nam sẽ tiếp tục đầu tư cho công nghệ chế biến nhân điều, đổi mới thiết bị để nâng sản phẩm chế biến điều sâu lên hơn 30% để giữ vững vị thế xuất khẩu, mang lại giá trị thực cho ngành điều Việt Nam.
Cụ thể, các doanh nghiệp chế biến điều Việt Nam vừa đầu tư công nghệ sơ chế nhân điều, tạo chất lượng điều nhân tốt hơn, vừa đầu tư công nghệ chế biến sâu hạt điều, tạo thành phẩm cuối cùng của hạt điều trong chế biến sâu. Có như vậy ngành điều Việt Nam mới tăng vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, ông Công chia sẻ thêm./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Vì sao Việt Nam là "thỏi nam châm" thu hút đầu tư?
08:08' - 03/07/2021
Với những chính sách mở cửa, ưu đãi và môi trường kinh doanh hấp dẫn, trong những năm qua, Việt Nam đã thu hút được một số lượng lớn dự án và nguồn vốn FDI.
-
Kinh tế Việt Nam
Mối lo với doanh nghiệp dệt may nửa cuối năm
16:45' - 02/07/2021
Để kịp trả đơn hàng cho đối tác, nhiều doanh nghiệp dệt may đang phải chạy hết công suất, đồng thời đảm bảo an toàn phòng dịch cho người lao động.
-
Kinh tế Việt Nam
Công bố 2 kịch bản tăng trưởng kinh tế 6 tháng cuối năm
19:54' - 01/07/2021
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trên cơ sở kết quả tăng trưởng 6 tháng đầu năm 2021 đạt 5,64%, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng 2 kịch bản tăng trưởng từ nay đến cuối năm.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Thành phố Hồ Chí Minh và Tập đoàn Intel hợp tác đào nhân lực về AI
17:40'
Thành phố Hồ Chí Minh và Tập đoàn Intel phối hợp tác đào tạo nhân lực trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), trong đó tập trung vào cán bộ, công chức, những người đã và sắp đi làm của Thành phố.
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam huy động hơn 7 tỷ USD cho chuyển đổi năng lượng công bằng
16:59'
Việt Nam xác định 24 dự án phù hợp JETP với tổng vốn cần huy động 7,04 tỷ USD, trong đó 3 dự án đầu tiên đã đạt thỏa thuận tín dụng từ các đối tác quốc tế thuộc nhóm IPG.
-
Kinh tế Việt Nam
Đà Nẵng thu hồi một phần dự án “treo” Hòn Ngọc Á Châu để làm công viên
16:34'
Hiện Sở Xây dựng thành phố Đà Nẵng đang tổng hợp trình UBND thành phố xem xét phê duyệt Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án.
-
Kinh tế Việt Nam
Thiết kế đồng bộ hệ thống giám sát điều hành giao thông cho Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh
12:44'
Hiện nay, dự án thành phần 1A thuộc đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch do Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận (Bộ Xây dựng) làm chủ đầu tư đang triển khai thi công.
-
Kinh tế Việt Nam
Kinh tế phục hồi, thu nhập lao động tăng hơn 10%
10:46'
Các chính sách an sinh và quản lý hỗ trợ người lao động đang dần phát huy hiệu lực, hiệu quả. Số người lao động được bảo đảm tốt hơn về thu nhập, phúc lợi, bảo hiểm đang tăng lên.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng nêu 5 đề xuất quan trọng vì môi trường, y tế toàn cầu tại Hội nghị BRICS
08:13'
Tại Phiên họp cấp cao về chủ đề “Môi trường, COP30 và Y tế toàn cầu” ngày 7/7 (giờ địa phương), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu 5 đề xuất quan trọng vì môi trường, y tế toàn cầu.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng đề nghị thúc đẩy ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Brazil và Mercosur
08:12'
Chiều 7/7 (giờ địa phương), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã làm việc với lãnh đạo các tập đoàn kinh tế và tổ chức nghiệp đoàn doanh nghiệp Brazil để thúc đẩy ký FTA Việt Nam - Brazil và Mercosur.
-
Kinh tế Việt Nam
Dừng sử dụng vốn ODA của Ngân hàng Tái thiết Đức cho dự án metro Bến Thành - Tham Lương
21:24' - 07/07/2025
Sau khi dừng sử dụng vốn ODA, dự án dự kiến chuyển sang đầu tư công từ ngân sách thành phố và bổ sung quy mô (bao gồm công trình kết nối đồng bộ tuyến metro số 1, số 2 tại ga Trung tâm Bến Thành).
-
Kinh tế Việt Nam
Mở rộng đoạn cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành theo công trình khẩn cấp
19:40' - 07/07/2025
Dự án mở rộng đường cao tốc đoạn Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành có phạm vi đầu tư mở rộng tuyến có tổng chiều dài gần 22km.