Lý do khiến bức tường biên giới Mexico-Mỹ không được lòng dân

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Trump lập luận rằng cần có 5,7 tỷ USD để giải quyết một “cuộc khủng hoảng nhân đạo và an ninh” ở biên giới phía Nam và cảnh báo việc đóng cửa sẽ tiếp tục kéo dài cho đến khi ông có được tiền.

Đảng Dân chủ cho rằng bức tường là một sự lãng phí tiền của người nộp thuế và cáo buộc chính quyền Trump gây ra một “cuộc khủng hoảng giả tạo”. Dưới đây là một số lý do khiến ý tưởng về bức tường biên giới với Mexico không được lòng người dân Mỹ.

* Tổng thống Trump chưa “xây” được nhiều cho bức tường

Trước khi Tổng thống Trump nhậm chức, đã có 654 dặm (hơn 1.000 km) hàng rào dọc theo biên giới phía Nam - trong đó có 354 dặm rào cản để ngăn chặn người đi bộ và 300 dặm hàng rào ngăn các loại xe cộ. 

Trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016, ông Trump hứa sẽ xây dựng một bức tường dọc theo toàn bộ chiều dài 2.000 dặm của biên giới. Sau đó, ông khẳng định rằng Mỹ chỉ phải xây khoảng một nửa ‘bức tường’-phần còn lại là tận dụng địa hình như núi và sông. Tuy nhiên, kể từ khi ông Trump bước vào Nhà Trắng, mặc dù một số rào có sẵn đã được thay thế, nhưng chưa có phần tường nào được xây thêm. 

Quốc hội Mỹ cho đến nay đã được phê duyệt 1,7 tỷ USD để dùng vào việc thay mới và nâng cấp 124 dặm hàng rào kể từ khi ông Trump bước vào Nhà Trắng. Chỉ hơn 40 dặm hàng rào thay thế đã được xây hoặc mới bắt đầu. Dự kiến 61 dặm nữa sẽ bắt đầu được thi công vào năm 2019. Con số này tương đương khoảng 15% cấu trúc hiện có.

Công trình mở rộng đầu tiên trên các cấu trúc hiện có sẽ bắt đầu vào tháng Hai tại Thung lũng Rio Grande, Texas. Hai dự án sẽ có chiều dài tổng cộng 14 dặm, bao gồm một hàng rào dài sáu dặm và cái còn lại dài tám dặm. Mặc dù, ông Trump tiếp tục quyết tâm xây dựng bức tường dọc biên giới nhưng một cuộc khảo sát trong tháng này của Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy phần lớn người Mỹ (58%) phản đối việc mở rộng, trong khi chỉ có 40% ủng hộ.

* Không ai biết việc xây tường sẽ tốn bao nhiêu

Dù rằng lúc tranh cử, ông Trump nói sẽ bắt Mexico phải trả tiền xây tường. Tuy nhiên, nhiều mức ước tính khác nhau đã được đưa ra bởi các cơ quan chính thức - dao động từ 12 tỷ USD đến 70 tỷ USD. 

Mức giá ban đầu của ông Trump là từ 8 tỷ USD đến 12 tỷ USD cho bức tường bao phủ 1/2 chiều dài biên giới hiện đang gây nhiều tranh cãi. Hàng rào dài 650 dặm được xây dựng dưới thời Tổng thống George W Bush có chi phí ước tính khoảng 7 tỷ USD và nó không hề “cao, đẹp và quyền uy” như bức tường trong lời hứa của ông Trump. Tuy nhiên, ông Trump hiện đang yêu cầu thêm 5,7 tỷ USD bên cạnh con số 1,7 tỷ USD đã được cấp cho việc thay thế các hàng rào đã có.

Bộ An ninh Nội địa (DHS) trước đây ước tính một bức tường bao quanh một nửa biên giới sẽ có giá lên tới 25 triệu USD, nhưng hiện tại họ cho biết họ vẫn đang tiếp tục xem xét các lựa chọn để xác định mức giá. Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ cho biết trung bình, chi phí khoảng 6,5 triệu USD cho mỗi dặm để xây dựng một bức tường biên giới mới hoặc thay thế hàng rào hiện có.

* Tiền hậu bất nhất của Tổng thống

Ông Trump đã thay đổi quan điểm về những gì tạo nên bức tường. Lời hứa của ông về việc xây dựng một “bức tường lớn, đẹp” giữa Mỹ và Mexico được vang lên nhiều lần trong suốt chiến dịch bầu cử của ông. Ban đầu, ông mô tả đó là bức tường bê tông. Tuy nhiên sau khi được bầu, ông bắt đầu nói về một hàng rào làm bằng thép, để các đặc vụ biên giới có thể nhìn xuyên qua.

Tháng 10/2017, chính quyền Tổng thống Trump tiết lộ 8 nguyên mẫu tường cao hơn 9 mét bao gồm cả bê tông và kim loại. Kể từ tháng 12, ông Trump nói rằng ông không muốn xây dựng một bức tường bê tông, mà thay vào đó “những thanh thép được thiết kế một cách nghệ thuật”. Và ngay trước khi chính phủ đóng cửa, ông đã đưa lên Twitter một hình ảnh về thiết kế của “hàng rào thép đen” mà theo ông là “hết sức hiệu quả và đẹp”.

Các quan chức tại Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ cho biết không có nguyên mẫu nào do chính quyền Tổng thống Trump đưa ra được thử nghiệm vào năm 2017 đáp ứng được các yêu cầu hoạt động. Tuy nhiên, chúng cung cấp “dữ liệu có giá trị” để giúp chọn các yếu tố thiết kế trong tương lai, họ nói thêm.

* Những lo ngại ở biên giới phía Nam đang giảm dần theo thời gian

Ông Trump nói trong một bài diễn văn hồi đầu tháng Một rằng bức tường cần thiết để ngăn chặn một “cuộc khủng hoảng an ninh và nhân đạo đang gia tăng ở biên giới phía Nam của chúng ta (Mỹ)”, liên quan đến “hàng ngàn người nhập cư bất hợp pháp”. Trong các cuộc trao đổi với nhà lãnh đạo đảng Dân chủ, bà Nancy Pelosi và Lãnh đạo thiểu số Thượng viện Charles Schumer, ông Trump cũng nói rằng mọi người đang “đổ vào đất nước chúng ta”. 

Tuy nhiên, số liệu cho thấy việc vượt biên bất hợp pháp đã suy giảm kể từ năm 2000. Năm 2000, có 1,6 triệu người đã vượt biên bất hợp pháp, trong khi năm ngoái con số đã giảm xuống dưới 400.000 người. Thậm chí, trong năm 2017 - năm đầu tiên ông Trump nhậm chức - ghi nhận mức thấp nhất kể từ năm 1971.

Thêm vào đó, mọi nghị sĩ dọc biên giới phía Nam đều phản đối bức tường biên giới, cho rằng nó sẽ không cải thiện an ninh. “Tôi nghĩ rằng xây dựng một cấu trúc bê tông nối liền hai bờ là cách tốn kém nhất và kém hiệu quả nhất để đảm bảo an ninh biên giới”, Will Hurd, thành viên đảng Cộng hòa, nói.

Trong khi đó, việc bắt giữ và xin tị nạn đã tăng trở lại. Từ năm 2017 đến 2018, số người bị chính quyền bắt giữ ở biên giới Mexico-Mỹ đã tăng khoảng 100.000 và yêu cầu tị nạn tăng khoảng 16.000 (tăng 43%). Trong những người này, số gia đình đang chạy trốn bạo lực ở Trung Mỹ và tự nộp mình cho chính quyền Mỹ ở biên giới gia tăng đáng kể. Nhiều người đã nói với các quan chức rằng họ sợ trở về nước.

Một số người cho rằng sở dĩ đơn yêu cầu xin tị nạn tại biên giới đã gia tăng là vì quyết định cắt giảm số người tị nạn được phép vào Mỹ theo Chương trình Quản lý Việc cho tị nạn. Để xin tị nạn ở Mỹ, công dân nước ngoài phải được phép vào nước này trước khi đặt chân đến Mỹ, nhưng những người đến biên giới Mỹ có thể yêu cầu tị nạn vì nhu cầu “tự vệ” để khỏi bị trục xuất trở về nước, nơi họ có “cơ sở để lo sợ”. 

Những yêu cầu tị nạn như vậy sau đó được chuyển đến các Viên chức tị nạn của Dịch vụ Di trú và Nhập tịch Mỹ. Và bất chấp tuyên bố của ông Trump, bất kỳ bức tường biên giới mới nào cũng không thể ngăn chặn những người di cư này yêu cầu tị nạn hợp pháp tại cửa khẩu.

* Bức tường khó có thể ngăn chặn ma túy vào Mỹ

Ông Trump đã tuyên bố 90% heroin đi qua biên giới phía Nam và một bức tường sẽ giúp cuộc chiến chống ma túy. Theo Lực lượng chống ma túy (DEA), các vụ bắt giữ heroin trên toàn quốc ở mức 7.979 kg trong năm 2017, với 39% bị bắt giữ ở biên giới Mỹ-Mexico. Hầu hết các vụ bắt giữ tại biên giới là ở tại hành lang San Diego-khoảng 1.073kg trong năm 2017, tăng 59% so với năm trước đó.

Trong khi hầu hết heroin ở Mỹ có nguồn gốc từ Mexico, DEA cho biết phần lớn trong số này được nhập lậu qua các cảng nhập khẩu hợp pháp, được giấu trong các phương tiện thuộc sở hữu tư nhân hoặc xe tải vận chuyển, trộn lẫn với các hàng hóa khác. Chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ các vụ bắt giữ heroin là ở các cửa khẩu - nơi các hàng rào đang tồn tại hoặc được đề xuất. Trên thực tế, tại khu vực biên giới có nhiều đoạt động heroin nhất đã có bức tường ngăn đôi hai quốc gia./.

TTXVN