Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer (trái) và Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo (phải) tại cuộc họp báo kết thúc vòng 4 tái đàm phán NAFTA ở Washington, DC ngày 17/10/2017. Ảnh: AFP/TTXVN
Giới chức Mỹ, Canada và Mexico đang rất nỗ lực tìm cách vượt qua những rào cản và nhất trí về Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) sửa đổi, song hiệp định 3 bên này vẫn đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ và trở thành hiệp định song phương.
Trong một diễn biến mới nhất, Mexico tuyên bố sẵn sàng xúc tiến thỏa thuận NAFTA sửa đổi thành hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương với Mỹ trong trường hợp Canada kiên quyết đứng ngoài. Tuy nhiên, giới chức Mexico vẫn để ngỏ khả năng Canada có thể tham gia trong ít tuần tới.
Phát biểu với báo giới ngày 26/9, trưởng đoàn đàm phán NAFTA của Mexico - ông Kenneth Smith Ramos cho biết Mexico dự kiến sẽ công bố văn bản NAFTA sửa đổi đã nhất trí với Mỹ nói trên vào ngày 28/9 tới.
Ông nêu rõ: "Chúng tôi không biết liệu trong tuần này có tuyên bố vào phút chót giữa Mỹ và Canada hay không, nhưng dù thế nào, chúng tôi đã chuẩn bị cho kịch bản rằng chúng tôi công bố văn bản thỏa thuận và Canada có thể tham gia trong vài tuần tới".
Theo nhận định của trưởng đoàn đàm phán Mexico, các quan chức tham gia đàm phán của Mỹ và Canada đã đạt được "tiến triển" trong một vài vấn đề chủ chốt, "hy vọng mọi bất đồng có thể được giải quyết trong vài ngày tới, hoặc vài tuần tới".
Mexico và Mỹ đã đạt được thỏa thuận sơ bộ về NAFTA sửa đổi ngày 27/8 vừa qua, trong khi sức ép ngày càng gia tăng đối với Canada, đặt Ottawa vào thế cô lập và phải quay trở lại bàn đàm phán với Mỹ.
Tiến trình đàm phán song phương giữa Mỹ và Canada hiện vẫn chưa có dấu hiệu rõ ràng sẽ đạt được thỏa thuận trước ngày 30/11, thời điểm Quốc hội Mỹ dự kiến sẽ thông qua hiệp định mới với Mexico thay thế cho NAFTA đã tồn tại 24 năm qua - một ngày trước khi tân Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador tuyên thệ nhậm chức.
Ngày 25/9, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cũng thông báo Mỹ và Mexico có thể ký phiên bản mới của NAFTA mà không có sự tham gia của Canada, do các cuộc đàm phán liên tục về NAFTA sửa đổi giữa Washington và Ottawa đến nay chưa đạt kết quả.
Phát biểu tại cuộc họp báo ở New York, Mỹ, ông Lighthizer cho biết vẫn còn khá nhiều bất đồng giữa hai bên, trong khi các nhà đàm phán không còn thời gian để hoàn tất các điều khoản vào cuối tuần này. Để gây áp lực đàm phán với Canada, Washington liên tục đe dọa sẽ áp thuế nhập khẩu ôtô đối với Ottawa.
Theo một số chuyên gia phân tích, nền kinh tế Canada sẽ bị thiệt hại nặng nề nếu Mỹ thay đổi chính sách thương mại. Hiện khoảng 20% thu nhập quốc gia của Canada là từ hoạt động cung cấp hàng hóa và dịch vụ sang thị trường Mỹ, đây cũng là điểm đến của lượng hàng hóa tương đương 76% tổng kim ngạch xuất khẩu hằng năm của Canada.
Trong khi đó, nếu so với Canada hay Mexico, nền kinh tế Mỹ ít phụ thuộc trực tiếp hơn vào hoạt động ngoại thương.
Trong một động thái cho thấy mối quan hệ "cơm không lành, canh chẳng ngọt" giữa Mỹ và Canada, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 26/9 khẳng định ông đã từ chối gặp song phương Thủ tướng Canada Justin Trudeau bên lề kỳ họp cấp cao thường niên Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 73 đang diễn ra tại New York. Trả lời trong một cuộc họp báo, ông Trump cho biết: "Đúng là tôi đã làm như thế. Canada đang đối xử với chúng tôi một cách rất tệ".
Lời giải thích của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi giới truyền thông bắt được hình ảnh ông Trump dường như đã từ chối khi Thủ tướng Trudeau tiến tới để bắt tay./.
>>>Đồng nội tệ của Canada rớt giá vì Mỹ dội nước lạnh vào dàm phán NAFTA