Ngành thép Đông Nam Á đối mặt tình trạng dư thừa công suất
Đó là nhận định của ông Yeoh Wee Jin, Tổng thư ký Viện Sắt Thép Đông Nam Á và Tiến sỹ Ong Kian Ming, nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Quốc tế Malaysia (MITI).
* Dư thừa công suất khiến xuất khẩu tăng vọt
Trong khi đó, sản lượng thép năm 2023 ở Trung Quốc ước tăng thêm 5%, lên 1.065 triệu tấn mà không có bất kỳ chính sách kiểm soát nào từ chính phủ. Theo dữ liệu từ trang web SteelMint, xuất khẩu thép của Trung Quốc có thể đã đạt mức cao kỷ lục, khoảng 89 triệu tấn trong năm 2023.
Tình trạng sản xuất dư thừa dẫn đến dư thừa nguồn cung xuất khẩu thép đã có tác động tới các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Malaysia. Trong ngắn hạn, thị trường trong khu vực sẽ tràn ngập thép Trung Quốc giá rẻ, trong đó một số có thể được bán với giá thấp hơn giá thành sản xuất. Không loại trừ khả năng cơn sóng xuất khẩu thép của Trung Quốc trong thời gian tới sẽ có sự bùng nổ, tương tự vào giữa những năm 2010 khi các doanh nghiệp Trung Quốc được nhận nhiều khoản trợ cấp.
Về lâu dài, tình trạng dư thừa công suất thép sẽ đặt ra vấn đề về chiến lược của Chính phủ Trung Quốc khi cho phép các doanh nghiệp mở rộng năng lực sản xuất lớn chưa từng có.
Theo số liệu mới nhất của Viện Gang thép Đông Nam Á (SEAISI), ước tính đến giai đoạn 2029 - 2030, tổng công suất sản xuất trong khu vực ASEAN sẽ đạt 182,5 triệu tấn. Con số này gấp hơn 2,3 lần công suất hiện nay ở mức 78,1 triệu tấn. Tuy nhiên, không phải tất cả các dự án đã được công bố ở khu vực ASEAN sẽ được hiện thực hóa, đặc biệt khi lĩnh vực xây dựng và bất động sản của Trung Quốc khó có thể phục hồi trong ngắn hạn, trong khi đó nhiều dự án được triển khai nhằm mục đích xuất khẩu sang Trung Quốc.
Ngay cả khi một số dự án này không thành hiện thực, các công ty thép ở ASEAN vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Năm 2022, nhu cầu thép ở ASEAN là 75,1 triệu tấn, với công suất thép thô là 78,1 triệu tấn. Sản lượng thép đạt 50,5 triệu tấn, tỷ lệ sử dụng công suất tối đa là 64,6% (dưới mức hiệu quả là 80%), nhập khẩu thép đạt 43,8 triệu tấn, tương đương với 58% nhu cầu.Tại Malaysia, các doanh nghiệp thép cũng gặp nhiều khó khăn. Theo một nghiên cứu năm 2020 của SEAISI, ngành sản xuất thép dài của Malaysia đã rơi vào tình trạng dư thừa công suất kể từ năm 2018, khi nhu cầu trong nước chỉ ở mức 5,4 triệu tấn. Công suất sản xuất lên tới 10,6 triệu tấn, song chỉ sản xuất được 3,6 triệu tấn, đạt tỷ lệ sử dụng ở mức 33,6%. Tình hình trong nước còn trở nên xấu đi khi 4 công ty hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất thép dài ở Malaysia lỗ 853 triệu RM (199 triệu USD). Trong các năm 2018-2022, tổng thiệt hại của 4 nhà máy thép lớn trong nước lên tới 1,35 tỷ RM.Những tổn thất này đã dẫn đến việc các doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính, mất khả năng huy động vốn, người lao động bị mất việc làm và gây ra những hệ lụy cho xã hội. Trong khi đó, những doanh nghiệp mới tham gia thị trường vẫn được chính phủ miễn thuế trong 15 năm.Bên cạnh đó, một số công ty sử dụng công nghệ lò luyện thép chủ yếu sử dụng than đã gây ô nhiễm hơn gấp 3 lần so với công nghệ lò luyện bằng điện. Tình trạng này có thể sẽ gây ảnh hưởng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2025 của Malaysia. * Các biện pháp ứng phó Để giải quyết tình trạng khó khăn của ngành thép trong nước, MITI đã ban hành lệnh cấm thành lập nhà máy sản xuất thép mới trong 2 năm, kể từ ngày 15/8/2023 nhằm nghiên cứu, cập nhật định hướng phát triển của ngành, phù hợp với Quy hoạch Tổng thể Công nghiệp Mới 2030.Trong thời gian đó, MITI sẽ chủ động xem xét việc các doanh nghiệp mới thành lập có tuân thủ các điều kiện theo giấy phép sản xuất hay không; cung cấp lộ trình phát triển cho các doanh nghiệp trong nước, hướng tới sản xuất các sản phẩm có giá trị cao nhưng chưa được sản xuất ở Malaysia, trong đó có lĩnh vực sản xuất ô tô; đưa ra các sáng kiến phát triển xanh để đẩy nhanh hơn nữa việc áp dụng tiêu chuẩn, chứng nhận thép xanh để ngành xây dựng trong nước sử dụng và đưa ra khuôn khổ áp dụng thuế carbon đối với những doanh nghiệp gây ô nhiễm nặng; và phối hợp với các nước ASEAN khác đầu tư vào lĩnh vực sắt thép nhằm giảm bớt tình trạng công suất dư thừa.
Gần đây, Bộ trưởng MITI Tengku Datuk Seri Zafrul Abdul Aziz đã thành lập một ủy ban độc lập để đưa ra chiến lược phát triển ngành thép. Ủy ban này do Giám đốc điều hành HSBC Datuk Omar Siddiq làm Chủ tịch, ông Yeoh Wee Jin, và Tiến sỹ Ong Kian Ming là thành viên của ủy ban, có trách nhiệm đưa ra đề xuất, định hướng cho tương lai của ngành thép ở Malaysia.Các quốc gia ASEAN nói chung và Malaysia nói riêng cần coi ngành thép là một ngành chiến lược nhằm đảm bảo khả năng phục hồi chuỗi cung ứng trong tương lai, góp phần ứng phó với những bất ổn an ninh địa chính trị ở quốc tế và khu vực./.Tin liên quan
-
Hàng hoá
ArcelorMittal: Nhu cầu thép sẽ tăng vọt trong năm nay
09:10' - 15/02/2024
ArcelorMittal SA, nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới bên ngoài Trung Quốc, dự báo nhu cầu về hợp kim này sẽ tăng vọt trong năm nay, đồng thời đặt hy vọng vào sự tăng trưởng mạnh mẽ từ Ấn Độ.
-
DN cần biết
Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ hủy bỏ thuế chống bán phá giá đối với thép mạ thiếc
15:24' - 07/02/2024
Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ ngày 6/2 đã bỏ phiếu hủy bỏ quy định áp thuế chống bán phá giá đối với thép mạ thiếc được sử dụng trong các hộp đựng thực phẩm của Canada, Trung Quốc, Đức và Hàn Quốc.
-
Doanh nghiệp
Ngành thép chờ “tín hiệu” hồi phục
07:57' - 11/01/2024
Với diễn biến khả quan về lượng hàng tiêu thụ tăng trở lại trong tháng cuối năm 2023, nhiều dự báo năm 2024, ngành thép có thể hồi phục khi có các tín hiệu tích cực.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ gia hạn miễn thuế nhập khẩu thép và nhôm của EU
07:38' - 29/12/2023
Mỹ đã gia hạn việc đình chỉ thuế quan đối với các mặt hàng thép và nhôm của EU trong 2 năm để tiếp tục đàm phán về các biện pháp giải quyết tình trạng dư thừa công suất và phát thải carbon thấp.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc: Nhu cầu thép giảm do hoạt động xây dựng ảm đạm
20:41' - 22/12/2023
Nhu cầu thép của nước này trong năm 2023 sẽ giảm 3,3% so với năm 2022 và tiếp tục giảm 1,7% trong năm 2024, do hoạt động xây dựng giảm mạnh.
Tin cùng chuyên mục
-
Phân tích - Dự báo
Khi dầu mỏ trở thành rủi ro chiến lược
06:30'
Nếu cuộc khủng hoảng tại Trung Đông kéo dài hoặc một cuộc khủng hoảng khác bùng lên, đây có thể là một bước ngoặt mới định hình thị trường dầu mỏ toàn cầu.
-
Phân tích - Dự báo
Chảy máu chất xám, Mỹ trả giá đắt?
05:30'
Theo một số chuyên gia phân tích, bằng cách tấn công vào những biểu tượng giáo dục hàng đầu, chính quyền Tổng thống Trump đang làm suy yếu một trong những “viên ngọc quý” của nước Mỹ.
-
Phân tích - Dự báo
Ngân hàng UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam lên 6,9%
14:42' - 08/07/2025
Với diễn biến tích cực trong quý II/2025, Ngân hàng UOB (Singapore) điều chỉnh nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam trong năm 2025 lên 6,9%, thay vì mức 6% trước đó.
-
Phân tích - Dự báo
Chính sách tiền tệ trong sương mù
06:30' - 08/07/2025
Các ngân hàng trung ương lớn trên toàn cầu đã gặp nhiều khó khăn trong việc định hướng chính sách lãi suất do cuộc chiến thương mại của Tổng thống Trump khiến viễn cảnh thuế quan luôn mịt mờ.
-
Phân tích - Dự báo
Mỹ và EU chạy nước rút trước thời hạn áp thuế ngày 9/7
05:30' - 08/07/2025
Khi lệnh tạm hoãn áp thuế đối ứng của Mỹ sắp kết thúc, các nhà đàm phán Mỹ và EU vẫn đang tranh luận về thỏa thuận thương mại sơ bộ, nhằm trì hoãn giải quyết những tranh chấp thương mại song phương.
-
Phân tích - Dự báo
Tín hiệu cho một trật tự tài chính toàn cầu mới?
06:30' - 07/07/2025
Nhận thức lâu đời về đồng USD và trái phiếu kho bạc Mỹ là nơi trú ẩn an toàn có nguy cơ bị thay đổi vĩnh viễn.
-
Phân tích - Dự báo
Nông nghiệp Hàn Quốc: Từ ‘sự cố táo vàng’ đến chiến lược sống còn
05:30' - 07/07/2025
Tờ “Korea JoongAng Daily” mới đây có bài viết về biến đổi khí hậu đang gây ra những thách thức chưa từng thấy đối với nông nghiệp Hàn Quốc, từ thời tiết khắc nghiệt đến giá lương thực bất ổn.
-
Phân tích - Dự báo
Châu Âu giằng co giữa tham vọng khí hậu và thực tế kinh tế
06:30' - 06/07/2025
EC vừa chính thức đề xuất mục tiêu giảm 90% khí thải nhà kính vào năm 2040 so với mức của năm 1990, tiếp nối lộ trình đưa Liên minh châu Âu (EU) hướng tới mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
-
Phân tích - Dự báo
Khi kho vàng Manhattan trở thành dấu hỏi địa kinh tế
05:30' - 06/07/2025
Theo báo The Straits Times, Mỹ vốn luôn tự hào vì sở hữu kho vàng lớn nhất thế giới.